Openbaarmaking tuchtstraf maakt zorg niet beter
4 reacties
Burgers vinden openbaarmaking van tuchtmaatregelen belangrijk. Zorgverleners ervaren dit als zeer belastend, blijkt uit onderzoek van Nivel, en de gevolgen zijn zelden positief. Tijd voor verandering? Een arts – die anoniem wil blijven – vertelt.
De arts van dit verhaal kreeg een berisping. Naam en maatregel verschenen in een dagblad, en zijn via het BIG-register te vinden. Het ligt nog zo gevoelig dat diegene niet wil dat er herkenbare elementen in het relaas staan. De naam is bij de redactie bekend.
‘De uitspraak van het tuchtcollege, zes weken na de zitting, was een klap. Een berisping, en het oordeel was zo scherp, zo hard. Vervolgens komt de publicatie in de lokale krant, je volledige naam en een korte zin met de reden van de berisping. Het is de bedoeling dat de samenleving voor je gewaarschuwd wordt, maar uit die korte zin is niet op te maken wat er gebeurd is. Het is echt zinloze informatie. En waarom eigenlijk? Er zijn dokters tegen wie je wilt waarschuwen, mensen die grensoverschrijdend gedrag hebben vertoond, fraude of ernstig wangedrag. Dan begrijp ik het nut van het publiceren van hun naam. Maar de meeste dokters die zijn berispt, doen elke dag hard hun best patiënten zo goed mogelijk te helpen, hebben een goede reputatie, maar zijn één keer de fout ingegaan. En daarom moeten ze voor de rest van hun leven op internet te vinden zijn? Van die BIG-lijst kom je na vijf jaar af, maar internet vergeet niets. Er bestaat een lasterwebsite waar je met naam en foto vermeld wordt; dat is een enorme inbreuk op je privacy en dat gaat nooit meer weg. Ik denk dat het feit dat je na een veroordeling door het tuchtcollege op internet te vinden bent, voor artsen een enorme negatieve dreiging is en eerder een belemmering is om meer open en transparant te zijn over dingen die niet goed gegaan zijn. Het creëert een angstcultuur.’
Bang en onzeker
‘Het heeft me hoe dan ook veranderd, en zeker niet per se ten goede. De negatieve effecten zijn niet te onderschatten. Ik ben mijn onbevangenheid kwijt, het natuurlijke gevoel dat ik goed in mijn vak was. Ik vraag meer onderzoek aan, overleg vaker met collega’s. Ik heb overwogen om te stoppen, terwijl ik daarvoor ambitieus was en me wilde ontwikkelen tot een steeds betere dokter.
Je dreigt in een vicieuze cirkel terecht te komen
Sommige mensen vinden dat dokters er maar aan moeten wennen dat er meer transparantie is, dat zij zich toetsbaar moeten opstellen. Maar zo’n tuchtzaak is echt van een heel ander kaliber. Zaken worden juridisch gemaakt, waardoor standpunten verharden, terwijl je dat niet wilt. Je zou juist willen verbinden, maar als er advocaten bij komen, is dat niet meer mogelijk en ga je noodgedwongen de verdediging in. Zo’n juridische procedure alleen al heeft een grote impact op je dagelijks functioneren. Je hebt slapeloze nachten, je wordt bang en onzeker, terwijl je dagelijks weer optimaal moet functioneren. Daardoor bestaat het gevaar dat je juist fouten gaat maken, terwijl je heel goed beseft hoe kwetsbaar je bent. Zo dreig je in een vicieuze cirkel terecht te komen. Dat voelt enorm bedreigend.’
Roland Friele (Nivel): ‘Het lijkt weinig te hebben opgeleverd’
Sinds 2012 worden alle tuchtmaatregelen behalve waarschuwingen gepubliceerd met naam en toenaam. Het Nivel bracht in kaart hoe zorgverleners die een maatregel kregen opgelegd en burgers daarover denken. De resultaten zullen niet verbazen: de meeste artsen ervaren een tuchtzaak als zeer belastend, en een openbaarmaking maakt alles nog erger. Hun omgeving raakt daardoor bij de zaak betrokken, en voor een deel van de dokters zijn er zakelijke gevolgen: minder (nieuwe) patiënten, en minder carrièremogelijkheden. De burgers daarentegen vinden het goed dat ze kunnen nagaan of hun dokter een maatregel heeft opgelegd gekregen. Niet verwonderlijk, zegt Roland Friele, hoofd van de onderzoeksafdeling van het Nivel, en in dit geval ook onderzoeksleider: ‘Als je vraagt of mensen willen weten wat er in hun polis staat, zeggen ze ook ja, maar ze kijken er vrijwel nooit in. Slechts een klein deel van de mensen zegt dat ze er conclusies aan zouden verbinden als ze wisten dat hun arts een maatregel kreeg. In praktische zin lijkt het dus weinig te hebben opgeleverd.’ Maar de vraag of mensen recht hebben op dit soort informatie, is meer een principiële dan een praktische kwestie, zegt Friele: ‘Een principe dat heel goed past bij de dominante, liberale waarde die minister Schippers aanhangt: dat keuzemogelijkheden voor mensen belangrijk zijn, en dat ze gebaat zijn bij zoveel mogelijk informatie.’
Lomp instrument
Friele is er voorzichtig uitgedrukt niet van overtuigd dat het bekendmaken van de namen van berispte artsen ook past bij het doel van het tuchtrecht. Namelijk: het verbeteren van de kwaliteit van de gezondheidszorg. Friele: ‘Het tuchtrecht is op zich al een vrij lomp instrument, een georganiseerd strijdperk, waarmee je vooral bereikt dat aangeklaagden in de verdediging schieten. Ze voelen zich aangevallen, machteloos, gecriminaliseerd en boos. Voor degenen die berispt waren, gold dat sterker dan degenen die een waarschuwing kregen.’ Afgaand op dit onderzoek lijkt het tuchtrecht van de aangeklaagden ook geen betere dokters te maken: bijna de helft van de ondervraagden zegt dat de procedure alleen een negatieve invloed op hun beroepsuitoefening heeft gehad. Van degenen met een berisping was dat zelfs 69 procent. Meer dan de helft van de berispten overwoog te stoppen als gevolg van de tuchtprocedure, en 12 procent deed dat ook. Dat waren overwegend 60-plussers.
Vertrouwen
Wat Friele betreft, bereik je meer met werken aan meer openheid binnen de zorg zelf: ‘Er zit meestal best wat tijd tussen hetgeen er gebeurd is en het indienen van een tuchtklacht. Gebruik die tijd om als de wiedeweerga met patiënten of familie te praten. Laat zien dat je ervan hebt geleerd, want dat willen de meeste mensen. Dat is niet makkelijk, maar voorkomt ellende. De procedures die we nu gebruiken, of het nu interne calamiteitencommissies zijn of tuchtrecht, werken niet goed, het is vaak wrijven in een vlek. Het feit dat mensen die openbaarheid van maatregelen willen, duidt erop dat ze geen vertrouwen hebben dat ziekenhuizen en andere instellingen gemaakte fouten goed afhandelen. Daar moet de sector zelf keihard aan werken, om het vertrouwen te verdienen. Het is aan de volgende minister om de afweging te maken of de bekendmaking genoeg oplevert.’
lees ook:
Luc Van Houdt
specialist ouderengeneeskunde,
Wat me in deze discussie mateloos verbaasd is het feit dat de beroepsgroep deze vorm van ‘onterend straffen’, vergelijkbaar met de schandpaal uit de Middeleeuwen, niet alleen jarenlang getolereerd heeft maar hieraan ook haar medewerking blijft verlen...en!
Daarom mogen we, na het alarmerende Nivel-onderzoeksrapport, de bal niet alleen bij de overheid leggen. We weten dat de molens in den Haag erg traag malen. Om onnodige schade bij collega’s te voorkomen, doe ik dan ook een warme oproep aan de artsen binnen de tuchtcolleges om, in afwachting van aanpassing van de regelgeving, geen berispingen of boetes meer op te leggen. Artsen wachten toch ook niet tot een medicijn van de markt wordt genomen als het te veel bijwerkingen heeft? Dan nemen ze zélf het initiatief om het niet meer voor te schrijven!
Uiteraard lijkt het rechtvaardiger om maatregelen op te leggen in diverse gradaties, in verhouding met de ernst van de fout of de gevolgen ervan. Maar als een zwaardere maatregel zoveel onnodige collaterale schade met zich meebrengt, dan is het zeer de vraag of onze collega’s in de colleges hierin hun toevlucht moeten zoeken. De patiënt doen ze hiermee geen tekort want het hoogste wat hij kan halen bij een tuchtzaak is ‘zijn gelijk’.
Desnoods kunnen de colleges de creatieve toer opgaan en voorlopig verschillende soorten waarschuwingen: gewone, ernstige en zeer ernstige. En als ze daarvoor op de vingers worden getikt door de overheid of de inspectie omdat dit juridisch (nog) niet geregeld is, dan kunnen ze argumenteren dat de daarop volgende maatregel zwaarder is dan nodig en het uiteindelijke doel van het medisch tuchtrecht niet dient. Zeg maar een vorm van burgerlijke ongehoorzaamheid. Gelukkig wordt je dáárvoor in dit land (nog) niet aan de schandpaal gezet.
E. van Veen
huisarts
Geachte heer van der Pol, los van uw inspanningen als lid van het Tuchtcollege, daar gaat het nu niet om. Het gaat er om dat openbaarmakingen door iedereen gelezen kunnen worden en eeuwig op het internet blijven circuleren. Het maakt de zorg niet bet...er, het maakt artsen angstig. Het maakt mij ook angstig, en boos. Waarom worden criminelen beter beschermd dan artsen? Waarom is alleen al een eis van de Inspectie al openbaar en herleidbaar naar de persoon? Waarom treden de ministers van VWS én Justitie hierin niet (beschermend) op? Artsen zijn ook beschermwaardige burgers.
Wim van der Pol
Gepensioneerd Apotheker en Oud lid Regionaal tuchtcollege, Delft
Elke keer dat in het MC over het tuchtcollege, tuchtrecht en de "maatregelen" wordt geschreven, is het commentaar niet van de lucht. Het val niet mee om dat commentaar te lezen na bijna 12 jaar trouwe dienst als lid-apotheker. Het is not done om als ...lid te reageren, maar als oud lid wil ik dat nu wel doen op deze plaats.Tuchtrechtspraak is een goede zaak. Niet elke beroepsgroep kent het: je zou trots kunnen zijn als arts, apotheker en alle andere BIG beroepen op deze vorm van rechtspraak. In eerste instantie word je getoetst en zo nodig een maatregel opgelegd (duidelijk anders dan een straf). Bij een berisping is er echt wel iets gebeurd. Dat zo'n maatregel iets met je doet, is natuurlijk heel invoelbaar en herkenbaar. Logisch ook. Dat de verhalen over deze maatregel bij anderen angst oproept, is evenzeer begrijpelijk. Enige preventieve werking zal er ongetwijfeld van uit gaan. De inhoud van de uitspraak en niet de angst is het eigenlijk doel van het tuchtrecht, en daarom is het publiceren maar ook het doorlezen van de uitspraak heel erg belangrijk. Met de vraag: "Wat kan IK als lezer hiervan leren?" wordt voldaan aan het doel van de tuchtrechtspraak, en wordt hij/zij aan wie de maatregel is opgelegd in feite een beetje en stilzwijgend "bedankt" voor de zaak, hoe onaangenaam ook.
Jan van der Harst
huisarts, Hengelo Ov
Langzamerhand glijden we af richting Amerikaanse toestanden. In de USA is zorg oa door Juridisering onbetaalbaar geworden en is ook vaak door omzet gerichtheid en defensief handelen slechter van kwaliteit.
Zo kreeg een vrouw die naar de SEH ging ...om iets voor haar migraine te halen allerlei onderzoek wo een hersen scan kosten $4000,!
Bij ons zou zoiemand voor € 8,90 de huisarts bezoeken en een paar tientjes aan medicatie kwijt zijn. Hoe lang nog? Hoewel er al tuchtrecht was en locale en regionale klachtencommissies vonden de politici het nodig om een nieuwe wet te maken met de mogelijkheid om schade te verhalen.
Dagelijks ervaar ik in mijn werk de consequenties van het nieuwe zorgstelsel dat in zijn uitgangspunt een complete misvatting is onnodig duur, en met "kostenbeheersing" door de patienten gewoon zelf veel te laten betalen. 2deling in de zorg is hiermee gecreeerd.
Al dit soort maatregelen werken demotiverend voor artsen (spreek eens met collegae uit de USA!) en zullen de zorg alleen maar duurder en minder goed maken. Het wordt tijd dat professionals en hun verenigingen verder verslechtering blokkeren . Net als in het onderwijs zijn we veel te meegaand. stop het gepruts van politici !
En in een tijd dat simpele burgers het nodig vinden om bij iedere vermeende fout ons de huid vol te schelden liefs anonym op (a)sociale media is het natuurlijk een briljant idee om na een tuchtzaak de dader aan te wijzen. Hartelijk dank. Is het drama van Tuitjehorn niet genoeg?
Laat ons met rust. Laat ons met kunde en gezond verstand dokteren ! En laten we ophouden met al flauwekul van de politici, zorgverzekeraars en inspectie. Amen