Impact van corona op welzijn ouderen varieert

De impact van covid-19 op het mentaal welbevinden van ouderen is groot, maar het verschilt erg tussen verschillende groepen ouderen, dit blijkt uit twee Nederlandse onderzoeken.

Hoewel zo’n 80 procent van de bewoners is gevaccineerd zijn verpleeghuizen nog terughoudend met versoepelingen, zo blijkt uit een onderzoek van Maastricht Universiteit en Radboud UMC Nijmegen. De Academische Werkplaats Ouderenzorg Limburg en het Universitair Kennisnetwerk Ouderenzorg Nijmegen monitoren zo’n 75 verpleeghuizen sinds het afgelopen coronajaar.

Zij constateren dat de vaccinatiegraad hoog ligt bij de bewoners van verpleeghuizen en ook bij de medewerkers, van wie 60 tot 70 procent gevaccineerd is. Dit heeft nog niet geleid tot grote versoepelingen. In 20 procent van de verpleeghuizen mag bijvoorbeeld nog steeds maar één vaste bezoeker langskomen en bij de helft zijn kleinkinderen nog niet welkom.

Eenzaamheid in verpleeghuizen

In een groot deel van de verpleeghuizen mogen bewoners en hun naasten nog niet met elkaar knuffelen. Veel verpleeghuisbewoners lijden dan ook aanhoudend onder de coronacrisis, stellen de onderzoekers. Het mentale welzijn van de bewoners is volgens hen verminderd, dit komt met name door gevoelens van eenzaamheid. ‘Juist bij deze groep, veelal dementerenden, is bezoek en fysiek contact erg belangrijk,’ meldt Julie Meerveld als reactie op het uitblijven van de versoepelingen, manager belangenbehartiging van Alzheimer Nederland. Zij vindt het ‘verbijsterend’ dat verpleeghuizen niet meer versoepelen. 

Veerkracht

Daarnaast voerde de Radboud Universiteit samen met de Rijksuniversiteit Groningen, ZonMW en ProPersona een kwalitatief en kwantitatief onderzoek uit onder met name thuiswondende ouderen. Zij zien ook een toename van eenzaamheid, met name bij alleenstaande ouderen en 75-plussers. Het is onbekend of het aantal ouderen met depressieve klachten en stressgevoelens is toegenomen ten opzichte van de tijd voor de coronacrisis, al lijken de cijfers erop te wijzen dat dit niet het geval is. Opvallend is dat een groot deel van de ouderen, ondanks het gemis van sociale ontmoetingen, wel plezier haalt uit de activiteiten die nog wèl mogelijk zijn.

De onderzoekers wijzen erop dat ouderen een heterogene groep zijn en ook als zodanig moeten worden benaderd. De overheidsmaatregelen moeten gepersonaliseerd worden, zodat ouderen goed weten waar ze aan toe zijn. Nu blijven ouderen vaak thuis, uit angst de maatregelen niet goed na te leven. Ook moet er meer ruimte zijn voor positieve adviezen, zoals dagelijks naar buiten en korte ontmoetingen in de buitenlucht, waarmee het welbevinden en sociaal contact bevorderd wordt. Als laatste benadrukken ze de veerkracht van ouderen, dat haaks staat op de vaak benoemde kwetsbaarheid.