Universiteiten willen uitgever Elsevier boycotten

De Nederlandse universiteiten zijn van plan ’s werelds grootste wetenschappelijke uitgever Elsevier te gaan boycotten. Dat meldt de NRC vanmiddag. Aanleiding is de aanhoudende onenigheid over een nieuw te sluiten tijdschriftencontract.

Twistpunt is de mogelijkheid om artikelen via zogeheten  ‘open access’ aan te bieden, waarbij onderzoekers de uitgever voorafgaand aan publicatie van hun artikel betalen, waarna het bij verschijnen voor iedereen gratis toegankelijk is. Nu betalen universiteiten bij veel uitgevers naast het abonnement op tijdschriften nog extra om artikelen in die tijdschriften via open acces te publiceren. Elsevier rekent tussen de 500 tot 5.000 euro per open access-artikel.

De gezamenlijke universiteiten hebben wetenschappers die redacteur zijn bij een van de 2200 Elsevier-tijdschriften inmiddels verzocht hun functie neer te leggen; het gaat om 881 personen. De bereidheid om aan dat verzoek gehoor te geven loopt, naar verluidt, nogal uiteen. Het hoogst scoorde de Radboud Universiteit Nijmegen: 32 wetenschappers overwegen hun werkzaamheden als redacteur voor Elsevier op te geven als er geen acceptabel voorstel komt.

De universiteiten willen in lijn met het beleid van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) dat wetenschappelijke publicaties vrij toegankelijk zijn. Open access-publicaties zijn beter vindbaar, worden vaker geciteerd en hebben een groter bereik. Staatssecretaris Dekker van OCW wil dat binnen vijf jaar 60 procent en in 2024 100 procent van alle Nederlandse wetenschappelijke publicaties open access is. Uit onderzoek van de gerenommeerde Max Planck Gesellschaft blijkt dat het opgeven van abonnementen in ruil voor open access op jaarbasis tientallen miljoenen euro’s kan schelen.

De universiteiten sloten al eerder deals over open acces met de Duitse uitgever Springer en het Amerikaanse Sage.

Henk Maassen

Lees ook:

• Springer maakt begin met open acces (21 november 2014)
• Elsevier wil niet praten over open access (4 november 2014)
• De prijs van kennis (13 april 2012)
• Vrij entree (9 december 2003)