Gezondheidsraad: ‘Meer aandacht nodig voor long covid en mentale klachten pandemie’

Het postcovidsyndroom en de toename van mentale klachten tijdens de coronapandemie vereisen volgens de Gezondheidsraad meer aandacht. Dat staat in twee adviezen die vandaag zijn gepubliceerd.

Beide adviezen zijn gebaseerd op studies die aan het begin van de pandemie zijn uitgevoerd, nog voor de opkomst van zowel de delta- als de omikronvariant en grootschalige vaccinatie.

Postcovidsyndroom

10 tot 20 procent van de mensen met covid-19 ervaart na drie maanden nog klachten, ongeacht de aanvankelijke ernst van de ziekte. Veelvoorkomende klachten zijn vermoeidheid, kortademigheid, hoofdpijn, vergeetachtigheid, moeite met concentreren, reukverlies, hartkloppingen, spierpijn en angst- en stemmingsklachten. Deze klachten kunnen na verloop van tijd afnemen.

Een deel van de patiënten had na een jaar nog altijd klachten. Toekomstig onderzoek moet uitwijzen hoe lang klachten kunnen aanhouden. Ook kinderen kunnen volgens de Gezondheidsraad langdurige klachten ervaren, die vergelijkbaar zijn met de klachten die volwassenen ervaren. Nog onduidelijk is welke factoren het risico op het postcovidsyndroom verhogen, omdat patiënten met verschillende leeftijden en gezondheidstoestanden er last van hebben.

Het is nog onbekend of vaccinatie de kans op langdurige covid bij een besmetting verkleint. Wel staat volgens de Gezondheidsraad vast dat vaccinatie het risico op covid-19 verkleint, en daarmee indirect ook het risico op het ontstaan van het postcovidsyndroom.

Mentale gevolgen pandemie

In het begin van de pandemie nam het aantal mentale klachten toe. Volgens de Gezondheidsraad is dat reden tot zorg voor een aantal specifieke groepen: kinderen, adolescenten, jongvolwassenen, ouderen en zorgpersoneel. Zorgpersoneel zegt met name meer stress te ervaren en heeft vaker last van burn-outklachten. De andere groepen ervoeren vooral emotionele eenzaamheid: het gemis van een nauwe band met een ander.

Daarnaast zijn tijdens de pandemie meer mensen terechtgekomen in situaties waarvan bekend is dat die het risico op mentale klachten verhogen. Dit kwam bijvoorbeeld door het plotseling wegvallen van inkomen, leerachterstanden en zware werkbelasting – bijvoorbeeld in het geval van zorgpersoneel. Tevens zijn er vermoedens dat onveilige familieomstandigheden – door partnergeweld of kindermishandeling – tijdens de pandemie zijn verergerd. Daarom acht de commissie het van groot belang om gezinnen die tijdens de pandemie uit beeld zijn geraakt snel op te sporen en hulp te bieden.

Er zouden volgens de Gezondheidsraad geen nieuwe interventies moeten worden ontwikkeld, omdat er voldoende effectieve en laagdrempelige interventies beschikbaar zijn. Deze zouden beter moeten worden geïmplementeerd.