NVOG tegen spiegeldonatie

Gynaecologen zouden niet moeten meewerken aan spiegeldonatie van eicellen en sperma in een systeem van faire wederkerigheid. Dat stelt de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) in een verenigingsstandpunt.

Spiegeldonatie kan ofwel rechtstreeks ofwel indirect via een ‘bank’ plaatsvinden tussen twee paren, waarvan het ene beschikt over zaadcellen en eicellen wenst en het andere juist andersom. Volgens het beginsel van ‘faire wederkerigheid’ ontvangt een paar dat zaad of eicellen aan de bank doneert, direct de gewenste gameten, zonder eerst op een wachtlijst te komen. Het systeem kwam dit voorjaar in de publiciteit met het verschijnen van een studie door onderzoekers van het Rathenau Instituut.

Een belangrijk nadeel van het systeem is het verschil tussen eicel- en zaadceldonatie, stelt de NVOG. Zo is voor eiceldonatie een veel grotere inspanning nodig dan voor spermadonatie. Ook is de kans op zwangerschap verschillend: na gebruik van donorzaad is die 70 tot 80 procent, na behandeling met donoreicellen 20 tot 40 procent. En ten slotte is het aantal ‘biologische’ kinderen vele malen groter wanneer sperma is afgestaan dan wanneer eicellen zijn afgestaan: ‘Het eventuele contact met deze kinderen kan zeer confronterend zijn.’

De NVOG meent dat terughoudendheid is geboden, omdat het systeem van faire wederkerigheid mede is gebaseerd op niet-medische criteria, en omdat paren die op donorgameten zijn aangewezen, kwetsbaar zijn. De vraag is ook of de partner die moet doneren, deze keuze wel in volledige vrijheid maakt. Bovendien is het ondergaan van een ivf-behandeling voor het afstaan van eicellen na het vervullen van de eigen kinderwens een grote psychologische belasting.

Volgens de NVOG moet een ‘onafhankelijke toezichthouder’ per geval bekijken of de donoren een weloverwogen, onafhankelijke beslissing hebben genomen. Zolang die waarborg niet bestaat, is deelname aan spiegeldonatie ‘onzorgvuldig en derhalve ongewenst’.

Joost Visser

Lees ook:

• NVOG-Standpunt Gameetdonatie in een systeem van faire wederkerigheid
• Een geruchtmakend MC-artikel: Kruisbestuiving
• MC: Positie donoren versterken (‘Nier te koop – Baarmoeder te huur’, een boek van Ingrid Geesink en Chantal Steegers, onderzoekers bij het Rathenau Instituut.)