Laatste nieuws
interview

Van ic-arts naar ic-patiënt door covid-19

‘De kans bestond dat ik nooit meer wakker zou worden’

7 reacties
Appie Derks/MUMC
Appie Derks/MUMC

Het bestaan van anesthesioloog in opleiding Coen Feron (28) kende vele ‘eersten’ de afgelopen weken. Hij was de eerste covid-19-patiënt die levend de ic van zijn ziekenhuis verliet. En de eerste patiënt in de eerste Nederlandse revalidatiekliniek voor covid-19-patiënten. En mogelijk komt hij ook als eerste in aanmerking voor een uitkering uit het zorgverlenersfonds van chirurgen Marijn Houwert en Sander Muijs.

‘Domme pech’, verzucht Feron. Domme pech, dat uitgerekend hij als anesthesioloog in opleiding aan de beademing belandde, op zijn ‘eigen’ ic. Met enige schroom blikt hij desgevraagd terug op de fysieke en mentale achtbaan waarin hij is terechtgekomen. ‘Ik ben maar een van de velen.’ Hij is nog in de fase van opkrabbelen en verwerken. Maar dat de ervaring hem ook wat brengt, als arts en als mens, daar is Feron van overtuigd.

Vanwege een ic-stage, die onderdeel is van het derde jaar van zijn opleiding, bracht hij in februari zijn dagen werkend door op de ic. ‘Ik zat in een strak dag-, avond- en nachtrooster. Ik heb nog meegemaakt hoe de wereld langzaam veranderde, hoe de ic zich voorbereidde op mogelijke scenario’s als in Italië, met een schaduwrooster. Vanwege de grensregio waarin ons ziekenhuis zich bevindt, was de verwachting dat wij als een van de eerste ziekenhuizen met patiënten te maken konden krijgen.’

Die eerste coronapatiënt diende zich in de eerste week van maart aan. Bij de behandeling van de covid-19-patiënten ‘ben je als aios anesthesiologie op de meest risicovolle momenten betrokken’, realiseert Feron zich. ‘Je hangt boven iemands luchtwegen bij intuberen en ballonneren.’ Maar hij droeg wat hij moest dragen op die momenten. ‘Ik weet niet waar ik het virus heb opgelopen. Ik had op het werk volledige bescherming aan. En in de supermarkt laveerde ik als een atleet door de gangen. Ik heb mijn best gedaan om niet besmet te raken.’ Niet alleen als arts was hij daartoe gemotiveerd, ook privé, ‘om te voorkomen dat geliefden besmet zouden raken’.

Mannengriep

Een paar dagen later kreeg hij grieperige klachten. ‘Mannengriep’, grapten Feron en zijn vrouw over zijn gesnotter, gehoest en hangerigheid. Hij ziekte een paar dagen thuis uit en onderging in het ziekenhuis een keelswab, met toen nog negatieve uitslag. Dus eenmaal beter hervatte hij op een zaterdag zijn werk, klaar om een nachtdienst in te gaan. Een thermometer die voor het personeel klaar lag, gaf wel tot zijn verrassing 38,7 graden koorts aan. ‘Ik stond in dubio, omdat ik verder geen klachten had.’ Na overleg met collega’s werd besloten dat hij op de achtergrond zou meedraaien, voorzien van mondkapje.

‘Ik kwam niet meer uit mijn kortademigheid’

‘Maar in de nacht werd ik flink ziek. De klachten kwamen heftig terug, de koorts liep op. Ik ben in de vroege ochtend terug naar huis gegaan.’ Thuis zakten de meeste klachten weer weg, maar de longproblemen hielden aan. Vanwege bronchitis had Feron puffers in huis. ‘Ik was kortademig maar dacht als arts: dit lost Coen zelf wel even op.’ Opnieuw grinnikten Feron en zijn vrouw die dagen van de tweede episode over zijn mannengriep. Maar op dinsdag, tegen tien uur ’s avonds, verging het lachen hem. ‘Ik kwam niet meer uit mijn kortademigheid, de puffers hielpen niet, ik voelde toch wat paniek.’ Een zwager die intensivist is werd geraadpleegd. ‘Ik kon geen volzinnen meer uitbrengen.’

Intubatie

En toen ging het heel snel. De huisarts adviseerde hem naar het ziekenhuis te gaan. Bij het ziekenhuis stuurde zijn collega’s hem meteen door naar de SEH in plaats van de triage-unit, in de overtuiging dat het om covid-19 ging – iets wat later bij een tweede test het geval bleek. ‘Op de SEH stonden mijn ic-collega’s al klaar, na een oproep dat er een gozer van 28 slecht binnenkwam.’

Daar werd hij gegrepen door angst toen zijn collega’s vertelden dat hij geïntubeerd ging worden. Hij schreef erover in blogs voor MC. ‘Ik wist door mijn werk dat er op dat moment in Nederland pas een paar coronapatiënten levend van de ic waren gekomen, en in mijn ziekenhuis nog niemand. De kans was groot dat als ik zou worden geïntubeerd, ik nooit meer wakker zou worden.’ Hij ‘weigerde en vocht om niet die intubatie te krijgen’. Probeerde met zuurstofmasker op te laten zien dat hij het zelf kon. Als compromis kwam hij met zijn collega’s overeen – ‘voor hen moet het ook lastig zijn geweest’ – dat er eerst een CT-scan van zijn longen zou worden gemaakt. Maar bij het overstappen van bedden zakte hij in elkaar en wist Feron ‘dat het een verloren zaak zou zijn als ik het alleen zou doen’.

Op weg naar de scan had Feron nog het plaatsvervangend hoofd Anesthesie kunnen appen, die voor hem ‘een tovenaar met luchtwegen’ is. Zij deed zijn intubatie, nadat hij nog drie telefoontjes mocht plegen. De eerste, naar zijn vrouw, was onwerkelijk omdat zij de ernst niet zo inzag zoals hij deed. De tweede, naar zijn ouders, liep spaak omdat ze niet opnamen ‘terwijl ik afscheid wilde nemen’. De derde, met zijn zus en zwager die intensivist is, liet hem extra voelen hoe zorgelijk zijn situatie was.

Paniek

Er volgden circa vier dagen ic-beademing. Dagen waarin hij vanwege zijn onrust met handen aan bed werd vastgebonden, maar zich eruit wist lost te worstelen en zijn beademingsbuis ‘met maagsonde en al’ eruit wist te trekken. Feron ontwaakte na een dag of vier uit zijn sedatie. ‘Omdat ik in volledige paniek in slaap ben gebracht, was mijn lichaam waarschijnlijk zo gestrest dat die slaapmiddelen niet meer hielpen.’ Van daaruit wist hij het op de ic te redden ‘met extra zuurstof via neus en kapje’. Via monitors hield hij zijn parameters in de gaten.

Na een paar dagen kon hij naar een verpleegafdeling, geïsoleerd op de ‘ebolakamer’. Ook daar probeerde hij controle terug te krijgen, door stiekem met zijn zuurstoftoevoer te spelen en te kijken wat het met zijn saturatie deed. ‘Ik wilde testen hoe ik eraan toe was.’ Dat leidde tot collega’s die verzuchtten ‘waar hij toch mee bezig was’. ‘Beschamend. Maar ik wilde zo graag weg uit het ziekenhuis. Ik werd gek van de isolatie. Ik had weinig kracht, energie, concentratie. Het was een twilightzone.’

Wat hem diep heeft geraakt, is het gevoel de controle kwijt te zijn. ‘Je kunt niks meer. Je wilt als arts niet de patiënt zijn.’ Dat zijn eigen collega’s hem naar de postoel droegen en zijn billen moesten afvegen omdat hij er de kracht niet voor had, voelde ‘mensonterend’. En hij had niet verwacht hoe ontzettend hij fysiek contact miste, hoe eenzaam je je als patiënt kunt voelen. ‘Je ziet alleen mensen in pakken, alleen ogen. Ik miste een hand op de schouder, iemand die mijn hand vasthield.’

Rollator

Weer een paar dagen verder werd Feron overgeplaatst naar een revalidatiekliniek. Sinds Pasen is hij thuis, en revalideert hij met fysiotherapie. Ook bij ‘die jonge gozer van 28 jaar’ is het spierverval groot, zelfs na een paar dagen ic. Bij de fysiotherapeut bleken grote spiergroepen nog maar een kwart tot de helft van hun kracht te hebben. Feron ‘strompelde’ met een rollator over de verpleegafdeling en door de revalidatiekliniek. ‘Na twee minuten voelt het alsof ik drie kwartier heb hardgelopen. Fysiek heb ik nog een lange weg te gaan, ook qua conditie en energie.’

Daarnaast heeft hij last van ‘paniekaanvallen, flashbacks naar het moment van intubatie, naar de ic’. Eerdaags start daarom psychologische traumabegeleiding. ‘Ik heb mijn trauma opgelopen op mijn eigen werkplek. Hoe reageer ik straks als ik bij het bed sta waarin ik heb gelegen, als ik een man van mijn leeftijd moet intuberen?’

Feron is optimistisch over zijn terugkeer op de werkvloer, maar durft niet in te schatten hoelang dat duurt. Het gevoel geluk te hebben gehad dat hij het kan navertellen, wisselt zich af met schuldgevoel. ‘Naar de mensen die al weken op de ic liggen en die minder goede kaarten hebben. Naar mijn ouders, die zich zo’n zorgen maken dat ze tien jaar ouder lijken. Naar mijn collega’s, die voor me klapten toen ik van de ic af mocht, terwijl zíj het werk hebben gedaan. Ik keer waarschijnlijk pas weer terug als het hoogtepunt van de crisis voorbij is. Ik ben die held in de zorg waar iedereen het nu over heeft niet. Terwijl mijn vak, anesthesiologie, nu juist op de voorgrond staat in de coronacrisis. Dat voelt heel machteloos.’

Eyeopener

Toen hij op de ic lag, maakten vrienden, familie en collega’s een filmpje waarin ze hem toespraken. ‘Je kunt het bijna op mijn uitvaart draaien’, grinnikt Feron. Hartverwarmend, maar ook een eyeopener, merkte hij: nogal wat naasten typeerden hem ‘als arts of mens als iemand die veel grappen maakt, die de vrolijke noot is. Die zegt dat het wel goed komt’. Een mooi compliment, maar het doet Feron ook inzien dat hij zijn eigen zorgen soms wegstopt.

Dat is ook wat hij wil meenemen als les: beter zorgen voor zichzelf en laten zorgen voor zichzelf. Sinds zijn 8ste, toen zijn grootvader werd geholpen door een pijndokter, is hij op één doel gericht geweest: de anesthesiologieopleiding in. ‘Ik was zo gedreven, alles moest daarvoor opzij. Ik wil leren meer rust te vinden, minder doordenderen. Ik wil mensen meer toelaten. Ik wil op mijn 70ste kunnen zeggen dat ik op mijn 28ste op de juiste manier heb geïnvesteerd in mijn leven.’

‘Ik zal vaker even praten met een patiënt zodat die tot rust komt’

En als arts wil hij er meer zijn voor zijn patiënten. ‘Deze ervaring opent mij wel de ogen dat het traject van een patiënt niet eindigt bij de klapdeur van de ic. Maar dat er een traject volgt van je eigen lichaam weer leren vertrouwen.’ Ook heeft hij ervaren hoe belangrijk het is als een arts de tijd neemt, een hand even vastpakt. ‘Dat kan zo’n verschil maken. Ik heb me voorgenomen vaker een krukje te pakken en even te praten met een patiënt, zodat die tot rust komt.’

Feron komt in aanmerking voor een uitkering van het steunfonds ZWiC (Zorg na Werk in Coronazorg) voor zorgverleners (zie kader). Hij zegt ‘geraakt’ te zijn door het bestaan van het fonds, en het vooruitzicht dat hij financiële ondersteuning zou kunnen krijgen via ZwiC. ‘Het zou me helpen een nieuwe start te maken en voor die kans ben ik hartstikke dankbaar.’

Steunfonds ZWiC

Het ZWiC-fonds (Zorg na Werk in Coronazorg) werd begin april opgezet door traumachirurg Marijn Houwert en orthopedisch chirurg Sander Muijs. Zij willen – via geefvoorzorgverleners.nl – zorgverleners die door hun werk covid-19 hebben gekregen financieel steunen. Wie door een ic-opname al dan niet tijdelijk arbeidsongeschikt raakt, ontvangt 30.000 euro, bij overlijden ontvangen nabestaanden 50.000 euro. VWS-minister Hugo de Jonge heeft maximaal 10 miljoen euro toegezegd om het geldbedrag dat aan het fonds wordt gedoneerd, te verdubbelen.

Het fonds richt zich op arts-assistenten, ok-, anesthesie- en ambulancemedewerkers, huisartsassistenten en verpleegkundigen in ziekenhuizen, verpleeg- en verzorgingshuizen en wijkverpleging. De geldbedragen zijn bepaald na inbreng van een consultant en vakbonden. ‘Het doel is mensen twee jaar geruststelling te bieden op financieel gebied na een life-event’, aldus Muijs. ‘Het leed kunnen we niet wegnemen.’ Houwert: ‘We willen mensen de ruimte geven om op een goede manier te kunnen herstellen.’

Aanvragen kunnen vanaf mei worden ingediend. Houwert en Muijs hebben tot nu toe weet van één arts – Coen Feron – en twee ic-verpleegkundigen die in aanmerking komen voor een uitkering. ZWiC-bestuurslid en voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Verzekeringsgeneeskunde (NVVG) Rob Kok zal met arbeidsrechtadvocaat Ruud Schepers en hogeschooldocent acute zorg en SEH-verpleegkundige Wietske Blom alle aanvragen beoordelen. Dat gaat ‘snel, transparant en eenvoudig’, aldus Houwert. Er moet een verklaring bij worden aangeleverd dat iemand werkt met covidpatiënten, een ic-brief met diagnose en een toelichting wat de werkgever voor de werknemer heeft gedaan. ‘Die blijft primair verantwoordelijk, daar verandert het fonds niks aan.’ De toets is wel belangrijk, benadrukt Muijs. ‘We keren geld uit dat te goeder trouw is gedoneerd.’

Deze maandag zat er al zo’n 365 duizend euro in het fonds. Muijs en Houwert hopen dat, met de verdubbeling van de euro’s door VWS, nu meer partijen over de brug komen: huishoudens met een kleine bijdrage, organisaties als ‘supermarktketens, thuiswinkelorganisaties, farmaceuten en zorgverzekeraars’ met grotere. Met het VWS-geld kan het fonds tot een omvang van 20 miljoen euro groeien en zo honderden zorgmedewerkers steunen. Houwert: ‘We hopen dat we het aantal mensen dat risico loopt overschatten. We gaan het zien.’

De twee chirurgen hebben het fonds opgezet terwijl hun trauma- en orthopedisch werk gewoon doorgaat. Ze draaien weken van 80 uur. Houwert: ‘Dit kunnen we alleen doen omdat onzer beider staven in UMC Utrecht en onze collega’s ons ondersteunen.’ Het opzetten is een teamprestatie, zegt Muijs. ‘Hier zijn we voor opgeleid door onze afdelingshoofden Cumhur Öner en Loek Leenen’, constateren ze. ‘Die leerden ons dat je nergens komt zonder team, en dat je moet zorgen voor de mensen met wie je werkt.’

ZWiC-fonds: geefvoorzorgverleners.nl

de blogs van Coen Feron
  • Coen Feron

    Coen Feron was in opleiding tot anesthesioloog. Na eigen ervaringen als patiënt besloot hij zijn medische ontdekkingstocht buiten het ziekenhuis voort te zetten. Voor Coen is het menselijke contact in de zorg een van de belangrijkste en mooiste dingen, waar hij graag over schrijft.   Lees meer

download dit artikel (PDF)

interview werk intensive care covid-19
  • Ilse Kleijne

    Ilse Kleijne-Thoonsen is journalist bij Medisch Contact, met een focus op opleiding, loopbaan en arbeidsmarkt.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Frans Brons

    gepsioneerd huis- en SCEN-arts n.p., Den Haag

    Dank je Coen, voor je openheid en de les voor ons artsen hoe we ons als patiënt moeten gedragen, maar vaak niet kunnen: altijd (over)alert, altijd controle.
    Ik herinner me ooit geprobeerd te hebben mijn eigen oren uit te spuiten, achteraf een wonder... dat mijn trommelvliezen er heelhuids van af zijn gekomen.
    Wat jij hebt meegemaakt is wel van een andere orde. Ik wens van harte dat je straks weer fit genoeg bent voor de werkvloer, met jouw ervaring laat ik me met een gerust hart door jou intuberen (maar liever niet).
    Beterschap!

  • e GJ Bonte

    Neuroloog, Dalfsen

    @Anoniem: Ik denk in dit specifieke geval herhaalde blootstelling verreweg de grootste rol heeft gespeeld en dat het zich pril ontluikende dertigers-buikje niet zo gek relevant is.

    En als je dan iets te zeggen heb, zet dan in ieder geval gewoon j...e naam er onder. Altijd nog beter Heinekenspoiler aan het lijf dan je gedragen als angsthaas.

  • Marlin Boomkamp

    Arts assistent seh

    Beste anonieme arts,
    Lijkt me vrij onnodig om Coen op dit moment te beledigen in zijn herstel na IC opname. Je voorstel om artsen met co-morbiditeit, overgewicht en op leeftijd (wat bij covid helaas al boven de 50 jaar betekent) niet op de IC/SEH/HA...P/covid afdelingen te laten werken lijkt me vrij onwerkbaar. Artsen en verpleegkundigen hebben bovendien zorgplicht.
    Je plaatst een vraagteken of ouderen een zwakker immuunsysteem hebben, die mag je wel weghalen.
    Groet

  • Anoniem

    Arts

    Ten eerste beterschap!
    Ten tweede mijn ‘kritische’ vraag, en interpreteer dit aub niet verkeerd maar we hebben van de Chinese, Italiaanse en Amerikaanse data die gepubliceerd zijn in de Lancet, JAMA en NEJM inmiddels enigszins een beeld van de pati...ënten met een hoog risico: dat zijn 1. Ouderen (zwakker immuunsysteem?), 2. Artsen (herhaalde blootstelling) en 3. Risicofactoren als obesitas, hypertensie, diabetes (mogelijk alle obv effect adipocyten bij deze infectie). Van de patiënten met Corona op de IC heeft veruit de meerderheid een onderliggende aandoening (obesitas telt in de meeste studies daarbij pas mee bij BMI > 30). Bij de mensen die overlijden aan Corona ligt dit percentage nog hoger.
    Mijn kritische noot, getriggerd door de foto van Coen die enig overgewicht suggereert (al beschrijft het artikel enkel ‘domme pech’ en wordt er niet over zijn eventuele risicofactoren gerept, en misschien zijn er dus zelfs wel meer) is: is het als beroepsgroep niet verstandig om artsen (op zich dus al een risicogroep) met een bijkomende risicofactor (hypertensie, diabetes, obesitas of leeftijd boven de .... 60?) te weren van plaatsen met veel blootstelling aan Corona aerosolen, zoals de IC?
    Anders gezegd: hadden we (iig met de kennis van nu) niet kunnen voorkómen dat Coen ernstig ziek werd? Ik hoop dat we in de toekomst zullen overwegen om onnodig risico te voorkomen: dit had immers ernstiger kunnen aflopen ...

  • Dolf Algra

    commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, oud bedrijfsarts, Rotterdam

    Knap interview, inzichtgevend verhaal. De onmacht en het ongemak spat er van af. Mooi beschreven. Zo kan het dus gaan. Van het ene moment op het andere. Dokter, maar tegelijkertijd ook patiënt zijn/worden. Een erg ongemakkelijke combinatie.

    Oud h...oofd inspecteur huisarts Peter Lens schreef daar in 1999- nu dus al weer zo'n 20 jaar geleden - een aardige bundel over onder de titel: Zieke dokters. Ook zeer inzichtgevend. Heeft niets aan actualiteit ingeboet. Aanrader. Vast nog wel ergens op de tweede hands boekenmarkt te verkrijgen. Lees anders even het VK artikel. Help de dokter is ziek.

    Coen Feron wordt geconfronteerd met aantal existentiële problemen, die ik als bedrijfsarts ook vaak ben tegen gekomen bij patiënten met/na ernstige medische klachten/ongelukken. Die vragen om nadere exploratie. Want naast de medische klacht/situatie stort vaak ook de wereld van het werk zomaar ineen. Zoals de innige wens/droom van Feron om anesthesist te worden begrijp ik. Dat is vaak een erg harde confrontatie.

    Ik wens Coen een goed herstel, maar ook goede exploratie van zijn werk(mogelijkheden) toe. Keep the faith Coen !

    https://www.volkskrant.nl/cultuur-media/help-de-dokter-is-ziek~b1c6e1f3/

    https://www.medischcontact.nl/nieuws/laatste-nieuws/artikel/zieke-arts-in-spagaat-tussen-twee-rollen.htm

  • Willemiek Kooijman

    psychiater kind en jeugd, Haarlem

    Ha Coen, dank voor je openheid, waar we allen van kunnen leren. Ik hoop dat je goed geholpen wordt, niet alleen voor de traumatische ervaringen tijdens je IC opname, maar ook om je schuldgevoel en gevoel van machteloosheid, vanuit de beleving aan de ...zijlijn staan, te gaan begrijpen

  • Eme Guijt

    Huisarts, Leiden

    Wat heb je allemaal moeten doorstaan! Beterschap!

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.