Laatste nieuws
Wetenschap

Bloedplasma tegen covid-19: populair, maar slecht onderzocht

Plaats een reactie
Olivier Middendorp/HH
Olivier Middendorp/HH

Bij uitblijven van goede behandelingen tegen covid-19, wordt soms gehoopt op de heilzame werking van bloedplasma van genezen patiënten. Het ontbreekt aan gerandomiseerd onderzoek, wat wel nodig is, zegt internist-infectioloog Bart Rijnders.

Het klinkt zo logisch: dien een patiënt met een infectieziekte bloedplasma toe van iemand die daarvan al genezen is. De antistoffen in het plasma helpen bij het bestrijden van de infectie et voilà: betere kans op genezing. Niet verwonderlijk dat plasmabehandelingen al bij allerlei infectieziektes zijn ingezet. Wel verwonderlijk dat de werkzaamheid ervan nooit goed is aangetoond. Internist-infectioloog Bart Rijnders (Erasmus MC) begrijpt dat echter wel: ‘Deze behandelingen worden meestal tijdens ziekte-uitbraken ingezet. Het is heel moeilijk om een gerandomiseerde multicentertrial op te zetten tijdens een pandemie: men is druk met andere zaken.’ Rijnders is niet voor niets al twee maanden met drie fulltimeonderzoekers en acht studenten bezig met het opzetten van de Concovid-studie: gerandomiseerd onderzoek naar de werking van bloedplasma van genezen patiënten die een bewezen SARS-CoV-2-infectie hebben doorgemaakt. De studie moet duidelijk maken of plasmatoediening zinvol is. Hiervoor wordt bloedplasma gebruikt dat verzameld is door Sanquin en waarvan de antistoftiter boven een bepaalde waarde is. Ook moet er sprake zijn van neutraliserende antistoffen, dat wil zeggen dat het plasma in vitro het virus uitschakelt.

Eerdere publicaties over de therapie zijn hoopvol. Toch verwacht Rijnders geen wonderen: ‘Er zijn wat series, van soms vijf of tien patiënten die zijn behandeld: uitkomsten daarvan zeggen totaal niets. Niets is onvoorspelbaarder dan het beloop van covid-19, zelfs bij opgenomen patiënten. De één kan na drie dagen naar huis, een ander moet dan juist naar de ic. Je moet veel meer patiënten bestuderen om het effect van een behandeling te kunnen zien. Ik denk zelf dat alleen een subgroep van patiënten er baat bij zal hebben, mensen die nog geen antilichamen hebben aangemaakt. Daarom wil je liefst zo vroeg mogelijk toedienen. Anderzijds ga je dit niet inzetten bij mensen die gewoon thuis kunnen herstellen.’ Aan de Concovid-studie moeten ruimen 400 patiënten meedoen, is berekend. Enige inclusiecriterium: in het ziekenhuis opgenomen zijn met een bewezen infectie. Rijnders: ‘We starten het liefst zo snel mogelijk na een positieve test, dus niet bij mensen die al een week op de ic liggen.’

Eerder werd bekend dat bij een aanzienlijk deel van de patiënten die op de ic ligt met covid-19, trombotische complicaties een rol spelen. In bloedplasma zitten stollingsfactoren; is toediening daarvan dan niet erg risicovol? Rijnders: ‘Ik verwacht daar weinig effect van. We dienen 300 ml plasma toe aan een totaal bloedvolume van 5 liter, dat zal niet direct tot stolling leiden. We gaan na of er meer trombotische events optreden bij behandelde patiënten, maar bij de eerste vijftig is nog niet het signaal naar voren gekomen dat dit het geval is.’

Naast de kleine reeksen patiënten waarover is gerapporteerd in bekende vakbladen, is er nog veel meer aandacht voor plasmabehandeling. Toch valt het tegen hoeveel onderzoek er is opgestart, zegt Rijnders: ‘In de VS zijn dokters die het als behandeling inzetten, zonder dat er sprake is van een studieverband. De studies die gebeuren, zijn klein, of hebben geen controlearm. Wij zoeken zelf internationale partners die willen meedoen met ons protocol. Daar is interesse voor, maar één land wilde geen controlegroep. Dan houdt het op. In andere landen is er geen mogelijkheid om zelf plasma te verzamelen en te testen, of zijn er nog weinig donoren omdat de uitbraak nog meevalt.’ In afwachting van buitenlandse partners roept Rijnders nu dan ook nog meer Nederlandse ziekenhuizen op om mee te doen: ‘Er doen er nu achttien mee, maar hoe meer hoe beter, zeker nu het aantal opnames sterk terugloopt. Zelfs al zie je maar één patiënt per maand: doe mee.’


https://erasmusmcfoundation.nl/projecten/corona-onderzoek-bart-rijnders/
https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04342182


lees ook

Wetenschap covid-19
  • Sophie Broersen

    Sophie Broersen was journalist bij Medisch Contact van 2008 tot 2021. Na haar studie geneeskunde en huisartsopleiding ging zij als journalist aan de slag. Bij Medisch Contact schreef zij over geneeskunde en zorg in de volle breedte: van wetenschap tot werkvloer, van arts-patiëntrelatie tot zorg over de grens. Samen met de juristen van de KNMG becommentarieerde zij tuchtzaken. Na haar journalistieke carrière is zij in 2021 weer als arts gaan werken.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.