De grote pestepidemie begon mogelijk in Kirgizië

De pestepidemie die in de veertiende eeuw in Europa rondwaarde en miljoenen slachtoffers maakte, begon waarschijnlijk in Centraal-Azië. Dat schrijven Maria Spyrou e.a. in Nature.

Archeologen ontdekten eind negentiende eeuw enkele oude begraafplaatsen in de buurt van het Issyk Koelmeer in Kirgizië (Centraal-Azië). De grafsteeninscripties onthulden dat de pest hier al vroeg tijdens de veertiende eeuw slachtoffers maakte. Zo was het aantal begrafenissen tussen 1338 en 1339 opvallend hoog en stond op enkele grafstenen uit die jaren de doodsoorzaak van de overledene vermeld: ‘pestilence’.

Tanden

Volgens Spyrou en collega’s was deze pestuitbraak waarschijnlijk het begin van de grote pestepidemie die tussen ca. 1346-1353 in Europa rondwaarde en vele miljoenen slachtoffers maakte. Dat concluderen ze op basis van hun DNA-onderzoek. Daarvoor gebruikten ze de tanden van zeven in Kirgizië opgegraven schedels die opgeslagen lagen in een museum in Sint-Petersburg. Bij drie ervan troffen de onderzoekers sporen van de pestbacil Yersinia pestis aan. De twee pestbacilgenomen die de onderzoekers hierdoor konden reconstrueren, bleken tot dezelfde stam te behoren. Via DNA-stamboomonderzoek ontdekten de onderzoekers dat die de meest recente voorouder is van stammen die tijdens de grote pestepidemie rondraasden en van huidige stammen.

Mysterie

Al jaren zijn wetenschappers op zoek naar de oorsprong van de grote pestepidemie. Verschillende scenario’s en locaties passeerden de revue. Toch is een van de medeauteurs van Spyrou ervan overtuigd dat ze het mysterie ontrafeld hebben, want tegen Science zegt historicus Philip Slavin: ‘Dit is de plaats waar het allemaal begon – het Wuhan van de Zwarte Dood’.