Laatste nieuws
Achter het nieuws

Umc’s en verzekeraars zoeken lagere medicijnprijs

2 reacties
Flip Franssen / Hollandse Hoogte
Flip Franssen / Hollandse Hoogte

Duurdere geneesmiddelen slokken een steeds groter deel van de totale zorgkosten op. Acht academische ziekenhuizen willen samen met verzekeraars geneesmiddelen inkopen om zo lagere prijzen te bedingen. Onder voorwaarden is dat mogelijk.

De universitaire ziekenhuizen hopen nog dit jaar de eerste contracten met farmaceuten af te sluiten over de inkoop van dure geneesmiddelen. Boven aan het verlanglijstje van de umc’s staan immunotherapieën en ontstekingsremmers. ‘De kosten van geneesmiddelen stijgen de laatste jaren steeds sneller’, geeft woordvoerder Sjon Buijs van de Nederlandse Federatie van Universitaire Medische Centra (NFU) als verklaring voor het initiatief. ‘Het slurpt een steeds groter deel van de groei van de zorgkosten op. Samen optrekken biedt door de omvang inkoopkracht.’

Kinderschoenen

De bedoeling is dat de umc’s met verzekeraars gaan zoeken naar ‘dossiers waarover gezamenlijk onderhandeld kan worden’, aldus Buijs. Dat klinkt alsof de verzekeraars in ieder geval aan de onderhandelingstafel met farmaceuten mogen aanschuiven, een wens die vorig jaar bleek te leven bij die groep. Buijs benadrukt dat de plannen nog in de kinderschoenen staan. Hoe er precies zal worden samengewerkt, ook met de verzekeraars, en hoe het proces van afspraken maken vorm moet krijgen: dat alles ‘is nog in ontwikkeling’.

Mededingingswaakhond ACM juicht het initiatief toe, omdat zij graag ziet dat de markt zijn werk doet en een consument daarvan profiteert, bijvoorbeeld door scherpere prijzen. De toezichthouder kreeg de afgelopen jaren vragen van ziekenhuizen en zorgverzekeraars over de wettelijke speelruimte om samen inkoopcombinaties te vormen: dus om als één front samen te werken bij de inkoop van bijvoorbeeld medicijnen.

Een inkoopcombinatie moet toegankelijk zijn voor ander inkopers

Daarom presenteerde de ACM vorig jaar april een ‘Leidraad gezamenlijk inkoop geneesmiddelen’. Die verkondigde de nadrukkelijke boodschap dat bestaande wetgeving ruimte biedt om geneesmiddelen voor medisch-specialistische zorg gezamenlijk in te kopen, mits inkopers van ziekenhuizen en zorgverzekeraars aan enkele voorwaarden voldoen. Met andere woorden: ziekenhuizen en verzekeraars hoeven niet bang te zijn dat ze meteen worden beboet door de kartelpolitie bij hun samenwerkingsplannen.

Een van de voorwaarden is dat een inkoopcombinatie toegankelijk moet zijn voor andere inkopers. Dus als ziekenhuis A en B met zorgverzekeraar C willen optrekken, mogen ze ziekenhuis of zorgverzekeraar D niet uitsluiten als deze ook wil aanhaken. Ook mogen de kosten van de gezamenlijk in te kopen medicijnen maar een beperkt deel uitmaken van alle kosten die een ziekenhuis of zorgverzekeraar maakt om zijn organisatie te runnen.

Toch is het niet zo dat gezamenlijke inkoop zeldzaam is. De meeste zorgaanbieders, namelijk 84 procent, werken al samen binnen één of meer inkoopgroepen, zo blijkt uit een inkoopmonitor van de andere toezichthouder Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Voorbeelden daarvan zijn de zeven topklinische ziekenhuizen van het Santeon-verband en de tien Rijnmond-ziekenhuizen.

Prijspeiler

Wat betreft de inkoop door ziekenhuizen en zorgverzekeraars samen is het nog wat meer aftasten. Achmea kocht met een grote groep ziekenhuizen TNF-alfaremmers in. En VGZ nam het initiatief om met elf ziekenhuizen infliximab, ook een TNF-alfaremmer, in te kopen. ‘Wij vormden daarbij het cement tussen de stenen door het initiatief te nemen en de ziekenhuizen samen te brengen’, zegt VGZ-woordvoerder Dennis Verschuren daarover. ‘Dan geldt de kracht van de grote getallen waardoor je meer macht aan de onderhandelingstafel hebt.’

Daarnaast krijgt de zorgverzekeraar meer inzicht in de verkregen kortingen. ‘Het werkt voor ons als prijspeiler’, aldus Verschuren. ‘Daardoor hoeven wij voor een medicijn ook niet te veel te betalen bij andere ziekenhuizen. Zo snijdt het mes aan twee kanten.’ VGZ hoopt de samenwerking uit te breiden naar andere geneesmiddelen.

Toezichthouder ACM vindt het belangrijk dat zo bereikte inkoopvoordelen ‘worden doorgegeven aan patiënten en verzekerden’, aldus ACM-woordvoerder Murco Mijnlieff. Dat is nog niet altijd het geval. Uit de laatste kwartaalmonitor van de NZa over inkoop van medisch-specialistische geneesmiddelen blijkt dat ziekenhuizen ook winst kunnen maken: door medicijnen goedkoop in te kopen maar de korting niet door te berekenen aan verzekeraars.

Farmaceuten vragen meestal geheimhouding over kortingsafspraken. De NFU hoopt farmaceuten zover te krijgen dat de umc’s die prijsinformatie wel met elkaar mogen delen, en ook met de betrokken zorgverzekeraars. Dat impliceert dat bij deze inkoopcombinatie de winst niet in eigen zak kan worden gestoken. De insteek van de academische ziekenhuizen is ook dat door de samenwerking ‘meer onderling vertrouwen ontstaat’ tussen ziekenhuis en zorgverzekeraar, aldus NFU-woordvoerder Buijs.

Noorwegen

In Noorwegen koopt de overheid centraal geneesmiddelen in, om via bulkinkoop lagere prijzen te bedingen. In Nederland doet de overheid dat niet. Het sinds 2012 bestaande Buro Financiële Arrangementen Geneesmiddelen van het ministerie van VWS onderhandelt wel met farmaceuten over korting, maar die onderhandelingen dienen om de prijs van bepaalde medicijnen omlaag te krijgen, voordat de minister deze middelen in het basispakket toelaat. Vooralsnog heeft VWS zo negentien financiële arrangementen kunnen maken, voor enkele medicijnen met een ‘groot financieel risico’: ze zijn duur per patiënt, of veel patiënten maken er gebruik van.

De brancheorganisatie van farmaceuten, de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen (voorheen Nefarma), zegt het aantal inkoopcombinaties ‘enigszins’ te zien toenemen. Als scherpere prijzen er ook toe leiden dat grotere volumes worden afgenomen, zijn ze gunstig voor farmaceuten, aldus woordvoerder Merit Boersma. Maar ze plaatst wel de kanttekening dat grotere volumes ‘in de praktijk niet altijd de beste oplossing zijn’, omdat ze volgens haar artsen minder ‘ruimte voor maatwerk’ bieden om het beste geneesmiddel voor hun patiënt te kiezen. Nefarma ziet mede om die reden ook weinig heil in landelijke inkoop.

Bovendien kan prijstransparantie invloed hebben op medicijnprijzen in omliggende landen. In Nederland geldt een maximumprijs die de overheid bepaalt op basis van de prijs in België, Duitsland, Frankrijk en Groot-Brittannië. Sommige andere landen kennen een vergelijkbaar systeem met ‘referentielanden’ – een lagere prijs in Nederland heeft voor farmaceuten dan ook indirect gevolg elders.

Slagkracht

De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) liet eind vorig jaar onderzoeken hoe ziekenhuizen hun inkooprol bij dure medicijnen kunnen versterken. De conclusie was dat ze vooral hun eigen slagkracht nog kunnen vergroten, bijvoorbeeld door medisch specialisten erbij te betrekken om goed zicht te houden op veranderende volumes van voorgeschreven middelen.

Hoeveel de umc’s met hun initiatief hopen te besparen, is volgens NFU-zegsman Buijs nog niet in te schatten. ‘Het gaat niet alleen om volume, maar ook om het vinden van goede ideeën. Niet hetzelfde wiel uitvinden, maar snelheid creëren.’

lees ook

Achter het nieuws geneesmiddelen VWS AMC dure medicijnen
  • Ilse Kleijne

    Ilse Kleijne-Thoonsen is journalist bij Medisch Contact, met een focus op opleiding, loopbaan en arbeidsmarkt.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • W.J. Duits

    Bedrijfsarts, HOUTEN Nederland

    Elke Nederlander heeft recht m.i. op de beste zorg. Als het zorgbudget voor een niet onbelangrijk deel wordt belast met de kosten van medicatie, dan is het dus van nationaal belang dat er goedkoop wordt ingekocht. De huidige constructie waarbij de mi...nister op een volkomen oncontroleerbare wijze overlegt met farmaceuten over prijsstelling van bepaalde medicatie is dan ook niet meer nodig als er op grote schaal wordt ingekocht.
    De huidige inspanning van de UMC's in samenspraak met de zorgverzekeraars is toe te juichen, maar aan de ander kant vreemd, als ziekenhuis zit je aan tafel met een partij waarmee je moet prijs-onderhandelen en ondertussen krijgt deze partij inzicht in een deel van je inkoop.
    Het is weer een bewijs van de gekunsteldheid van onze zogenaamde marktwerking.

  • jan keppel hesselink

    arts-pijnbehandelaar, Bosch en Duin

    Het verdient de aanbeveling om eens serieus in Nederland aan de zogenaamde 'drug-erepositionering' of 'drug-repurposing' te gaan werken. Er liggen enorm veel oude medicijnen op de plank, die in vele indicaties goed werken, maar daar niet geregistreer...d voor zijn. Er is wel een ZonMw potje, maar daarmee kunnen we het gat niet dichten. Vele van die oude medicijnen kosten vrijwel niets, en kunnen in een paar jaar tijds met de juiste ontwikkeling en de juiste samenwerking van academia en het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen ingevoerd worden, als o.a. weesgeneesmiddelen. Of als middelen voor indicaties waar we weinig of niets voor kunnen bieden. Bijvoorbeeld fenytoine als middel bij diabetische wonde, brandwonden en ulcera. Er is wel wat aandacht voor repositionering, maar dat zou structureel opgepakt moeten worden. Dat levert namelijk goedkope medicijnen op die werken in segmenten met een unmet need.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.