Laatste nieuws
Wetenschap

Behandel tijdig bijwerkingen antikankerbehandelingen

Plaats een reactie

Doelgerichte (‘targeted’) antikankertherapieën worden te vaak onnodig stopgezet omdat patiënten afhaken vanwege voor hen onverdraaglijke bijwerkingen.

Gezondheidswetenschapper Christine Boers-Doets ontwikkelde een ‘patiëntgestuurde’ methode om met de bijwerkingen van antikankertherapieën om te gaan. Ze promoveerde vorige week aan de Universiteit van Leiden. Deze nieuwe ‘targeted’ medicijnen blijken effectief te zijn in het behandelen van verschillende soorten kanker bij zowel volwassenen als bij kinderen. De duur van de behandelingen die overwegend poliklinisch of in de thuissituatie plaatsvinden, kan variëren van enkele maanden tot jaren. In tegenstelling tot chemotherapie en bestraling zijn de bijwerkingen van deze middelen lastig objectief vast te stellen, aldus Boers-Doets. ‘Het bijwerkingenprofiel bij ‘targeted’ therapieën is multidimensionaal met een wisselende mate van invloed op kwaliteit van leven. Iemand kan – bijvoorbeeld – een branderig gevoel hebben in de mondholte, tintelingen op de huid, of gevoeligheid voor zonlicht. Als arts kun je dat graderen als milde bijwerkingen, maar dat is voor de patiënt lang niet altijd het geval. Onderzoek en praktijk laten dan ook zien dat deze bijwerkingen ervoor kunnen zorgen dat de therapie tijdelijk wordt onderbroken, een dosisreductie wordt toegepast of de behandeling vroegtijdig geheel wordt gestaakt.’

Behandelteams zijn volgens Boers-Doets niet altijd getraind in het adequaat behandelen van deze bijwerkingen. Dat komt onder meer doordat er te weinig wetenschappelijke kennis over bijwerkingen beschikbaar is om evidencebased behandelrichtlijnen op te stellen. En de kennis die wel beschikbaar is, wordt niet breed genoeg ingebed in de klinische en onderzoekspraktijk.

Boers-Doets: ‘Interdisciplinaire bijwerkingeneducatie is voor het hele behandelteam, waaronder medici, apothekers en verpleegkundigen, noodzakelijk als je het volledige potentieel van een behandeling wilt benutten. Juist de toepassing van goed gedefinieerde bijwerkingenterminologie, diagnosticerings-, rapportage-, graderings- en evaluatie-instrumenten is nodig om een gedetailleerd beeld van het bijwerkingenprofiel van de patiënt te krijgen.’ Ze ontwikkelde daarom een ‘co-care model’. Dat houdt het volgende in: ‘Stel een subdiagnose, bijvoorbeeld dat er sprake is van een huidreactie op hand of voet, met of zonder blaren, eelt, erytheem of pijn. Vraag dan aan de patiënt naar de invloed van de bijwerking op zijn kwaliteit van leven. Alleen de patiënt zelf kan immers aangeven hoeveel last hij ondervindt en hoe graag hij van de bijwerkingen af wil. Op geleide van de antwoorden bepaal je of je medicijnen systemisch of topicaal geeft, of allebei.’

Omdat de nieuwe antikankerbehandelingen voornamelijk tot ontstekingsreacties leiden zeggen bijwerkingenexperts dat je zo snel mogelijk een zo hoog mogelijke dosering corticosteroïden moet geven, aldus Boers-Doets. ‘Als ik patiënten voorlicht leg ik ze daarom altijd uit dat ze, als er bijwerkingen optreden, onmiddellijk aan de bel moeten trekken. Wachten ze te lang en is de bijwerking te ernstig, dan kunnen we vaak niet anders dan de behandeling onderbreken.’ Zelf, zegt ze, heeft ze nog nooit meegemaakt dat een van haar patiënten moest stoppen met een behandeling of een dosisreductie kreeg vanwege onbehandelde bijwerkingen.

Boers-Doets is lid van de Multinational Association of Supportive Care in Cancer (MASCC). ‘Daar zitten voornamelijk oncologen in. Wij hebben heel veel informatie over bijwerkingen en de behandeling ervan gegenereerd, maar onze indruk is dat maar weinig collega’s daar kennis van nemen of daar iets mee doen.’ Ze vindt bovendien dat er onvoldoende geld voor onderzoek beschikbaar wordt gesteld. Inmiddels heeft ze het bedrijf CancerMed opgericht, met de bedoeling farmaceutische bedrijven te helpen de bijwerkingen van hun medicijnen in kaart te brengen en methodes te vinden om die zo goed mogelijk te bestrijden.

lees ook
Wetenschap bijwerkingen oncologie
  • Henk Maassen

    Henk Maassen is journalist bij Medisch Contact, met speciale belangstelling voor psychiatrie en neurowetenschappen, sociale geneeskunde en economie van de gezondheidszorg.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.