Verpleeghuizen zijn geen oliebollen

Ieder jaar presenteert de Volkskrant een ranglijst van verpleeg- en verzorgingshuizen. Instellingen die bovenin eindigen, ontkurken de champagne. Er valt echter zo veel aan te merken op de gebruikte methode, dat deze festiviteiten als voorbarig mogen worden beschouwd.

De ranglijst wordt samengesteld uit twee ranglijsten: een die voortkomt uit ervaringen van cliënten en familieleden, en een die wordt gevormd door prestatie-indicatoren. Wat uit een eerste blik al duidelijk lijkt, wordt bevestigd door de statistiek: er is geen enkel verband tussen beide ranglijsten (Pearson’s correlatie is 0,041; p=0,45). Ook zijn de gegevens gedateerd (2009).

Verder is er geen overeenstemming over de waarde van verschillende prestatie-indicatoren, omdat ze
handelen over algemene aannames, die niet gecorrigeerd zijn voor individuele omstandigheden. Zo zijn bijvoorbeeld een hoog gebruik van antidepressiva en een ongewenst gewichtsverlies ‘slecht’, waarbij er niet wordt gecorrigeerd voor het hebben van een depressie of een ernstige ziekte die gepaard gaat met gewichtsverlies. Het is bekend dat deze indicatoren slechts signaleren dat er mogelijk een slechte kwaliteit van zorg is. Een goede score is zeker geen brevet van goede zorg. In de Verenigde Staten is na analyse bijvoorbeeld gebleken, dat huizen die goed scoren op de aanwezigheid van patiënten met depressieve klachten (dus weinig sombere patiënten hebben) simpelweg onvoldoende deskundigheid hebben om deze klachten goed op te merken. Verpleeghuizen met veel patiënten met schizofrenie, zullen slecht scoren op antipsychoticagebruik, wat zeker geen aanwijzing voor slechte zorg is.

De ervaringen van cliënten en familieleden moeten serieus worden genomen door het management, en slecht scoren op bepaalde indicatoren is een reden om te analyseren hoe dit komt, en waar de zorg beter kan. De gegevens die de Volkskrant gebruikt geven een gekunstelde ranglijst, waarbij de winnaars zichzelf ten onrechte bewieroken.

Leiden, december 2010

prof. dr. Wilco Achterberg, hoogleraar institutionele zorg en ouderengeneeskunde LUMC

• Meer brieven