Oversterfte na ic-opname lager naarmate leeftijd stijgt

Hoe ouder de patiënt op de ic, hoe groter de kans dat deze tijdens de ziekenhuisopname of in de drie jaar daaropvolgend overlijdt. De oversterfte neemt echter af met de leeftijd. Dit blijkt uit observationeel onderzoek van Alice Atramont e.a. dat in JAMA Network Open verschijnt.

Zij analyseerden gegevens van bijna 134 duizend volwassenen die in 2013 op een Franse ic opgenomen waren geweest. Zij vergeleken de mortaliteit tijdens opname, na drie maanden en na drie jaar tussen verschillende leeftijdscategorieën. De mediane leeftijd was 65 jaar, en 60 procent was man.

In totaal was de sterfte tijdens opname 19 procent (vergelijkbaar met cijfers uit Nederland rond die tijd), en na drie jaar 40 procent. Van de 108 duizend patiënten die niet tijdens opname overleden, was 7 procent binnen drie maanden overleden, en 26 procent binnen drie jaar. Na correctie voor verschillende verstorende factoren bleek de kans op overlijden binnen elke periode op te lopen met de leeftijd. De grootste knik was zichtbaar boven de 80 jaar. Zo was de ziekenhuissterfte 17 respectievelijk 31 procent voor de groepen onder en boven de 80 jaar. De onderzoekers vergeleken ook de oversterfte: in hoeverre de ic-patiënten van één leeftijdscategorie een grotere kans hebben om te overlijden in een bepaalde periode dan hun leeftijdsgenoten die niet op de ic zijn opgenomen. Die oversterfte neemt juist af met de leeftijd. Sterker nog: bij ic-patiënten ouder dan 80 lag de kans op overlijden dicht tegen die van hun leeftijdsgenoten (die in 2013 niet op een ic hadden gelegen) aan.

Hoewel de resultaten op het eerste gezicht elkaar lijken tegen te spreken, zijn er wel verklaringen voor: hoe jonger een patiënt, hoe hoger de levensverwachting, dus hoe groter het verlies aan levensjaren als hij of zij overlijdt. Er zal ook sprake zijn van een selectiebias op basis van ingeschatte kwetsbaarheid (frailty) van ouderen. Hiervoor valt in dergelijke studies die uitgaan van administratieve datasets niet te corrigeren. Deze resultaten kunnen dus voor ouderen niet de basis zijn voor richtlijnen, waarschuwen de auteurs. Wel vinden ze dat de resultaten aanleiding zijn te denken dat er ruimte voor verbetering is in de zorg voor patiënten na ontslag van de ic, vooral de jongere.

JAMA Network Open, 2019. Doi: 10.1001/jamanetworkopen.2019.3212