RIVM: ‘Blootstelling schouwartsen aan radioactieve stoffen laag’

Schouwartsen worden blootgesteld aan radioactieve stoffen als zij te maken krijgen met een overledene die deze stoffen kort daarvoor toegediend heeft gekregen.

De blootstelling van schouwartsen aan radioactieve straling is echter lager dan de maximale beroepsmatige blootstelling per behandeling die toegestaan is binnen de Europese Unie. Dat stelt het RIVM in een rapport over de potentiële stralingsbelasting van naasten, uitvaartmedewerkers en omwonenden van crematoria bij het overlijden van een patiënt die is onderzocht of behandeld met radioactieve stoffen.

Het RIVM heeft onderzocht wat de blootstelling kan zijn als een patiënt kort na een behandeling met radioactieve stoffen overlijdt en er geen maatregelen zijn getroffen. De blootstelling is het hoogst als iemand die lijdt aan neuroblastoom of schildklierkanker kort na de behandeling met jodium-131 overlijdt.

Naasten worden tijdens het verzorgen van de overledene het meest blootgesteld aan radioactieve stoffen. Maar ook dit blijft, voor naasten ouder dan tien jaar, onder de maximale blootstelling. Werknemers van uitvaartorganisaties die het lichaam van de overledene verzorgen, kunnen per keer aan een hogere dosis dan de norm worden blootgesteld. Maar opgeteld blijft de dosis in een jaar wel onder de norm. De grootste kans op blootstelling aan radioactieve stoffen heeft een medewerker van een crematorium. Dit gebeurt als de werknemer in direct contact komt met de as van de overledene, bijvoorbeeld als hij met zijn handen metaal en het identificatiesteentje uit de as verwijdert, zo schrijft het RIVM. Deze blootstelling kan de norm voor de maximale blootstelling in een jaar overschrijden. Overigens geldt dat de blootstelling aan straling ook per behandeling of gebruikte stof verschilt.

Het RIVM is in het onderzoek uitgegaan van een scenario waarin de betrokkenen niet weten dat de overledene – in de afgelopen 24 uur of afgelopen maand – is behandeld of onderzocht met radioactieve stoffen. In dit scenario kunnen de betrokkenen geen voorzorgsmaatregelen nemen, zoals afstand nemen of een wachttijd in acht nemen of afschermende maatregelen, zoals het dragen van mondkapjes of handschoenen. Maar volgens het RIVM krijgen de professionals rondom een overlijden maximaal twee keer per jaar te maken met dit scenario.

Uitvaartbranchevereniging BGNU stelde afgelopen voorjaar dat schouwartsen uitvaartmedewerkers op de hoogte moeten stellen als er sprake is van besmettingsgevaar door radioactiviteit of een ernstige infectie bij de overledene. In de praktijk worden uitvaartmedewerkers vaak gewaarschuwd door naasten of zorgprofessionals, maar er is geen systeem voor. Het RIVM doet hierover geen aanbevelingen in het onderzoeksrapport.

Het RIVM keek ook naar blootstelling van omwonenden binnen 100 meter van een crematorium. In alle scenario’s is die blootstelling veel lager dan de norm.