Experimentele behandeling covid-19 met monoklonaal antilichaam

De Amerikaanse geneesmiddelenautoriteit, de FDA, heeft de experimentele behandeling met het monoklonale antilichaam bamlanivimab goedgekeurd voor gebruik tegen milde tot matige covid-19 bij volwassenen, inclusief patiënten van 65 jaar en ouder, en bij pediatrische patiënten.

Uit preklinische studies was al gebleken dat neutraliserende antilichamen in verschillende diermodellen veelbelovende resultaten laten zien, met duidelijke verminderingen van de virale belasting in de bovenste en onderste luchtwegen. Bamlanivimab is zo’n monoklonaal antilichaam dat met hoge affiniteit bindt aan het receptorbindende domein van SARS-CoV-2. De resultaten van een vorige week in NEJM gepubliceerde fase-II-studie naar de werkzaamheid en veiligheid van het middel bij patiënten in een poliklinische setting zijn veelbelovend, met gunstige effecten op de viral load, symptoomscores en klinische uitkomsten.

De behandeling met het monoklonale antilichaam is alleen bedoeld voor mensen met milde tot matige symptomen die het risico lopen om een ​​ernstigere vorm van de ziekte te ontwikkelen. De FDA heeft bamlanivimab nadrukkelijk niet goedgekeurd voor patiënten die al in het ziekenhuis zijn opgenomen en zuurstof nodig hebben. De therapie moet zo snel mogelijk na een positieve covid-19-test en binnen tien dagen na het begin van de symptomen worden toegepast.

Voor de productie van bamlanivimab wordt gebruikgemaakt van antilichamen die zijn geïsoleerd uit het bloed van mensen die zijn hersteld van de ziekte. Massaproductie van monoklonale antilichamen is echter complex en vooral een zeer kostbare zaak. Daarom zijn er grote zorgen over de vraag hoe arme landen dit en soortgelijke middelen moeten bekostigen.

Dit is een verschil met ‘convalescent plasma'-behandelingen, die bestaan ​​uit een complex mengsel van antilichamen, geoogst uit het bloed van mensen die zijn hersteld van covid-19.

In Nederland hebben Sanquin Bloedbank en plasmaproducent Sanquin Plasma Products (SPP) de afgelopen maanden uit gedoneerd bloed vierduizend dosissen met antistoffen tegen het coronavirus geproduceerd. Dit medicijn is nu klaar om ingezet te worden. Het zal in eerste instantie worden toegepast om besmetting en ziekte bij mensen met een verzwakt immuunsysteem te voorkomen.

Er komt ook een onderzoek naar de effectiviteit van de antistoffen als preventief medicijn bij ouderen in verpleeghuizen. De werkgroep adviseert dit te toetsen in verpleeghuizen waar de covid-19-infectiedruk hoog is. De eerste resultaten worden in de zomer van 2021 verwacht.

Naar schatting zeventig antilichaambehandelingen zijn momenteel in ontwikkeling, zo meldt Nature; een aantal daarvan is al onderwerp van klinische trials.