Laatste nieuws
Wetenschap

Patiëntenselectie voor nivolumab nog niet optimaal

Plaats een reactie

Nivolumab is recentelijk beschikbaar gekomen voor patiënten met gemetastaseerde niet-kleincellige longkanker (NSCLC) die progressief is na eerstelijnschemotherapie. De media-aandacht voor deze nieuwe immunotherapie genereerde veel patiënten die deze behandeling graag willen.

‘Door de snelheid van de introductie was het ook niet voor alle longartsen voldoende duidelijk wie in aanmerking komen voor de behandeling’, weet longarts Lizza Hendriks (Maastricht UMC+). En dat heeft geleid tot veel verwijzingen van patiënten naar twaalf geselecteerde expertisecentra (vijf academische centra plus zeven satellietziekenhuizen). Er zijn duidelijke afspraken gemaakt over in- en exclusiecriteria, zoals een goede klinische conditie, progressie na minimaal eerstelijnschemotherapie en geen voorgeschiedenis van een auto-immuunaandoening. Maar niet alle verwezen patiënten voldoen aan deze criteria, zo blijkt uit onderzoek door Hendriks e.a.

De selectie van de twaalf expertisecentra is door de Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT) gedaan op basis van kwaliteitscriteria die overeenkomen met die voor de melanoomexpertisecentra die ook immunotherapie voorschrijven. Deze criteria zijn: meer dan twintig longkankerpatiënten per jaar behandelen, regelmatig multidisciplinair overleg met specialisten die kennis hebben van aan immunotherapie gerelateerde bijwerkingen, verplichting tot patiëntenregistratie, ervaring hebben met immunotherapie door deelname aan studies.

De Adviescommissie Pakket maakte eind vorig jaar bekend dat ze opname in het basispakket van nivolumab afraadt; het middel zou niet kosteneffectief zijn. Opname in het pakket zou volgens de commissie 200 miljoen euro per jaar kosten. Nivolumab was het eerste dure medicijn dat door minister Schippers in juli 2015 in de ‘sluis’ was geplaatst. Dat betekent dat het als nieuw, veelbelovend, maar duur geneesmiddel enige tijd in de wacht wordt gezet totdat er bij de fabrikant een lagere prijs is bedongen. Farmaceut Bristol-Myers Squibb (BMS) heeft het middel ten tijde van de ‘sluis’ gratis beschikbaar gesteld in een zogeheten compassionate use (CU)-programma. Sinds april 2016 is nivolumab voor NSCLC volledig uit de ‘sluis’ en wordt vergoed.

Van elf van de twaalf centra zijn inmiddels wat cijfers bekend, zodat er een beeld ontstaat van de praktijk. Hendriks: ‘Tussen medio 2015 en begin februari 2016 zijn er 580 aanvragen geweest en zijn er meer dan 100 andere patiënten gezien voor wie geen nivolumab werd aangevraagd, bijvoorbeeld wegens behandeling in studieverband (vaak met immunotherapie), activerende mutatie waarvoor gerichte therapie beschikbaar is, of exclusiecriteria voor immunotherapie zoals een slechte klinische conditie of een onderliggende auto-immuunaandoening. Enkele aanvragen voor nivolumab werden niet gehonoreerd, onder meer wegens een auto-immuunaandoening of een andere maligniteit in de voorgeschiedenis. Ook zijn niet alle patiënten uiteindelijk gestart met de behandeling, bijvoorbeeld door snelle achteruitgang van lichamelijke conditie of overlijden, of wegens symptomatische hersenmetastasen.’

In ongeveer een halfjaar zijn 529 NSCLC-patiënten behandeld, op naar schatting een totaal van 3000 tot 4000 gemetastaseerde NSCLC-patiënten per jaar met een progressief ziekteverloop na eerstelijnschemotherapie. Over de respons op de behandeling valt nog weinig definitiefs te zeggen. Alle patiënten worden anoniem geregistreerd in een centrale database, analyse hiervan volgt nog. Lizza Hendriks: ‘In ons centrum behalen we ongeveer hetzelfde responspercentage als in de studies met nivolumab, ongeveer 20 procent. Dit percentage ligt hoger dan bij standaard tweedelijnschemotherapie (ongeveer 10%), maar het is zeker niet ideaal. We hopen middels de centrale patiëntenregistratie uiteindelijk beter te kunnen bepalen welke patiënt zal reageren op immunotherapie, en we streven ernaar om middels studies met bijvoorbeeld combinatietherapieën de behandeling verder te optimaliseren.’

Henk Maassen

 

Beeld: Getty Images
Beeld: Getty Images
Lees ook:
Wetenschap
  • Henk Maassen

    Henk Maassen is journalist bij Medisch Contact, met speciale belangstelling voor psychiatrie en neurowetenschappen, sociale geneeskunde en economie van de gezondheidszorg.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.