Werknemer dupe van slechte toegang tot bedrijfsarts

Maatregelen om de bedrijfsgeneeskundige zorg voor iedereen toegankelijk te houden zijn hard nodig, zo onderstreept een recent Astri-rapport. Ook moet ongeoorloofde druk op bedrijfsartsen worden voorkomen. De NVAB roept overheid en sociale partners op om met de NVAB en andere veldpartijen deze maatregelen te realiseren.

De toegankelijkheid van de bedrijfsarts moet verbeteren, om een tweedeling in de bedrijfsgezondheidszorg terug te dringen. Bedrijfsartsen willen hiermee aan de slag. De overheid moet de regelgeving waterdicht maken, maar schiet vooralsnog tekort in handhaving van de wettelijke regels. De NVAB ziet dit als belangrijkste uitkomst van het Astri-onderzoek naar de positie van de bedrijfsarts en de kwaliteit van de bedrijfsgezondheidszorg in Nederland dat in opdracht van de ministeries van SZW en VWS is uitgevoerd.

Over de tweedeling in de bedrijfsgezondheidszorg is de NVAB zeer bezorgd: veel werkenden hebben helemaal geen toegang of slechts zeer beperkte toegang. Met name werknemers in het MKB worden matig bedeeld. De NVAB vindt dat onbestaanbaar in een tijd waarin hoge eisen worden gesteld aan de gezondheid en productiviteit van werknemers die ook nog eens ‘duurzaam inzetbaar’ moeten blijven.

Het rapport geeft aan dat voorlichting erg belangrijk is. De NVAB wil er alles aan doen om de voorlichting te verbeteren, maar dat is geen oplossing voor gevolgen van structuurkenmerken van de arbodienstverlening. Hiervoor zijn (wettelijke) maatregelen nodig van overheid en sociale partners. Bedrijfsgezondheidszorg is te belangrijk om helemaal aan de markt over te laten.

Spreekuur
Een van de mogelijkheden van een werknemer om in vertrouwen en op eigen initiatief met een bedrijfsarts te spreken wás het arbeidsomstandighedenspreekuur, maar dat is afgeschaft. De NVAB betreurt dit zeer omdat juist daar de onafhankelijkheid van de bedrijfsarts tot uiting kwam. Van de ondervraagde bedrijfsartsen vindt 86 procent dat herinvoering van dit spreekuur noodzakelijk is. Het onderzoeksrapport sluit zich daarbij aan: ‘De toegankelijkheid tot de bedrijfsarts wordt zo dus wezenlijk beperkt... Er is daarom veel voor te zeggen om de vrije toegang tot het arbeidsomstandighedenspreekuur van de bedrijfsarts weer verplicht te stellen’.

Het vertrouwen in de onafhankelijke positie van de bedrijfsarts is niet optimaal, zo blijkt uit het onderzoek. Veel bedrijfsartsen vinden dat ze niet altijd onafhankelijk kunnen werken door de opstelling van werkgever (21%), werknemer (9%) en/of de eigen arbodienst (22%). Dit geeft het bijzondere krachtenveld waarin de bedrijfsarts moet werken, goed weer. Het toont ook aan dat de wettelijke taken van de bedrijfsarts binnen de geprivatiseerde structuur van de bedrijfsgezondheidszorg per definitie een spanningsveld oplevert. ‘Arbodienstverlening vormt voor werkgevers een kostenpost’, aldus het onderzoeksrapport. De NVAB vindt dat alle werkenden recht hebben op arbeidsgeneeskundige hulp, net als het recht op hulp van een huisarts.

Buffer
Het rapport onderstreept de noodzaak van maatregelen om de arbeidsgeneeskundige zorg voor iedereen toegankelijk te houden. De NVAB roept overheid en sociale partners op om met de NVAB en anderen de volgende maatregelen te realiseren:

• Arbodiensten moeten meer als steun in de rug fungeren voor de bij arbodiensten werkzame bedrijfsartsen. Vaak staat de bedrijfsarts niet alleen onder druk van de werkgever, maar ook nog van een accountmanager.
• Schep duidelijkheid naar werkgever en werknemer over wat de bedrijfsarts wel en niet mag communiceren. De Leidraad Bedrijfsarts en Privacy van NVAB en Boaborea is hiervoor ontwikkeld. Werkgevers en werknemers moeten hier kennis van nemen.
• De inzet van bedrijfsartsen voor werknemers in het MKB moet gestalte krijgen in branchefondsen. Zo komt voor alle werknemers onafhankelijke bedrijfsgeneeskundige zorg beschikbaar.
• Er moet een einde komen aan de situatie dat 700.000 ZZP’ers, 400.000 WW-ers én 10 tot 20 procent van de werknemers in het MKB geen arbeidsgeneeskundige zorg krijgen. Duidelijk moet worden hoe deze groep de juiste ondersteuning krijgt om duurzaam inzetbaar te blijven.
• De NVAB ondersteunt de aanbeveling uit het rapport om ‘de vrije toegang tot het arbeidsomstandighedenspreekuur van de bedrijfsarts weer verplicht te stellen’. Te vaak wordt de bedrijfsarts alleen gecontracteerd voor de verzuimbegeleiding en niet voor vragen rond arbeid en gezondheid zonder dat sprake is van verzuim.

Inzet NVAB
Het Astri-onderzoek toont aan dat samenwerking met arboprofessionals goed gaat, maar die met klinisch specialisten en huisartsen beter kan. In dit kader is het goed erop te wijzen dat de NVAB inmiddels al in meer dan 35 trajecten van multidisciplinaire richtlijnontwikkeling participeert en daarnaast tal van samenwerkingsprojecten en innovaties in de eerste lijn heeft geïnitieerd. De NVAB werkt ook graag mee aan vormgeving van de suggestie om per branche afspraken te maken over adequate arbozorg. In de bouwsector is immers al bewezen hoeveel meer dat kan opleveren op het gebied van preventie, inzetbaarheid, verzuimreductie en beperking van de WIA-instroom. Een beroepsvereniging kan daarin niet het voortouw nemen. Sociale partners, brancheorganisaties en aanbieders van arbodienstverlening zijn aan zet, maar de NVAB wil daar graag aan bijdragen.

Meer informatie , onder andere over het Astri-onderzoek en de Leidraad Bedrijfsarts en Privacy, op www.nvab-online.nl.