Laatste nieuws
Wetenschap

‘Peerreviews? Ik stop ermee zolang er niets tegenover staat.’

Plaats een reactie

De meeste tijdschriften willen dat tenminste twee experts – en idealiter vier – een ingezonden artikel op z’n merites beoordelen. Maar dat is veel en onbetaald werk: reviewers dreigen af te haken.

Een paar getallen. In The Lancet werd kortgeleden geschat dat in 2020 onderzoekers mondiaal meer dan 100 miljoen uur aan peerreviews hadden besteed. Een Britse onderzoeker/psycholoog maakte dat in The Times Higher Education nog wat aanschouwelijker: in een maand tijd krijgt hij ongeveer vijftig artikelen te beoordelen. Ervan uitgaande dat elke review drie uur in beslag neemt, zou het accepteren van al die verzoeken meer dan 150 uur kosten: bijna 19 werkdagen van acht uur.

Ook MC-columnist en arts-microbioloog Miquel Ekkelenkamp signaleerde een paar weken geleden dat het aantal verzoeken dat hij krijgt een stijgende lijn vertoont. ‘Onbezoldigd natuurlijk, want laat duidelijk zijn: hoe tijdrovend en inspannend goed reviewen ook is, geld staat er nooit tegenover, zelfs niet bij de bladen die daadwerkelijk extravagante prijzen durven rekenen voor abonnementen.’

Bijval van collega’s

In toenemende mate is er kritiek op dit systeem en hebben tijdschriften te maken met reviewers zoals gynaecoloog-perinatoloog Liesbeth Scheepers (MUMC+) die vorige week op LinkedIn bekendmaakte de pijp aan Maarten te geven. Wekelijks krijgt ze ongeveer vijf verzoeken om een artikel te beoordelen: ‘Er wordt verwacht dat ik dat gratis en in mijn eigen tijd doe. Maar als ik zelf wil publiceren moet ik wel zo’n 2000 euro betalen voor open access.’ Haar afhaken kon op heel wat bijval rekenen van collega’s. Een paar citaten: ‘Onderhand dagelijks klik ik alle verzoeken weg. Toegegeven, eerst was ik nog gestreeld dat mijn inzichten kennelijk ineens van belang leken, daarna begreep ik wat een raar en walgelijk verdienmodel hiervan de reden bleek.’ En een ander: ‘(…) The reviewers should get part of the megaprofits of publishers. It is an incredible situation that scientist do this for free.’

Obscure titels

‘Aanvankelijk was ook ik gevleid dat ik gevraagd werd vanwege mijn deskundigheid’, zegt Scheepers. ‘Maar later besef je hoeveel werk het is en ga je selecteren op tijdschrifttitel.’ Het toenemende aantal obscure titels liet ze overigens sowieso al links liggen. Wat is er voor nodig om haar weer aan boord te krijgen? Betaling? Scheepers: ‘Ja, dat zou al vooruitgang zijn. Maar beter nog zou het zijn als je punten zou krijgen voor je activiteiten als reviewer, waardoor je later in geval van aanbieden van een open acces artikel bij hetzelfde tijdschrift niet hoeft te betalen bijvoorbeeld.’

Het sinds 2012 bestaande Publons komt daar overigens al in de buurt: op die site kan elke reviewer een profiel aanmaken om zijn of haar peer reviews en redactionele activiteiten bij te houden. Op deze manier wordt het reviewen van manuscripten zichtbaar gemaakt en wordt het een meetbare onderzoeksoutput die je kunt rapporteren op je cv.

Andere opties

Behalve betaling en het verzamelen van punten zijn ook andere suggesties ter verbetering gedaan. Bijvoorbeeld: breng bij de auteurs van een ingediend artikel een bepaald bedrag (zeg 500 euro) in rekening voor elk ingezonden manuscript, dat vervolgens onder de reviewers wordt verdeeld. Als het manuscript wordt geaccepteerd, krijgen de auteurs het geld weer terug. Dat zou ze ontmoedigen om kwalitatief inferieure papers in te dienen, waardoor de reviewlast vermindert. Het bewuste tijdschrift zou de reviewers intussen altijd moeten betalen, anders zou dat afwijzingen stimuleren. Deze aanpak zou tijdschriftredacteuren er bovendien toe aanzetten om selectiever te zijn in wat ze ter beoordeling naar reviewers opsturen.

Gevangen in een web

Een van de reacties op haar LinkedInpost wees Scheepers intussen nog wel fijntjes op een ‘vreselijke spagaat’: ‘Wie is bereid om jouw artikel of een artikel van een van mijn collega’s te reviewen?’ Scheepers beseft het dilemma terdege, zegt ze: ‘Het is een web waarin we als onderzoekers gevangen zitten. Maar ik denk toch echt dat de tijdschriftuitgevers nu aan zet zijn om met een oplossing te komen. Ook en misschien wel vooral als het gaat om wie de controle op de kwaliteit en de betrouwbaarheid van de data waarop studies gebaseerd zijn op zich neemt – denk ook aan het voorkomen van fraude. Eigenlijk wordt van mij als reviewer verwacht dat ik dat doe. Maar dat lukt mij echt niet op een vrije zondagmiddag. Die verantwoordelijkheid zou bij de tijdschriften moeten liggen. Het zou logischer zijn als tijdschriften methodologen in dienst hebben die dat soort werk doen; als reviewer kan ik dan de klinische relevantie van de vraagstelling en de conclusies beoordelen. Betaald uiteraard, of voor punten.’

https://publons.com/about/home/

https://www.evscienceconsultant.com/nl/blog/peer-review-waarom-reviewers-moeilijk-te-vinden-zijn

https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(21)02804-X/fulltext

https://www.uu.nl/achtergrond/onderzoekfinanciers-zouden-geld-moeten-investeren-in-een-goed-peer-review-systeem

https://www.timeshighereducation.com/opinion/it-time-start-paying-peer-reviewers

Lees ook

Nieuws Wetenschap
  • Henk Maassen

    Henk Maassen is journalist bij Medisch Contact, met speciale belangstelling voor psychiatrie en neurowetenschappen, sociale geneeskunde en economie van de gezondheidszorg.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.