Veel psychiatrische patiënten hebben ook fysieke aandoening

70 procent van de psychiatrische patiënten heeft ook lichamelijke aandoeningen en 30 procent van de patiënten met een lichamelijke aandoening heeft ook psychiatrische problemen. Dat constateerde Wiepke Cahn, hoogleraar lichamelijke gezondheid bij psychiatrische aandoeningen (UMC Utrecht Hersencentrum), in haar oratie deze week.

olgens Cahn heeft onderzoek uitgewezen dat de levensverwachting van patiënten met complexe psychiatrische aandoeningen met vijftien tot twintig jaar is afgenomen. Hoewel suïcide dat deels verklaart, is het niet de eerste doodsoorzaak. Hart- en vaatziekten staan op de eerste plaats.

Ze voert een reeks factoren aan als verklaring. Zo zijn er onbedoelde iatrogene factoren in het spel, veroorzaakt door het gebruik van antipsychotica en antidepressiva. Bekend is ook dat de leefstijl van patiënten met een psychiatrische aandoening beduidend slechter is dan gemiddeld. Ze roken meer, gebruiken meer drugs en alcohol, bewegen minder en eten slechter. Ook zijn er recente aanwijzingen dat psychotische aandoeningen mogelijk een versneld verouderingsproces tot gevolg hebben.

Volgens Cahn gebeurt het nog te vaak dat bij patiënten met een psychiatrische aandoening lichamelijke klachten psychisch worden geduid. Ze geeft het voorbeeld van een meisje met een eetstoornis en een glutenallergie. Cahn: ‘Afwijkend eetgedrag komt bij één op zes vrouwen met glutenallergie voor en wat is dan oorzaak en wat is dan gevolg? Dat bepaalde lichamelijke problemen vaker bij psychiatrische aandoeningen worden geconstateerd, is met onderzoek aangetoond. Bijvoorbeeld schildklierproblemen en migraine bij manische depressiviteit, hart- en vaatziekten bij depressie en suikerziekte bij psychose. Maar misschien zijn het helemaal geen verschillende ziekten en kan het mogelijk verklaard worden door een probleem in het onderliggend systeem, bijvoorbeeld het immuunsysteem.’

Cahn vindt het tijd om ‘het hokjesdenken’ in de geneeskunde te verlaten: ‘We weten immers dat er een overlap bestaat van omgevingsfactoren en genetische factoren bij het ontstaan en het beloop van de diverse aandoeningen. Daarnaast weten we dat bijwerkingen van medicatie zowel lichamelijk als psychisch kunnen zijn en dat een gezonde leefstijl voor eenieder goed is.’

Zorgprogramma Lijf & Leven