Schippers: ‘2015 jaar van de transparantie’

Tijdens het door Medisch Contact georganiseerde ‘Ontbijt met de minister’, vanochtend in het Haagse Museum Escher in het Paleis, riep Edith Schippers 2015 uit tot het jaar van de transparantie. De minister van VWS hield  haar gehoor van zorgprofessionals, bestuurders en beleidsmakers voor dat, bijvoorbeeld, spiegelinformatie cruciaal is voor de kwaliteit van zorg. Maar ook dat er momenteel ‘een wildgroei’ van projecten en uitkomstmaten is. ‘Hoe houden we het overzicht?’, vroeg ze zich af. Het bundelen van al die gegevens door het veld is volgens haar één van de opgaven voor 2015.

Broos
De minister begon haar toelichting op de zorgbegroting met te herhalen wat de minister van Financiën ook al had gezegd: het herstel van de Nederlandse economie is broos en doet zich bovendien voor in een onrustige wereld met tal van brandhaarden en onzekerheden. In andere omstandigheden hadden we de voorzichtige groei van de economie met 1,25 procent waarschijnlijk iets meer kunnen vieren, aldus de minister. 

Niettemin vond ze dat er veel positiefs te melden was. Zo is de groei van de collectieve zorguitgaven op het laagste niveau van deze eeuw. Die uitgaven komen volgend jaar uit op 71,3 miljard euro. Dat betekent dat de gemiddelde groei per jaar, die in de periode 2005-2010 circa 5,7 procent bedroeg, in de periode 2011-2015 ruim gehalveerd is tot circa 2,3 procent. Van 2014 op 2015 wordt zelfs verwacht dat de zorguitgaven min of meer gelijk blijven. De daling van de groei is toe te schrijven aan het succesvolle geneesmiddelenbeleid, de verschillende akkoorden binnen de zorgsector en scherpere inkoop van verzekeraars. Vergeleken met de begroting van vorig jaar wordt in één klap 1,4 miljard bespaard met de hervormingen in de langdurige zorg. Opvallend zijn ook de bezuinigingen in de geestelijke gezondheidszorg. Bij de psychiatrie dalen de uitgaven met 12 procent naar 3,6 miljard euro.

Pakketbeheer
Maar de minister constateerde ook dat de groei van de zorguitgaven nog steeds hoger uitvalt dan die van de economie. ‘Kostenbeheersing blijft daarom een gezamenlijke inspanning.’ Volgens Schippers is die vooral te bereiken langs de weg van ‘stringent pakketbeheer’:  voor welke groep is bepaalde zorg zinnig, voor welke niet? Opgave voor de komende jaren is daarom de huisarts en medisch specialist de instrumenten te geven om dat voor elkaar te krijgen.

De minister zag ook een grote verbetering in de patiëntveiligheid: de vermijdbare sterfte in ziekenhuizen is de laatste jaren met de helft gedaald. En in de complexe zorg is er 25 procent minder sterfte dankzij verbeterde operatietechnieken, door concentratie en specialisatie. Schippers: ‘Die cijfers zijn spectaculair.’ ‘Maar’, waarschuwde zij, ‘we kennen allemaal de wet van de verminderde meeropbrengst. We moeten niet concentreren om het concentreren.’ Ze bepleitte meer samenwerking tussen verzekeraars en artsen, om te bepalen waar verdere  concentratie al dan niet noodzakelijk is.’ Nóg een opgave voor 2015.

Enorme operatie
Vanaf dat jaar staan er, zoals bekend, grote veranderingen op de rol, waarvoor inmiddels wetgeving is afgerond: de Wet langdurige zorg, de decentralisatie van zorg naar de gemeenten, de nieuwe bekostiging van de huisartsenzorg, de integrale tarieven voor medisch-specialistische zorg, de Jeugdwet. Schippers erkende dat met name de decentralisatie ‘een enorme operatie’ is. Er zijn risico’s, maar geruststellend is dat niet alles wat nieuw lijkt ook nieuw is, aldus de bewindsvrouw: ‘De wijkverpleging zal vanaf 2015 worden betaald door de zorgverzekeraar. Maar het is ook weer niet zo dat dit type zorg zo heel anders is dan de zorg die de verzekeraars al inkochten.’

Overstretched
In reacties prees zowel Frank de Grave (voorzitter OMS) als de kersverse voorzitter van de LHV, Ella Kalsbeek, de volgens hen terecht positieve toonzetting van de zorgbegroting. Toch hadden beiden kritische kanttekeningen. Zo erkende De Grave het belang van transparantie, maar vond hij het wel dringend nodig ‘de targets’ goed te formuleren: ‘Wat wordt er van de medisch specialisten verwacht?’ De OMS-voorzitter trok een vergelijking met het onderwijs, waar men jaren heeft gesleuteld aan de interpretatie van CITO-scores om de uitkomsten van leerlingen uit de Bijlmer en Amsterdam-Zuid vergelijkbaar te maken.

Volgens Kalsbeek komt er dankzij de decentralisatie zoveel op de huisartsen af dat ze dreigen ‘overstretched’ te raken. Meer ouderen in de praktijk betekent bijvoorbeeld meer visites rijden. Het nieuwe systeem leidt bovendien tot meer overleg, zoals met de wijkverpleegkundige. Net als haar voorganger hield ze daarom een pleidooi om het aantal patiënten per huisarts te verlagen – in de visie van de LHV moeten het er minder dan tweeduizend worden.

Lode Wigersma, directeur van de KNMG, pleitte voor behoud van het beroepsgeheim. Dat staat volgens hem onder druk. Al eerder constateerde de KNMG dat instanties als het UWV, gemeenten of arbodiensten de patiënt naar zijn arts sturen om het medisch dossier op te vragen en vervolgens bij hen in te leveren. Mensen werken mee, uit angst om geen uitkering of verzekering te krijgen. Ze beseffen vaak niet dat ze niet zoveel openheid hoeven te geven. De minister zegde toe daar graag met het veld over te spreken. Ook dat is een opgave voor 2015.

Henk Maassen

De begroting 2015

Lees ook:

• Verenso: financiering ouderenzorg kan beter
• LAD: koopkrachtverbetering blijft uit
• Instanties hengelen naar medisch dossier 
• Voorzitter Steven van Eijck neemt afscheid van de LHV: ‘Ik verwacht nooit applaus’ 
• OMS-topman Frank de Grave: ‘Verschuiving naar eerste lijn kent grenzen’

Reacties van andere federatiepartners en overig Prinsjesdagnieuws >> 

Schippers: ‘2015 jaar van de transparantie’