Reddende engelen?

‘Het is alsof het bemannen van een kliniek (…) in een ver, arm crisisland op een of andere manier immuniteit met zich meebrengt’, schrijft journalist Linda Polman aan het eind van haar boek De Crisiskaravaan. Ze beschrijft bijvoorbeeld een medisch team dat in Sierra Leone operaties uitvoert: zonder een gediplomeerd anesthesioloog, en zonder nazorg te verlenen. De achterblijvers mogen de rommel opruimen, de wondinfecties verzorgen en de heroperaties op eigen kosten uitvoeren. En de artsen worden niet vervolgd als een zwak kind de narcose niet overleeft.

Het boek gaat over veel meer dan de twijfelachtige mores van reddende, medische engelen. Het is een aanklacht tegen humanitaire organisaties die schijnbaar zonder enige organisatie of onderlinge afstemming neerstrijken in de meest mediagenieke rampgebieden van dat moment en geen verantwoordelijkheid nemen voor de onbedoelde neveneffecten van hun acties. Miljarden gaan er om in de hulpverleningsindustrie, waarvan zoals bekend een aanzienlijk deel verdwijnt in de zakken van strijdende partijen en corrupte overheden. Daarmee dragen die goedbedoelende hulpverleners bij aan het voortbestaan van oorlogen, van hongersnoden en armoede. Polman stelt de terechte vraag of de nobele idealen belangrijker zijn dan de gevolgen.

Recent won zij voor haar boek níet de Dick Scherpenzeel Prijs, voor berichtgeving over ontwikkelingsvraagstukken. Ze weigerde de nominatie, omdat de stichting achter de prijs grotendeels wordt bekostigd door het ministerie van Ontwikkelingssamenwerking. SB