Overdracht van medicatiegegevens

Op 1 januari 2011 wordt de conceptrichtlijn ‘Overdracht van medicatiegegevens in de keten’ definitief ingevoerd. Het doel is het aantal fouten bij medicatieoverdracht te verminderen en daarmee de patiëntveiligheid te vergroten. KNMG, LHV, NHG en Orde zijn nauw betrokken bij het opstellen ervan.

Een voorschrijver moet bij elk voorschrijfmoment beschikken over een actueel medicatieoverzicht van de patiënt. Ook moet dat medicatieoverzicht bij een spoedopname en overdracht naar een volgende schakel binnen 24 uur beschikbaar zijn. De Inspectie voor de Gezondheidszorg controleert vanaf 2011 of de richtlijn wordt nageleefd. Tot die tijd moeten zorgaanbieders/-verleners de landelijke concept-richtlijn vertalen naar hun eigen situatie en opnemen in (lokale) protocollen.

Actueel medicatieoverzicht
Een actueel medicatieoverzicht roept een aantal vragen op, zoals therapietrouw, gebruik van zelfmedicatie, geneesmiddelen die op eigen initiatief van de patiënt worden besteld via internet of worden gekocht in het buitenland. En hoe zit het met gebruik van drugs en alcohol? Een actueel medicatieoverzicht is dus meer dan een uitdraai uit het Elektronisch Medicatie Dossier (EMD).

Therapieontrouw
Therapieontrouw blijkt met name bij chronische patiënten een groot probleem. De voorschrijver is veelal niet op de hoogte of de patiënt zijn medicatie inneemt. Soms stoppen patiënten voortijdig met de behandeling of stappen ze over op een ander (zelfzorg)middel. Sommige patiënten stappen over op andere medicatie na advies van een arts uit het land van herkomst, zonder de behandelend arts in Nederland te informeren.

Internetpillen
Sinds de opkomst van internet wordt het online aanschaffen van geneesmiddelen steeds populairder. Men bestelt geneesmiddelen via reguliere internetapotheken, maar ook via
illegale online-apotheken of in het buitenland. De verwachting is dat het aantal ongecontroleerde internetmiddelen de komende jaren sterk toeneemt, zoals middelen tegen overgewicht, seksgerelateerde middelen en (zwaardere) pijnstillers. De middelen bevatten vaak afwijkende doses werkzame stof. De motieven om via internet te bestellen lopen uiteen, maar vaak speelt schaamte een rol, het gemak van online bestellen en de thuisbezorging. Soms bestelt men via internet omdat de arts geen recept wil uitschrijven.

Dit maakt de taak van artsen om te voorzien in een actueel medicatieoverzicht er niet gemakkelijker op.

Verantwoordelijkheid arts
Om de implementatie van de richtlijn te vergemakkelijken is een checklist voor artsen ontwikkeld. De verantwoordelijkheid van artsen strekt zich uit tot:

- controleren bij voorschrijven of er sprake is van een actueel medicatieoverzicht;
- registreren van wijzigingen (nieuw/gewijzigd/gestopt voorschrift en de reden van voorschrijven, informatie over allergieën of contra-indicaties en drugs en alcoholgebruik);
- (eenmalig) afstemmen met de patiënt of de gegevens mogen worden overgedragen aan de volgende zorgverlener;
- uitleg aan de patiënt en hem het actuele medicatieoverzicht meegeven;
- zorgen dat de volgende zorgverlener het actuele medicatieoverzicht krijgt.

Zowel arts als patiënt hebben een verantwoordelijkheid voor een actueel medicatieoverzicht. De patiënt weet tenslotte wat hij slikt, ook al zal hij ervan uitgaan dat juist de arts een actueel overzicht in de computer heeft staan. Om aan de richtlijn te voldoen moet de arts in gesprek gaan met de patiënt. De patiënt moet op zijn beurt eerlijk zijn. Hopelijk komen in het verleden onuitgesproken onderwerpen als therapieontrouw of internetpillen hierbij aan bod.

Maak gebruik van de invoering van de richtlijn om tot een werkelijk actueel medicatieoverzicht te komen. Dit kan veel schade en levensbedreigende situaties voorkomen. De checklist is daarbij een handig hulpmiddel.

Milena Babovic, beleidsadviseur KNMG
Lode Wigersma, directeur Beleid & Advies KNMG

Zie voor meer informatie: www.medicatieoverdracht.nl