Laatste nieuws
Wetenschap

Revolutie binnen de antistolling

2 reacties

Er lijkt een nieuwe ster aan het firmament van antistollingsmiddelen, de factor-XI-remmer. Deze vermindert niet alleen de kans op trombose, maar doet dat zónder het risico op bloedingen te verhogen. Dat schrijven Harry Büller, hoogleraar Vasculaire Geneeskunde AMC, e.a. in NEJM.

Driehonderd patiënten ondergingen een totale knieprothese en kregen ofwel de nieuwe factor-XI-remmer (FXI-ASO) ofwel de standaardbehandeling met enoxaparine. De incidentie van bloedingen en trombose werd vergeleken tussen beide groepen. In de enoxa-parinegroep had 30 procent trombose, vastgesteld door middel van flebografie, tegen slechts 4 procent van de patiënten die het nieuwe middel kregen. Daarbij waren de stolsels veel kleiner in de FXI-ASO-groep. Frappant genoeg waren er ook minder bloedingen in de FXI-ASO-groep dan in de enoxaparine-groep (3% versus 8%). ‘En daarmee mogen we het, zij het voorzichtig, een revolutie noemen op het gebied van antistolling’, aldus Büller.

‘Voorheen bestond het paradigma dat het door tissuefactor aangedreven extrinsieke systeem primair verantwoordelijk is voor de fibrinevorming tijdens trombose. Dit heeft geleid tot een explosie van factor-Xa-remmers en trombineremmers. Maar als je de trombosekans met deze middelen probeert te verlagen door de dosis te verhogen betaal je altijd een prijs in de vorm van bloedingen. En het couperen van deze bloedingen is niet gemakkelijk.’

‘Factor XI werd voorheen niet zo serieus genomen, het was een soort stiefstollingsfactor’, gaat Büller verder. ‘In de wereld is maar een beperkt aantal mensen, met name in de Joodse gemeenschap, met een factor-XI-deficiëntie. Hoewel deze aandoening ook wel hemofilie C wordt genoemd, bloeden deze mensen zelden, en dus werd ervan uitgegaan dat factor XI niet zo’n grote invloed heeft op de stollingscascade. Toch is uit eerder onderzoek gebleken dat patiënten met een factor-XI-deficiëntie relatief beschermd zijn tegen een trombosebeen en een herseninfarct. Naar aanleiding van deze observatie ontstond de hypothese dat hoewel hemostase en trombose nauw met elkaar zijn verbonden, sommige stollingsfactoren een grotere rol spelen in één van deze twee systemen. In dieren bleek dat als de factor-XI-activiteit beneden de 30 procent werd gebracht de tromboseneiging afnam zonder dat de bloedingsneiging toenam. De resultaten uit ons onderzoek bij mensen bieden nieuw bewijs dat het intrinsieke systeem, waar factor XI deel van uitmaakt, essentieel is voor de trombusvorming, maar mogelijk een kleinere rol speelt bij de hemostase.’

Büller geeft aan dat factor XI-ASO niet geschikt is voor de acute antistolling. ‘Het zal met name gebruikt kunnen worden voor chronische aandoeningen met een verhoogde stollingsneiging en bij electieve ingrepen. Dit omdat het minstens twee weken duurt voordat met het medicijn de factor-XI-activiteit voldoende verlaagd kan worden. Te denken valt aan patiënten die levenslang antistolling moeten gebruiken wegens een kunstklep of atriumfibrilleren. Mogelijk hebben zij maar eens in de zoveel
weken een injectie nodig.

Concluderend is Büller voorzichtig: ‘Het lijkt erop dat we een veelbelovend middel hebben gevonden in de behandeling en preventie van trombose, maar we moeten nog bescheiden blijven. Met dit onderzoek wilden wij primair zoeken naar de juiste dosis van FXI-ASO, maar omdat de resultaten zo veelbelovend zijn werd het al in dit stadium gepubliceerd. Het is echter nog steeds een studie bij maar driehonderd patiënten. Grotere gerandomiseerde studies bij patiënten met andere antistollingsindicaties moeten worden uitgevoerd. Pas als ook daarbij zulke prachtige resultaten worden gevonden, weten we of we de heilige graal hebben ontdekt. In god we trust, all others have to provide data.’

Danka Stuijver

Lees ook:

Aangrijpingspunten nieuwe anti-coagulantia in het bloedstollingssysteem.
Aangrijpingspunten nieuwe anti-coagulantia in het bloedstollingssysteem.
Wetenschap trombose
  • Danka Stuijver

    Danka Stuijver is waarnemend huisarts. Naast haar columns voor Medisch Contact maakt zij ook de podcast Over de Grens.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • W.R. Vochteloo

    huisarts, Hoogezand Nederland

    30% van de patiënten kreeg trombose onder enoxaparine? Klopt dit wel? Het strookt in ieder geval niet met mijn praktijk, nl 0 trombose bij +/- 8 patiënten met een nieuwe knie het afgelopen jaar.

  • D Stuijver

    journalist medisch contact, Papendorp

    Beste dokter Vochteloo, het betreft hier tromboses zoals gemeten met flebografie. Dit zijn dus niet noodzakelijk klinische tromboses. mvg

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.