Kans op overlijden door corona het hoogst in zorginstellingen

Inwoners van de vier grote steden, mensen met lagere inkomens en mensen met een migratieachtergrond hadden tijdens het eerste jaar van de coronapandemie een grotere kans op sterfte door covid-19. Maar de meest kwetsbare groep betrof mensen die institutionele zorg ontvingen.

Dat constateert het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) dat de doodsoorzaken van alle tussen begin maart 2020 en half maart 2021 overleden Nederlandse inwoners onderzocht. Dat waren er 177.918. In die periode overleden 27.949 duizend mensen aan de gevolgen van covid-19; 16 procent van alle overledenen. 25.281 coronadoden waren 70 jaar of ouder.

Zorginstellingen

De sterfte aan covid-19 was volgens het CBS het hoogst bij mensen die institutionele zorg ontvingen, dus mensen in verpleeg-, verzorgings- en kindertehuizen, gezinsvervangende tehuizen, revalidatiecentra en penitentiaire inrichtingen. Van de bijna 28 duizend mensen die aan covid-19 overleden, ontvingen 14.161 personen institutionele zorg. Daarnaast overleden 5811 personen die thuiszorg kregen aan corona.

Van de mensen die aan covid-19 overleden, woonden er 7394 in een van de vier grote steden. In de vier grote steden had 17 procent van de sterfgevallen covid-19 als doodsoorzaak, tegen 15 procent van de sterfgevallen in de rest van Nederland.

Inkomen

Ook concludeert het CBS dat het overlijdensrisico verschilt tussen mensen met lagere en mensen met hogere inkomens. Van de overledenen die géén institutionele of thuiszorg ontvingen, viel 12 procent in de hoogste inkomensgroep en 15 procent in de laagste inkomensgroep. Vooral tijdens de tweede golf waren deze verschillen sterk. Onder de overleden mensen die institutionele zorg ontvingen, was er geen verschil in welvaartsniveau – zij zijn allen kwetsbaar, stelt het CBS.

Van de 27.949 coronadoden hadden er 23.365 een Nederlandse achtergrond en 4584 een migratieachtergrond. Volgens het CBS overleden relatief meer mensen met een Marokkaanse, Turkse, Surinaamse of Indonesische achtergrond aan covid-19 dan in de totale bevolking. Voor andere groepen met een migratieachtergrond was het vergelijkbaar of lager.

Ten slotte constateert het CBS dat de grootte van een huishouden geen significant verband heeft met het risico van sterfte aan covid-19 in het eerste coronajaar.

Het CBS stelt dat er een grote maatschappelijke belangstelling is voor sociaal-demografische groepen met een verhoogd risico om te overlijden aan covid-19. Toch benadrukt het CBS ook dat door alleen de covid-19-sterfte te onderzoeken het werkelijke effect van de pandemie onderschat kan worden. Andere gezondheidseffecten kunnen jaren later nog aan het licht komen in de vorm van verhoogde sterfte. En gezondheidseffecten van bijvoorbeeld uitstel van ziekenhuiszorg zouden bijvoorbeeld kunnen leiden tot grotere sociaaleconomische ongelijkheid in sterfte onder hen die niet aan covid-19 zijn overleden.