Tumult in Zweedse academie om wonderchirurg

De Zweedse academie van wetenschappen wil onafhankelijk onderzoek naar de affaire met de ‘wonderchirurg’ Paolo Macchiarini, hoogleraar aan het beroemde Zweedse Karolinska Instituut. Dit onderzoek en nieuwe ethische aanbevelingen voor het grensgebied tussen wetenschap en zorg moeten het geschonden vertrouwen in de wetenschap herstellen.

Macchiarini, die als eerste succesvol een tissue-engineered trachea implanteerde, lijkt zowel privé als in zijn werk te hebben gelogen en het met de ethiek van klinisch onderzoek en zorg niet nauw genoeg te hebben genomen. Hij zou patiënten onvoldoende hebben voorgelicht over de risico’s van een ingreep en onderzoeksresultaten hebben opgepoetst. De academie eist nu dat het onderzoek naar de gevallen chirurg door het Karolinska Instituut wordt overgedragen aan een centrale ethische onderzoekscommissie. ‘Het is van het grootste belang dat de zaak onpartijdig wordt beoordeeld, zodat dit voor iedereen aanvaardbaar is en de geloofwaardigheid van het medisch onderzoek wordt hersteld’, stelt de academie in een verklaring.

Afgelopen jaar deed het Karolinksa Instituut zelf al onderzoek naar onder meer een Lancet-publicatie uit 2011 van haar eigen hoogleraar en kwam tot de conclusie dat hij volgens de regels had gewerkt. Op de website van The Lancet staat nog het editorial van oktober 2015 met de titel ‘Paolo Macchiarini is niet schuldig aan wetenschappelijk wangedrag’ waarin de hoogleraar van alle blaam wordt gezuiverd. De betwiste publicatie over een operatie met een kunstmatige trachea is ook nog op de website van The Lancet te vinden en de academie noemt dat nu ‘diep ongelukkig’. Ze doet een oproep om te publiceren hoe het verder ging met de patiënt, diens complicaties en overlijden.

De zaak-Macchiarini toont dat de grenzen tussen klinisch onderzoek en geavanceerde medische zorg duidelijker moeten zijn en dat de regels rondom het toepassen van nieuwe methode bij ernstig zieke patiënten niet altijd worden gerespecteerd, stelt de academie. Ze gaat daarom met de Zweedse artsenorganisatie ethische aanbevelingen opstellen voor artsen die werken in het grensgebied tussen onderzoek en zorg.

Eva Nyst

• Zweedse akademie voor wetenschappen: The Royal Swedish Academy of Sciences takes action against scientific misconduct
• The Lancet: Paolo Macchiarini is not guilty of scientific misconduct
• The Lancet: Tracheobronchial transplantation with a stem-cell-seeded bioartificial nanocomposite: a proof-of-concept study - Artikel uit 2011

Lees ook:

• Wonderchirurg valt door de mand 5 februari 2016