Laatste nieuws

Vincent van Gogh was niet gek

Plaats een reactie
De webeditie van alle brieven met annotaties is te vinden op: www.vangoghletters.org.

Helene Kröller-Müller (1869-1939) kocht 91 van de 864 schilderwerken die Vincent van Gogh (1853-1890) heeft gemaakt. In het naar haar genoemde museum hangt tegenover het bekende ‘Caféterras bij nacht’ een curieus stilleven, dat Van Gogh schilderde in januari 1889, kort na de ziekenhuisopname in verband met het oorincident.

Op de (teken)tafel ligt rechts van een bord met uien een klein dik boek met de duidelijk leesbare titel Annuaire de la santé (jaarboek van de gezondheid) en hieronder de naam ‘F.V. Raspail’.

De naam van François-Vincent Raspail (1794-1878) is in de nieuwe wetenschappelijke uitgave met 819 brieven van en 83 brieven aan Vincent van Gogh terug te vinden in noot 11 bij brief 735. In dit op woensdag 9 januari 1889 gedateerde schrijven aan zijn broer Theo maakt de schilder melding van zijn slapeloosheid, die hij bestreed ‘met een zeer, zeer forse dosis kamfer op mijn kussen en matras’.

Het vooral bij de arbeidersklasse populaire medische handboek van Raspail, waarvan sinds 1845 jaarlijks een editie verscheen, moet hem hiertoe hebben geïnspireerd, al bestond de geadviseerde remedie eigenlijk uit inname van een kamferoplossing.

Enig zoekwerk levert op dat Raspail de geschiedenis inging als een uitstekend microscopist en als de vader van de histochemie, maar dat hij niet bevoegd was als praktiserend arts en evenmin als docent.

In het geschilderde boek worden maar liefst 21 pagina’s aan kamfer gewijd: veel ziekten werden volgens de wetenschapper door parasieten veroorzaakt en zouden met kamfer moeten worden bestreden. In grote hoeveelheden is kamfer, dat onder meer in mottenballen zit, giftig en kan deze stof epileptiforme aanvallen en verwardheid veroorzaken.

De nieuwe, complete editie van Van Goghs correspondentie zal ongetwijfeld tot meer medische speculaties kunnen leiden, al is de teneur juist dat Vincent van Gogh geen ‘gek’ was waarop allerlei psychiatrische etiketten moeten worden geplakt, maar een zeer sensibele, bevlogen kunstenaar. Ignace Schretlen, arts/publicist

Media en cultuur
  • Ignace Schretlen

    Ignace Schretlen studeerde geneeskunde en filosofie, is voormalig huisarts en nog altijd werkzaam als kunstenaar en publicist. Hij schrijft voor de rubriek Media & Cultuur.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.