Zin en onzin van calcium en vitamine D

Postmenopauzale vrouwen hebben slechts weinig baat bij het slikken van calcium en vitamine-D-supplementen: ze voorkomen osteoporose en heupfracturen in bescheiden mate, maar op de incidentie van colorectale kanker hebben ze geen effect.

Zo luiden de belangrijkste conclusies van twee grote trials (meer dan 36.000 deelneemsters in de leeftijd van 50 tot 79 jaar, die zeven jaar lang zijn gevolgd) die respectievelijk Rebecca Jackson c.s. en Jean Wactawski-Wende c.s. vorige week publiceerden in The New England Journal of Medicine. Beide trials maken deel uit van het bekende Women’s Health Initiative.

De supplementen blijken te leiden tot een kleine (1%), maar significante verhoging van de heupbotdichtheid vergeleken met placebo’s. De onderzoekers stelden ook een 12 procent reductie in het aantal heupfracturen vast, maar dat resultaat was niet significant. Wel merken ze op dat de vrouwen die consistent de volle dosis namen (1000 milligram calciumcarbonaat en 400 internationale eenheden vitamine D3 per dag) een afname van 29 procent lieten zien. Het is daarbij goed te weten dat aan het einde van de trial weliswaar driekwart van de vrouwen nog supplementen nam, maar dat slechts 59 procent zich daarbij aan de precieze dosering hield. De supplementen hadden geen effect op andere fracturen. Wel hadden ze bijwerkingen: de onderzoekers constateren een toename van het aantal patiënten met nierstenen met 17 procent.

In termen van zogeheten numbers needed to treat: als 10.000 vrouwen de supplementen een jaar lang slikken, worden twee heupfracturen voorkomen en vijf gevallen van nierstenen veroorzaakt. Het aantal verminderde heupfracturen kan stijgen tot vier als iedereen zich precies aan de doses houdt, en tot zes voor vrouwen boven de zestig jaar.

Volgens commentator Joel Finkelstein is de boodschap helder: calcium en vitamine-D-supplementen zijn op zichzelf onvoldoende om optimale botdichtheid te garanderen. Daar is additionele therapie voor nodig, zeker als het om vrouwen gaat met een lage botmineraaldichtheid of andere klinische risicofactoren. Twee andere andere commentatoren, Michele Forman en Bernard Levin, merken op dat colorectaal kanker in de studie een secundair eindpunt was en dat de dosering van beide supplementen lager was dan gebruikelijk in trials waarin het effect van calcium en vitamine D is nagegaan op de nieuwvorming van poliepen. Ze veronderstellen dat de doses simpelweg te laag waren om enig effect te sorteren. << HM

NEJM 2006; 354: 669-83, 684-96, 750-2, 752-4