‘Patiënt zero’ niet eerste verspreider van hiv in VS

De in 1984 aan aids overleden Canadees Gaëtan Dugas gold als de man die in 1982 hiv/aids naar de Verenigde Staten had gebracht. Hij kreeg het stigma ‘patiënt zero’, de man met wie het allemaal begon. Nieuw onderzoek van evolutiebioloog Michael Worobey e.a. pleit Dugas nu vrij. De onderzoekers schrijven in Nature dat hiv al sinds 1970 in Noord-Amerika voorkwam. Ze vonden ‘biologisch noch historisch’ bewijs dat Dugas de eerste casus was.

Worobey en zijn team uit Tucson, Arizona screenden ruim tweeduizend bloedplasmastalen uit de jaren zeventig opnieuw. Dat waren onder meer bloedmonsters van homoseksuele mannen die in 1978-1979 waren getest op hepatitis B. Ze maakten gebruik van een nieuwe, gevoelige methode om uit de verouderde monsters het virale RNA te halen. Hiermee konden ze aantonen dat de Amerikaanse hiv-1-epidemie genetisch zeer gevarieerd was in dat betreffende decennium, maar ook dat er sterk bewijs is dat het voortkomt uit een eerdere Caribische epidemie, met name Haïti. Het virus is vanuit Afrika via het Caribisch gebied naar het Amerikaanse continent gekomen.

Nature wijdt een apart commentaar aan deze kwestie. Dugas was een homoseksuele steward, die zelf dacht dat hij aan ‘gay cancer’ leed. Na zijn dood kleefde een zwaar stigma aan ‘zondebok’ Dugas en diens familie. Hij zou promiscue zijn en met opzet de ziekte hebben verspreid. Medisch historici hebben deze lezing al langer weersproken, stelt Nature. Dugas was onder meer behulpzaam met het opsporen van tien procent van zijn vele seksuele partners. Met dit onderzoek wordt nu ook wetenschappelijk bewezen dat Dugas niet de sleutelfiguur is in de rappe verspreiding van aids in de VS.

Nature (2016) doi:10.1038/nature19827