Resistentie-alarm in Groot-Brittanië en VS

Alarmfase rood: dat is de conclusie van twee rapporten die deze en vorige week verschenen over de groeiende antibiotica-resistentie. Sally Davies, de Chief Medical Officer in het Verenigd Koninkrijk adviseerde haar regering deze week antibiotische resistentie toe te voegen aan de lijst van nationale bedreigingen. Een lijst waarop bijvoorbeeld ook terrorisme figureert.

Het is één van de aanbevelingen die ze doet op het gebied van pathogeensurveillance, infectiepreventie, en training van zorgverleners in een rapport dat binnenkort gevolgd moet worden door een Antimicrobial Resistance Strategy and Action Plan waarin de Britse regering uit de doeken zal doen hoe ze de komende jaren de gevaren van antibiotica-resistentie wil indammen.

Een tweede rapport, van de Amerikaanse Centers for Disease Control and Prevention (CDC), waarschuwt voor de stijgende prevalentie van infecties met carbapenemresistente enterobacteriën. Dat is een zeer groot probleem, aldus de CDC, omdat carbapanems een laatste redmiddel zijn bij de behandeling van bacteriële infecties.

Het Britse rapport ziet drie oorzaken voor de huidige crisis: groeiende verspreiding van multiresistentie gramnegatieve bacteriën, overmatig gebruik van antibiotica en het vrijwel compleet ontbreken van nieuwe antibiotica – voor de komende tien jaar zitten er, aldus BMJ van deze week, slecht één of twee in de pijplijn.

In een reactie op beide rapporten schrijft Nature deze week dat er hoe dan ook veel geld op tafel moet komen om deze onrustbarende ontwikkelingen te keren. In het huidige mondiale financiële klimaat geen gemakkelijke opgave, aldus het blad. Twee hoogleraren gezondheidseconomie, Richard Smith en Joanna Coast, analyseren die kosten in BMJ. Het is weliswaar moeilijk te voorspellen wat de economische last van toenemende resistentie zal zijn, maar ze vermoeden dat zelfs de hoogste schattingen (55 miljard dollar per jaar in de VS) er naast zitten. Want de kosten van resistentie hebben niet alleen betrekking op behandeling van patiënten met een primaire infectie. Volgens Smith en Coast is het gehele gezondheidszorgsysteem inmiddels afhankelijk van het gebruik van antibiotica. De middelen worden standaard ingezet om iatrogene infecties te voorkomen bij keizersneden, kankerbehandelingen en chirurgische ingrepen.

Beide hoogleraren geven een, naar eigen zeggen, nogal provocatief en simpel voorbeeld, dat daarom wel zo duidelijk is om de gevolgen van resistentie in beeld te krijgen: de infectiegraad onder patiënten die een heupprothese hebben gekregen, bedraagt momenteel 0,5 tot 2 procent. Zonder effectieve antibiotica zou het aantal postoperatieve infecties bij deze patiënten al snel kunnen stijgen tot 40 à 50 procent. Misschien wel een derde van deze patiënten zou mogelijk zelfs overlijden ten gevolge van infecties. Smith en Coast gebruiken grote woorden: investeren in een goed antibioticabeleid moet je niet zien als kosten maken, maar als een verzekering tegen een dreigende catastrofe.

Henk Maassen

• BMJ doi: 10.1136/bmj.f1601
• BMJ doi: 10.1136/bmj.f1493
• www.nature.com

• CDC: Making Health Care Safer
• Annual Report of the Chief Medical Officer (Verenigd Koninkrijk)
  

Lees ook:

• EU bindt strijd aan met resistente bacteriën
• Boek: Einde van de antibiotica - Rinke van den Brink