Laatste nieuws
Wetenschap

Ook functionele maag-darmklachten hebben biologisch substraat

3 reacties

Dat bij functionele maag-darmklachten emoties en spanningen een grote rol spelen is duidelijk. Inmiddels is over de weg waarlangs dit gebeurt ook veel bekend. Arjan Bredenoord, hoogleraar maag-, darm- en leverziekten – in het bijzonder neurogastro-enterologie en motiliteit – aan Amsterdam UMC, locatie AMC, wijdde daar onlangs zijn oratie (titel: Brok in de keel) aan.

Patiënten met functionele aandoeningen zoals het prikkelbaredarmsyndroom, functionele dyspepsie, functionele slokdarmpijn en functionele obstipatie vormen de grootste groep in de praktijk van de gemiddelde maagdarmleverarts, aldus de nieuwe hoogleraar. En ook in de huisartsenpraktijk is dit een enorme groep. Grote gemene deler van al deze aandoeningen is de aanwezigheid van hypersensiviteit van de spijsverteringsorganen voor normale, dagelijkse prikkels, aldus Bredenoord. Aanvankelijk heerste het idee dat er geen verklarende biologische afwijkingen in het orgaan waren en dat de oorzaak van de verhoogde perceptie primair in de hersenen zetelde. Dat is een achterhaalde gedachte: inmiddels zijn er vele factoren in het maagdarmkanaal bij deze patiënten bekend die kunnen bijdragen aan deze fenomenen.

Voorbeeld van zo’n mechanisme is een toegenomen afgifte van het corticotropin-releasing hormone (CRH), dat afgifte van mediatoren (zoals histamine) van mastcellen bevordert. Die hebben weer een effect op de zenuwen die de signalen vanuit de organen doorgeven aan de hersenen; ze verlagen de drempel tot activatie van deze zenuwen. Een prikkel in de darm zal in een stressvolle situatie dan sneller leiden tot een signaal van de zenuw van de darm aan de hersenen, en dus leiden tot toegenomen gevoeligheid. Verder leiden deze mediatoren uit mastcellen tot een toename van de doorlaatbaarheid van de darm, wat op zichzelf ook weer kan leiden tot laaggradige ontsteking en verdere activatie van gevoelszenuwen.

Ook een veranderde samenstelling van de darmbacteriën kan de doorlaatbaarheid van de darm beïnvloeden, een laaggradige ontsteking veroorzaken, vervolgens zenuwen activeren en gassen produceren waardoor patiënten met het prikkelbaredarmsyndroom overgevoelige darmen en darmklachten ontwikkelen. Daarnaast zijn er volgens Bredenoord overtuigende onderzoeken die laten zien dat activatie van zenuwen blijvend verhoogd kan zijn na het doormaken van een bacteriële infectie van het maagdarmkanaal, en dat verhoogde aandacht van een persoon op zijn spijsvertering en de buik kan leiden tot verhoogde gevoeligheid. Afleiding zal dan leiden tot afname van gevoeligheid.

Bredenoord in zijn oratie: ‘Als ik mijn patiënten vertel dat de buikkramp, retrosternale pijn of zuurbrandklacht komt door biologische veranderingen die verhoogde activatie van zenuwen veroorzaken worden ze bijna nooit boos. Waarom niet? Omdat dit voor hen betekent dat hun klachten reëel zijn, dat het niet tussen de oren zit.’

lees ook
Wetenschap
  • Henk Maassen

    Henk Maassen is journalist bij Medisch Contact, met speciale belangstelling voor psychiatrie en neurowetenschappen, sociale geneeskunde en economie van de gezondheidszorg.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • W.J. Duits

    bedrijfsarts, Houten

    Is dit niet gewoon "basis fysiologie van de mens", de zogenaamde vecht-vlucht-bevries reactie? Als het bijnierschors wordt geactiveerd, doordat er stress optreedt in het lichaam. Stress in de vorm van een infectie, stress in de vorm van een psychisch...e overbelasting, dan gebeurt deze reactie gewoon. Iedereen weet dat bij angst de pijn waarneming verandert.

  • menno oosterhoff

    psychiater, thesinge

    Helemaal eens met coll. Kole. Alsof er tussen de oren lucht zit.

    Maar verder interessant dat er een biologisch substraat gevonden is. Dat zegt nog weinig over de etiologie. Dit is de pathogenese.
    Zouden er ueberhaupt klachten zijn zonder enig bi...ologisch substraat? Als dat zo is dan is het bestaan van een spirituele werkelijkheid bewezen. Ik sluit dat niet uit overigens, maar het zou spectaculair zijn als je het zou kunnen aantonen. Hoewel ik soms ook wel denk: Ons bewustzijn is toch een dagelijks aantonen ervan?

  • B.J.Kole

    Huisarts, Utrecht

    Merkwaardige redenatie, klachten die "tussen de oren zitten" zijn toch ook reëel?
    Het gaat vooral om de afwezigheid van een afdoende behandeling.
    Die is er voor die biologische substraten (voorlopig) ook niet.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.