Voltooid leven en de rol van artsen

In zijn column (MC 13/2010: 604) roept Gert van Dijk artsen op na te denken over de vraag welke rol zij voor zichzelf zien bij de begeleiding van patiënten die hun leven voltooid achten. Hij stelt dat voor hulp daarbij geen rol voor artsen is weggelegd. Het gaat immers om existentiële problematiek. Dat klinkt duidelijk, maar waarom spreekt hij dan in zijn conclusie wel van patiënten?

Heeft niet elke beslissing over het einde van het leven met existentiële problematiek te maken? Doen (huis)artsen bij ‘reguliere euthanasie’ feitelijk niets anders dan de existentiële nood beoordelen en daarnaar handelen? Een ondraaglijk en uitzichtloos leven (euthanasiecriterium) bedreigt immers de kwaliteit van het bestaan en dus de existentie!

Ook ziet Van Dijk geen uitvoering van de plannen van Uit Vrije Wil (UVW) zonder betrokkenheid van (huis)artsen. Zij kennen de biografie van betrokkene en hebben de onontbeerlijke kennis voor de uitvoering. Artsen rechtvaardigen hun euthanatisch handelen met een beroep op het conflict van plichten, maar een minstens zo belangrijk dragend principe is barmhartigheid. Niet valt in te zien waarom ondraaglijk en uitzichtloos lijden aan het (voltooid) leven niet ook barmhartigheid zou oproepen.

Het openen van een tweede weg, zoals UVW voorstelt, zou een gevaar kunnen worden voor de huidige zorgvuldige euthanasiepraktijk. Maar wie garandeert dat niet de ‘gecertificeerde hulpverleners’ van UVW – door dezelfde gevoelens van verantwoordelijkheid voor onomkeerbaar handelen – zich minder laagdrempelig gaan gedragen dan artsen?

Discussiepunten die het zicht op de problematiek verduisteren. Waarom niet erkennen dat een voltooid leven net zo existentieel ondraaglijk en uitzichtloos lijden veroorzaakt als kanker, zoals Dijkhuis al eerder concludeerde?

Waar is dan nog het verschil met de ‘reguliere euthanasie’? En waarom moeten artsen dan nog nadenken?

Amsterdam, april 2010
Rob Jonquière, arts n.p.