Laatste nieuws
Wetenschap

Drug repurposing: de oplossing voor dure medicatie?

1 reactie
Getty Images
Getty Images

De Europese Commissie heeft 23 miljoen euro beschikbaar gesteld voor een nieuw platform, waar ze bestaande geneesmiddelen testen bij andere ziektes dan waarvoor ze oorspronkelijk ontwikkeld zijn. Op deze manier hopen ze meer patiënten te helpen en medicijnprijzen betaalbaar te houden.

‘Een van de grootste fouten die ooit binnen de geneeskunde is gemaakt, is de indeling van specialismen op basis van organen’, vertelt Harald Schmidt, hoogleraar farmacologie aan de Universiteit Maastricht en coördinator van het project. ‘Terwijl de oorzaak van ziektes vaak niet te herleiden is naar slechts één orgaan.’ Bij ziektes die veroorzaakt worden door een fout in één gen, zie je volgens hem al gauw symptomen in twee tot vier organen. ‘Hierdoor zijn artsen vaak bezig met het bestrijden van symptomen, in plaats van het aanpakken van het onderliggende probleem.

Daarom proberen ze ziektes binnen het nieuwe platform te benaderen vanuit de systeemgeneeskunde. Schmidt: ‘We denken niet meer in hartziektes en hersenziektes, maar proberen te achterhalen welk ziektemechanisme in de patiënt voor de symptomen zorgt.’

Potentie

Het platform is een samenwerking tussen 28 partners – waaronder Universiteit Maastricht – afkomstig uit tien landen: Nederland, Duitsland, Oostenrijk, Spanje, Zweden, Roemenië, België, Portugal en de Verenigde Staten. Hierbinnen werken wetenschappers en biotechnici samen met onder meer businessdevelopers, patentadvocaten en vertegenwoordigers van zorgverzekeraars. ‘We willen niet alleen publiceren over de nieuwe toepassing van medicijnen, maar het middel echt naar de patiënt brengen’, vertelt Schmidt.

De Europese Commissie gelooft dat de toekomst van medicatie niet ligt bij het ontwikkelen van nieuwe middelen, maar bij het gebruiken van bestaande middelen voor een nieuwe indicatie. Dit heeft volgens Schmidt veel potentie. Doordat van bestaande medicatie al is aangetoond dat het veilig is voor mensen, hoopt Schmidt de tijd tot validatie in patiënten aanzienlijk te verkorten. ‘Bij nieuwe medicijnen duurt het vaak vijftien jaar voordat ze beschikbaar zijn voor patiënten. We hopen deze tijd te verkorten tot soms slechts twee of drie jaar.’

Nieuwe middelen zijn vaak duur. Doordat ze beschermd worden met patenten kunnen bedrijven de hoofdprijs vragen. Het hergebruik van medicatie levert volgens Schmidt goedkopere medicatie op voor de patiënt. Wel zijn ze binnen het platform van plan om patenten aan te vragen als een medicijn effectief blijkt bij een nieuwe indicatie. ‘Dat is nodig. Geen enkel bedrijf wil dit onderzoek financieren als vervolgens iedereen hetzelfde kan verkopen’, aldus Schmidt.

Modeverschijnsel

Huub Schellekens, hoogleraar farmaceutische biotechnologie aan de Universiteit Utrecht, beschouwt de komst van het nieuwe platform voornamelijk als ‘modeverschijnsel’. De huidige indeling van specialismen stamt uit de 19de eeuw, en is volgens hem inderdaad achterhaald. ‘Maar we hebben al artsen die naar de patiënt als geheel kijken: huisartsen. Die maken vervolgens een inschatting welke specialist(en) naar de patiënt moet(en) kijken.’

Bovendien is het volgens hem de vraag of het nieuwe platform bijdraagt aan goedkopere medicatie. ‘Er is namelijk geen correlatie tussen ontwikkelkosten en de prijs van medicatie. De prijs is voornamelijk afhankelijk van wat mensen bereid zijn om te betalen. Voor een antikankermiddel kun je duizenden euro’s vragen, bij pijnstillers kom je daar niet mee weg’, aldus Schellekens. Drug repurposing is volgens hem juist een manier voor farmaceutische bedrijven om meer te verdienen aan een medicijn. ‘Deze middelen zijn na herregistratie vaak duurder dan het oorspronkelijke product.’

De herbestemming van medicatie gebeurt volgens Schellekens bovendien al voortdurend. Met als bekend voorbeeld het kankermiddel Avastin, dat grootschalig offlabel wordt gebruikt voor maculadegeneratie, een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies. ‘Dat wordt gewoon vergoed door zorgverzekeraars. Het is in Nederland daarom niet nodig om medicijnen opnieuw te registreren, omdat offlabelgebruik is toegestaan.’

Lees ook

Nieuws Wetenschap
  • Laura ter Steege

    Laura ter Steege is voormalig journalist bij Medisch Contact. Haar focus lag met name op de wetenschap.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • J.M. Keppel Hesselink

    pijnarts, Bosch en Duin

    Ik heb 10 jaar ervaring met dit onderwerp. We vonden na lang zoeken een oude stof om te repositioneren als een topicale pijnstiller bij zenuwpijn.

    We hebben 2 maal met het CBG daarover gesproken en samen een strak en snel ontwikkelingsplan neer gez...et. Fenytoine in cetomacrogol creme. Veel patienten zweren er bij, het heeft geen systemische bijwerkingen en je kan orale medicatie soms afbouwen. W hebben 2 patenten geschreven en die zijn toegekend in de VS en in Europa.

    In dit stuk staat: " Wel zijn ze binnen het platform van plan om patenten aan te vragen als een medicijn effectief blijkt bij een nieuwe indicatie. ‘Dat is nodig. Geen enkel bedrijf wil dit onderzoek financieren als vervolgens iedereen hetzelfde kan verkopen’,

    Ik kan uit ervaring zeggen dat zelfs met een patent, er enorm veel redenen zijn waarom de farma niet erin stapt. Zelfs niet als de ontwikkeltijd enkele jaren is en de ontwikkel prijs rond 5% van wat normaal een fase III ontwikkeling kost. We zitten nu met 2 prachtige patenten en met mogelijkheden om patienten met pijnlijke zenuwpijnen en andere pijnen te helpen. Alleen we vinden geen partner. Iedereen staart naar de eigen navel en het is vrijwel altijd: it is not our baby - het Not Invented Here syndroom. Ik ben er misselijk van geworden. Het enige wat het opgeleverd heeft zijn een serie PubMed geïndexeerde artikelen en wat voordrachten bij de IASP en de EFIC. Wel eervol. Maar wat nu?

    Het is super frustrerend dat met een patent bescherming een mooie behandeling tegen de moeilijk te behandelende zenuwpijn, andere chronische pijnen en onbegrepen vaginale pijnen gewoon blijft liggen. Met patent. Snel te ontwikkelen. Goedkoop te ontwikkelen. Met input van het CBG. Niemand thuis.

    [Reactie gewijzigd door Keppel Hesselink, Jan op 21-09-2022 18:19]

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.