Darmdecontaminatie voorkomt complicaties bij darmoperatie

Selectieve darmdecontaminatie kan het aantal infectieuze complicaties na colorectale, oncologische chirurgie fors verminderen. Wie weet wat verdere analyse van het microbioom nog meer kan opleveren, zegt onderzoeker Gabor Abis.

Voor patiënten die op de intensive care liggen en beademd worden, is vrij veel bewijs dat selectieve darmdecontaminatie (SDD) met een combinatie van antibiotica infecties kan voorkómen. Chirurg in opleiding Gabor Abis (Spaarne Gasthuis) heeft – in samenwerking met vele anderen – onderzocht of dat ook het geval is bij colorectale chirurgie.

Abis: ‘Mensen die ziek zijn, lopen een hogere kans op infecties, en die worden vaak veroorzaakt door bacteriën die mensen gewoon bij zich dragen. Waarschijnlijk komt dat doordat er door het algemeen ziek-zijn een disbalans in het microbioom ontstaat, waardoor bepaalde bacteriën de overhand nemen.’

Infecties zijn ook na colorectale chirurgie een veelvoorkomend probleem, zegt Abis: ‘Bij 20 tot 40 procent van de patiënten treden er infectieuze complicaties op, zoals wondinfecties, pneumonieën, urineweginfecties of naadlekkage. Vanuit de ervaringen op de intensive care met SDD kwam de vraag of deze aanpak ook bij patiënten die een darmoperatie ondergaan zin zou hebben.’

Voor zijn promotieonderzoek voerde Abis een gerandomiseerd onderzoek uit bij ruim 450 patiënten die vanwege een tumor colorectale chirurgie moesten ondergaan. De helft kreeg perioperatieve SDD: vanaf drie dagen vooraf tot drie dagen na de operatie kregen zij een combinatie van colistine, tobramycine en amfotericine B. Zij kregen net als de controlegroep cefazoline en metronidazol preoperatief. In de SDD-groep kwamen significant minder infectieuze complicaties voor (15 versus 27%). Het aantal naadlekkages was ook lager (6 versus 10%), maar hier werd geen significantie bereikt.

Abis: ‘We hebben de studie voortijdig beëindigd, omdat we voorzagen dat we niet de gestelde primaire uitkomst zouden bereiken, namelijk een 55 procent reductie van naadlekkages. We vonden het niet ethisch om door te gaan. Desondanks hebben we gezien dat het aantal infecties bijna halveert door SDD.’

Volgens Abis discussiëren chirurgen er nu over of alle patiënten die colorectale chirurgie ondergaan SDD zouden moeten krijgen. De aios heelkunde is zelf nog bezig om na te gaan of er een verschil in oncologische uitkomsten is tussen beide groepen.

Het onderzoek leverde nog meer op: analyse van het microbioom bij de patiënten die SDD hadden ondergaan liet zien dat zij grofweg in twee groepen uiteenvielen: of het totaalaantal proteobacteriën nam af, of er was een verschuiving in zichtbaar, gekenmerkt door onder meer minder E. coli en meer Hafnia alvei.

Abis: ‘Het lijkt erop dat bij die laatste groep geen verbetering zichtbaar is ten opzichte van patiënten die geen SDD kregen, en bij de eerste groep wel.’ Maar kun je voorspellen wie hoe reageert? Abis: ‘We hebben vooraf geen microbioomanalyse gedaan, dus dat kunnen we over deze onderzoeksgroep niet zeggen, maar dat is wel wat we hopen. Dat we een risicoprofiel kunnen koppelen aan een microbioom. En daar een bijpassende voorbereiding op de operatie bij ontwikkelen: wel of geen SDD, een andere mix van antibiotica of misschien zelfs een andere darmvoorbereiding.’

Gabor Abis promoveerde 17 januari aan de VU met zijn onderzoek ‘Improving patient outcomes in colorectal cancer surgery’.