Laatste nieuws
Paul Overgaauw Iaira Boissevain
6 minuten leestijd
opinie

Vechthond gevaar voor volksgezondheid

Door aanvallen te registreren, kunnen artsen bijdragen aan een verbod

5 reacties
Plastisch chirurg professor Billmire vraagt zich af hoeveel kinderen er nog gewond moeten raken voordat de pitbull wordt verboden. Beeld: Getty Images
Plastisch chirurg professor Billmire vraagt zich af hoeveel kinderen er nog gewond moeten raken voordat de pitbull wordt verboden. Beeld: Getty Images

Vechthonden zijn gefokt om zonder provocatie aan te vallen en te doden. Dit doen ze niet omdat ze mishandeld zijn of verkeerd opgevoed. Aanvallen en doden zit in hun DNA, net zoals een bordercollie schapen drijft en een husky de slee trekt. Een pleidooi voor een verbod.

In Nederland vinden we aanvallen door vechthonden blijkbaar niet de moeite om bij te houden.1 Het gebrek aan deze cijfers wordt vervolgens stelselmatig gebruikt als argument om dan maar geen maatregelen te hoeven nemen tegen vechthonden. Wat klopt hier niet?

Ten eerste kun je je afvragen hoe hard deze cijfers voor de Nederlandse situatie nodig zijn. We weten immers ook niet tot op de komma nauwkeurig hoeveel mensen er gewond raken door gebruik van de telefoon of WhatsApp in het verkeer. Toch verbiedt de wetgever dat, wordt er fors gehandhaafd en worden zwaardere straffen geëist. Niet omdat de whatsappers zichzelf schade toebrengen, maar vooral omdat andere verkeersdeelnemers eronder kunnen lijden.

Ten tweede zijn die cijfers er wel, alleen blijkbaar niet in Nederland. Meerdere medische peerreviewed publicaties, uit vooral de VS, laten zien dat pitbulls, rottweilers en een aantal aanverwante rassen de meest ernstige slachtoffers maken.2 Een studie van Golinko e.a. wijst uit dat pitbulls hierin een onevenredig aandeel hebben.3 Rapportages van verschillende chirurgisch specialisten, onder wie oogchirurgen, gezichtschirurgen en kinderchirurgen, bevestigen dit.⁴-⁶ Professor Billmire (Division of Craniofacial and Pediatric Plastic Surgery, Cincinnati Children’s Hospital Medical Center) vindt op basis van zijn dertig jaar ervaring een pitbull vergelijkbaar met het in huis hebben van een geladen wapen op de koffietafel. Hij vraagt zich af hoeveel kinderen nog gewond moeten raken voordat dit ras wordt verboden.⁷

Registreren

Wij hebben in de eerste vier maanden van 2017 mediaberichten over ernstige aanvallen door honden bijgehouden. Deze lijst is verre van volledig, want internetzoeken op mediaberichten levert natuurlijk beperkingen op: taal, zoekmachine, zoektermen, vermelding in media en meer. Desondanks konden we wereldwijd 363 aanvallen in vier maanden tijd registreren, waarvan gemiddeld wekelijks één in Nederland.⁸ Inbegrepen zijn ook aanvallen op andere dieren – vooral honden, katten en paarden – die daardoor ernstig gewond raken en vaak bezwijken. Voor een eigenaar is dit een zwaar traumatische ervaring die veel leed veroorzaakt, om over het dierenleed maar te zwijgen.

Een pitbull is vergelijkbaar met een geladen wapen op de koffietafel

Onlangs vielen in het buitenland in één week maar liefst zes doden door vechthonden: vier kinderen en twee volwassenen. Dit haalde het Nederlandse nieuws niet. Wel in het Nederlandse nieuws verschenen een pup die werd doodgebeten door een misplaatste asielvechthond, een door een american bulldog aangevallen postbezorger en een rottweiler die zijn eigen baas een slagaderbloeding bezorgde.⁹

Bijtincidenten

Hoe komt het dat in Nederland deze cijfers ontbreken?

• De politie of een andere (medische) instantie houdt de cijfers niet bij. Aanvallen door vechthonden op andere dieren al helemaal niet. Terwijl dit ook vaak medeoorzaak is van menselijke gewonden, want eigenaren die proberen hun eigen dier te beschermen en/of de vechthond los te trekken, raken vaak zelf gewond.

• Cijfers van aangevallen en doodgebeten dieren zijn blijkbaar niet interessant. De politie neemt aangiften vrijwel nooit op.

• Voor zover we cijfers bijhouden, doen we dat onder de algemene noemer ‘hondenbeten’. Daarmee wordt het gaatje-door-chagrijnige-chihuahua op dezelfde manier meegeteld als afgerukte ledematen en verminkte gezichten.

• Omdat gaatjes in vingers vaker voorkomen, wordt daaruit de conclusie getrokken dat vechthonden niet gevaarlijk zijn of nauwelijks een rol spelen bij bijtincidenten. Dit is echter een ernstige denkfout. Mensen vallen vaker van hun fiets dan dat ze in aanraking komen met een stiletto of handgranaat. Van je fiets vallen kan bij extreme pech ook dodelijk zijn. Toch is de conclusie ‘fietsen zijn gevaarlijker dan granaten’ niet juist.

Geen verbod

Vorig jaar zomer haalden in ons land twee zwaargewonde kinderen het nieuws. Eén in Amsterdam door een pitbull die het asiel had ‘goedgekeurd’ en bij de buren had ondergebracht, de andere in Drenthe door een aantal rottweilers van de (fokkerij van de) buurvrouw. Tegen vechthondaanvallen kan niemand zichzelf, de kinderen (en de dieren) beschermen. Vechthonden zijn niet te ontlopen, ze zijn overal. De letterlijk misplaatste exemplaren uit het asiel lopen gewoon los in het bos, het park en op het schoolplein. Omdat er geen verbod is, kan iedereen die dat wil ook de meest agressieve vechthonden in het buitenland kopen om er hier verder mee te fokken en daar goed aan te verdienen. Maatregelen helpen niet; muilkorven gaan af (als ze al worden gedragen), lijnen ‘breken’, deuren staan toevallig net open en in schuttingen en hekken zit altijd wel een opening.

Er is geen verbod op vechthonden, de eerder geldende Regeling Agressieve Dieren (deze was overigens alleen gericht op een nauw omschreven ‘pitbull’) is met ingang van 1 januari 2009 opgeheven. Deze regeling stamde uit de jaren negentig, nadat enkele kleuters achter elkaar waren gedood door pitbulls. Zelfs zonder wetenschappelijke basis blijkt al uit de pers dat de aanvallen na het opheffen van het verbod in aantal en ernst toenemen.

Bijdrage artsen

Artsen zouden een bijdrage kunnen leveren door aanvallen door honden met ernstig letsel veel beter bij te houden en te publiceren. En als we dat niet willen, waarom nemen we dan de buitenlandse cijfers niet serieus? Als het aantal gewonden en doden in pretparken zo hoog zou zijn, zouden hier voor de Efteling zeer strenge regels gelden. Sterker, als pretparken dit aantal gewonden en doden zouden hebben, zouden ze moeten sluiten. Recentelijk werd bij een ernstig ongeluk de attractie direct gesloten.

De samenleving maakt ook nog eens behoorlijke kosten. Niet alleen de ziektekosten van een humaan slachtoffer en psychische schade, maar ook de kosten van politie-inzet, ambulance, gemeentelijk onderzoek, juridische procedures, inbeslagname, gedragstesten en meer. Die kosten betaalt de belastingbetaler.

Vechthonden zijn daarbij geen eigen keuze van het slachtoffer. Waarom beschermt de overheid burgers tegen meeroken en tegen dronken chauffeurs? Omdat we niet willen dat hun gezondheid wordt benadeeld of zelfs hun leven wordt afgenomen door anderen die onverantwoord handelen.

Gaat u zwemmen in een baai waar haaien zijn? Haaien doden tien mensen per jaar. Vechthonden een veelvoud daarvan. Het is daarom tijd om een keer maatregelen te nemen, en snel ook! Geen gehoorzaamheidscursusje, dat demissionair staatssecretaris Van Dam nu verplicht gaat stellen voor eigenaren van vechthonden zonder stamboom, maar echte maatregelen. Het is tijd om het aantal ernstig gewonden te verminderen en doden te voorkómen. Slachtoffers en chirurgen hebben hun conclusies al getrokken: het is tijd voor een goed en definitief verbod op vechthonden.⁷ Waar blijft de Nederlands-medische stem?

auteurs en contact

mr. ing. Iaira Boissevain, advocaat praktisch dierenrecht en docent Universiteit Utrecht

dr. Paul Overgaauw, dierenarts-microbioloog, divisie veterinaire volksgezondheid, faculteit diergeneeskunde, Universiteit Utrecht

boissevain@bvdv.nl

cc: redactie@medischcontact.nl

Geen belangenverstrengeling gemeld door de auteurs.

voetnoten

1. Raad voor Dierenaangelegenheden. Hondenbeten aan de Kaak gesteld. Preventie van Ernstige Hondenbeten bij Mens en Dier. Rapport RDA.2017.031, 2017

2. Onder ‘bullbreeds’ of ‘vechthonden’ wordt in dit artikel verstaan: honden met brede kaken, een gespierd lijf en een genetische achtergrond van aanvallen en doden (o.a. pitbull, stafford, boerboel, bullmastiff, dogo argentino, cane corso).

3. Golinko MS, Arslanian B, Williams JK. Characteristics of 1616 ConsecutiveDog Bite Injuries at a Single Institution. Clin Pediatr. 2017; 56(4): 316-25

4. Prendes MA, Jian-Amadi A, Chang SH, Shaftel SS. Ocular Trauma From Dog Bites: Characterization, Associations, and Treatment Patterns at a Regional Level I Trauma Center Over 11 Years, Ophthal Plast Reconstr Surg. 2016; 32(4): 279-83.

5. Foster MD, Hudson JW. Contemporary Update on the Treatment of Dog Bite: Injuries to the Oral and Maxillofacial Region, J Oral Maxillofac Surg. 2015; 73(5): 935-42.

6. O'Brien DC, Andre TB, Robinson AD, Squires LD, Tollefson TT. Dog bites of the head and neck: an evaluation of a common pediatric trauma and associated treatment, Am J Otolaryngol. 2015; 36(1): 32-8

7. www.cincinnati.com/story/opinion/contributors/2014/06/29/doctor-says-ban-pit-bulls/11709481/

8. Een overzicht van incidenten met vechthonden vindt u hier:

download

9. Volwassen man, Zuid-Afrika: http://www.knysnaplettherald.com/News/Article/General/plett-man-dies-after-pit-bull-attack-20170807

8-jarig meisje, Indonesië: https://coconuts.co/jakarta/news/police-believe-8-year-old-girl-mauled-killed-foster-familys-pit-bull-malang/

9-jarig meisje, Zuid-Afrika: https://www.sott.net/article/358107-Girl-dies-following-attack-by-pit-bull-terrier-in-Durban-South-Africa

1,5 jarig jongetje, VS http://www.wyff4.com/article/child-mauled-to-death-by-2-pit-bulls-sheriff-says/10400030

4-jarig jongjetje, Mexico: http://www.kvia.com/news/el-paso/police-identify-boy-mauled-by-dogs-mother-allegedly-left-child-in-trampoline/594487150

Volwassen vrouw, Australië: https://au.news.yahoo.com/wa/a/36581526/perth-woman-found-dead-mauled-to-death-by-dog/?cmp=st#page1

76-jarige vrouw, VS: http://www.wjhg.com/content/news/442068983.html

In Nederland:

http://www.omroepgelderland.nl/nieuws/2140175/Hond-bijt-puppy-dood-Ik-kon-niet-naar-zijn-kapotte-hoofdje-kijken

http://www.nhnieuws.nl/nieuws/210475/Man-meerdere-keren-in-buik-gebeten-bij-worsteling-met-agressieve-Amerikaanse-bulldog

http://www.telegraaf.nl/binnenland/28940163/__Bijthond_Leiden_afgemaakt__.html

https://nos.nl/artikel/2189528-meisje-rotterdam-zwaargewond-door-aanval-van-hond.html

http://www.omroepbrabant.nl/?news%2F2687691503%2FLoslopende+Stafford+bijt+meisje.aspx

download dit artikel (pdf)
opinie volksgezondheid dieren kinderen
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Teus Dorresteijn

    huisarts, Ederveen

    Graag ondersteun ik de opmerking van collega Curto. Ik ken in mij nabije omgeving verschillende "vechthonden" die nooit problemen geven. Uitzonderingen daargelaten is de menselijke factor bijna altijd oorzaak geweest bij de bijtincidenten die ik in b...ijna 30 jaar in mijn plattelandspraktijk ben tegengekomen. Drie hoofdoorzaken:
    1. De hond wordt gestoord terwijl hij aan het eten is. Voor veel honden is dat reden om een waarschuwende grauw te geven waar een hondenhuid wel tegen kan maar de menselijke huid niet.
    2. De hond wordt tegen zijn zin aangeraakt/geaaid door een bezoeker die graag aardig wil zijn tegen het dier. Als een hond aangeraakt wil worden zal hij dat zelf laten merken; zo niet dan moet met van het dier afblijven; negeren en ook niet aanstaren.
    3. De wijd verbreide hondensport waarbij de hond wordt getraind als politiehond en waarbij het bijt- en grijpgedrag wordt aangemoedigd en beloond. Vooral de honden die voortijdig deze opleiding verlaten en hun leven als "gezelschapshond" of waakhond voortzetten kunnen nog wel eens onvoorspelbaar uit de hoek komen.

  • J. Hulshof

    GGZ-arts, Wolfheze

    Overgaauw en Boissevain zetten terecht een behoorlijk maatschappelijk probleem opnieuw op de kaart. Helaas is de oplossing niet zo simpel als het lijkt. De meeste honden met stamboom die horen tot het ras Rottweiler of bv. Staffordshire terriër zijn ...zo gefokt dat de oorspronkelijke vecht- en verdedigingsdrang er uit is. "Pitbull" is overigens geen ras. Het probleem is dat binnen elk hondenras honden kunnen voorkomen met de gevaarlijke neiging om ongeremd willekeurige mensen of dieren aan te vallen. Hierop kan bewust geselecteerd en gefokt worden, maar het kan ook onbedoeld optreden bij sommige honden in willekeurig welk ras, soms ook door onkunde van de fokker. Aan het uiterlijk van zo'n hond kun je die vechtneiging niet herkennen zolang zo'n hond niet daadwerkelijk aanvalt. Het heeft dus weinig zin om bepaalde rassen geheel te verbieden en andere ongecontroleerd toe te laten. Wel bestaat al sinds jaar en dag de zgn. MAG-test ("Maatschappelijk Aangepast Gedrag"), maar die wordt niet wettelijk verplicht gesteld als screeningsinstrument bij (om te beginnen) gecompromitteerde rassen. Ook is er onvoldoende toezicht op de deskundigheid van mensen die zo'n test zouden moeten uitvoeren (medewerker van een asiel zijn zegt natuurlijk weinig over vakbekwaamheid inzake dit soort testen). Er zou veel mee gewonnen zijn als MAG-testen verplicht breder worden ingezet (en strakker gereglementeerd) en als hondenbezitters wettelijk verplicht zouden worden om met hun hond, als pup al, een cursus te volgen om hun hond goed op te voeden. Dit zou tevens een gelegenheid bieden om honden te observeren op vechtlustig gedrag en ze dan alsnog in beslag te laten nemen. Dus voordat er ongelukken zijn gebeurd.

  • Willemien Boland

    Jeugdarts, Diemen

    De bijdrage van Overgaauw en Boissevain is mij uit het hart gegrepen.
    De vergelijking van (door de mens doorgefokte en geperverteerde) vechthonden met een geladen wapen vind ik treffend.
    De oogartsen registreren sinds 2007 de oogletsels, veroorzaak...t door vuurwerk, consequent en pleiten op basis van die uitkomsten voor een consumentenvuurwerkverbod. Ook plastisch- en handchirurgen houden hun statistieken bij.
    Hierbij heeft de jeugdartsenberoepsvereniging AJN Jeugdartsen Nederland zich aangesloten, samen met diverse andere maatschappelijke verenigingen. Langzaamaan schuift het draagvlak voor een verbod op consumentenvuurwerk bij de bevolking de goede kant op.
    Het pleidooi voor het door artsen met onmiddelijke ingang even consequent registreren van door (vecht-)honden veroorzaakt bijtletsel (waar de politiestatistieken het blijbaar ernstig laten afweten) houdt steek.
    Het is onbegrijpelijk waarom in 2009 de wettelijke beperking op door mensen geperverteerde honden is versoepeld.
    Ookal zullen hondenminners steeds weer 'de menselijke factor' aanvoeren als argument tegen een verbod op vechthonden, datzelfde argument steunt juist een krachtig pleidooi daarvóór.
    Mensen die dit type honden houden tonen onvoldoende maatschappelijk verantwoordelijkheidsbesef. Zij zouden, als kenners, beter moeten weten.

  • Jan van der Zanden

    Docent/interim manager, Haarlem

    Mw. Curto reageert zoals de meeste hondenliefhebbers. "Hij doet niks." "Het ligt niet aan de hond, maar aan de eigenaar". Drogredeneringen om niks te doen.

    Deze honden doen aantoonbaar wel wat (lees het artikel); en zoveel dat inderdaad attractiep...arken al lang gesloten zouden worden bij dergelijke aantallen.

    De vergelijking met doden en vuurwerk is enigszins terecht; daar zou het verkeer, te veel eten, te weinig bewegen en roken nog aan toe gevoegd kunnen worden. Maar wederom een invalide argument, immers dit zijn juist risico categorieën die (ook politiek) erg in de belangstelling staan, en waar miljoenen geïnvesteerd worden om de prevalentie terug te dringen.

  • Ana Curto

    Jeugdarts, Rijssen

    Ik vind het te gemakkelijk om "vechthonden" te verbieden, alleen. Hoewel de argumenten heel begrijpelijk en schrijnend zijn, vind ik het de "lading niet dekken". De menselijke factor hierin vind ik nog een onderbelichte onderdeel: hoewel er duidelijk...e regels zijn over het bijv. aangelijnd uitlaten van honden, en het een kwestie van gezond verstand is om een klein kind niet zonder supervisie het familie chihuahua te laten uitlaten, zie ik geregeld allerlei soort honden los lopen in bossen en woonwijken. En schattige, jonge kleuters die uitgelaten worden door hun trekkende hond of puppy...
    En als je al je "gevaarlijke" hond uitlaat, keurig aangelijnd en zelfs soms gemuilkorfd, zijn er nog altijd van die blaffende, losgelaten "ongeleide projectielen" die op je af komen, waarbij de eigenaar alleen maar schaapachtig kan roepen:"hij doet niets, hoor!!" ( nou... ik anders wel! ).
    Het (met goede kennis van zaken) houden van "gevaarlijke honden" vind ik veel minder erg dan het door particulieren inkoop en gebruik van vuurwerk met oud en nieuw. Iedere jaar opnieuw worden we met de cijfers geconfronteerd van afgerukte vingers en ernstige verwondingen aan gezicht en ogen, met vaak blindheid, soms ook doofheid tot gevolg. En toch vinden we dit blijkbaar acceptabel, "omdat het traditie is"?
    Iedere verwonding van mens of dier, groot of klein is erg en valt zeker te betreuren... net als alle (dodelijke) slachtoffers in het verkeer, of door kanker (nicotine, alcohol, ongezonde levensstijlen). Daar wordt ook behoorlijk belastinggeld mee gemoeid.
    Mijns inziens wordt de "human factor" achter de hond nog steeds behoorlijk onderbelicht: met goede opvoeding en africhting (discipline en verzorging) en respectvolle omgang met hun dieren en de medemens, kunnen wellicht veel incidenten voorkomen worden.
    Het verbieden van "vechthonden" (doorfokken: ja! Houden: nee) als middel om bijtincidenten te voorkomen zal weinig effect hebben in mijn optiek.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.