Laatste nieuws
Nieuws

Nipte meerderheid voor wetsvoorstel orgaandonatie

1 reactie

Verheugd. Dat is intensivist Farid Abdo namens de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC) over de stemmingsuitslag van Pia Dijkstra’s wetsvoorstel rond orgaandonatie in de Eerste Kamer. Het voorstel werd met 38 stemmen vóór en 36 stemmen tegen aangenomen, nadat SP-senator Arda Gerkens zich van stemming onthield.

Zowel de fracties van VVD, CDA, PvdA, 50Plus als GroenLinks stemden verdeeld. Uiteindelijk gaven zes van de dertien VVD’ers hun pro-stem, onder wie arts Jan Anthonie Bruijn en oud-FMS-voorzitter Frank de Grave. De twaalfkoppige CDA-fractie gaf vier stemmen voor en acht tegen het wetsvoorstel. Bij de PvdA lag de verhouding op vijf voor (onder wie senator Jopie Nooren, die veel kritische vragen tijdens de debatten had gesteld) en drie tegen. De twee 50Plus-senatoren waren verdeeld, waarbij Martine Baay die eerder al had aangegeven in tweestrijd te staan, uiteindelijk tegen bleek tegen te stemmen.

Eenmansfractie OSF stemde voor. Arda Gerkens (SP) onthield zich van stemming. Volgens SP-senator Hans-Martin Don was zij niet gekomen ‘omdat zij niet tegen de wet wilde stemmen, maar door persoonlijke omstandigheden niet voor kon stemmen’. Eerder was al bekend dat drie GroenLinks-senatoren, de SP en D66 vóór zouden stemmen en dat één GroenLinks-senator tegen zou zijn, net als de PVV, ChristenUnie, SGP en Partij van de Dieren.

De senatoren maakten de aanloop naar de stemming tot het einde toe spannend. De PvdA bleek, met een aangepaste motie bedoeld om de positie van nabestaanden te beschermen, verwarring te hebben gezaaid onder de senatoren. PvdA probeerde namelijk in een motie de ‘gangbare praktijk’ vast te leggen, aldus PvdA-senator Jopie Nooren, namelijk dat artsen niet overgaan tot orgaandonatie als er geen nabestaanden worden getraceerd, of als nabestaanden ernstig bezwaar tegen donatie hebben. Die ‘rolverdeling’ zou in een kwaliteitskader moeten worden vastgelegd, dicteerde de motie.

Maar de manier waarop dit in de motie werd verwoord, riep echter staatsrechtelijke vraagtekens bij de Senaat op. Werd er bij aanname van de motie nu alleen wettelijk vastgelegd dat er een kwaliteitskader voor orgaandonatie moest komen? En gaf deze minister Bruno Bruins (Medische Zorg) de opdracht met het veld over de totstandkoming te praten, en moest de minister dan tijdens overleg met artsen en andere zorgpartijen vragen om die dagelijkse praktijk in dat kwaliteitskader op te nemen? Of werd er verzocht dat er via lagere regelgeving wordt vastgelegd dat die gangbare praktijk de norm moest worden?

Dat laatste zou niet ‘de koninklijke weg’ zijn, vonden de fractie van VVD, CDA, ChristenUnie, PvdA en PVV. Want dan zou er via de motie in lagere wetgeving, namelijk een algemene maatregel van bestuur, worden geprobeerd iets anders vast te leggen dan in het wetsvoorstel zelf staat. Daar is een wetswijziging (een ‘novelle’) voor nodig, vonden deze fracties – en dan moet in de praktijk eerst de Tweede Kamer weer stemmen over het gewijzigde wetsvoorstel voordat de Eerste Kamer over dit gewijzigde voorstel kan stemmen. ‘Het is niet de fraaiste manier, maar wel effectief om het doel te bereiken’, verdedigde OSF-senator Henk ten Hoeve de motie. ‘En de KNMG is er tevreden mee, dat stelt mij tevreden.’

Volgens minister Bruins was de strekking van de PvdA-motie enkel dat er in een algemene maatregel van bestuur wordt vastgelegd dat er een landelijke kwaliteitsstandaard voor orgaandonatie komt. En hij gaat als minister vervolgens met zorgpartijen overleggen over de inhoud van zo’n standaard. ‘Daarin wil ik de rol van artsen en nabestaanden betrekken’, aldus Bruins.

Vervolgens kwam de Partij van de Dieren met een andere motie op de proppen, waarin Pia Dijkstra werd verzocht om die gangbare praktijk via zo’n novelle toe te voegen aan haar voorstel. Dan zou de route langs de Tweede Kamer weer opnieuw moeten worden gevolgd -voor zover D66 met zijn verbondenheid aan het regeerakkoord dat al aan zou durven. Maar deze motie sneuvelde ruimschoots. En na Bruins’ interpretatie van de motie-Nooren van de PvdA, kon deze op een nipte meerderheid in dezelfde verhouding als de stemmen voor het wetsvoorstel zelf rekenen: 38 voor en 36 tegen.

‘Na dertig jaar politiek debat verandert er eindelijk iets’, aldus IC-arts Abdo, die zich namens de NVIC al eerder uitliet als voorstander van het voorstel. Volgens hem is nu de overheid aan zet door een uitgebreide voorlichtingscampagne te voeren en moeten zorgprofessionals met onder andere KNMG aan de kwaliteitsstandaard gaan werken. Met aanname van de PvdA-motie en Bruins’ interpretatie is er volgens Abdo voldoende ruimte om zo’n standaard of protocol zo in te richten dat deze werkbaar is voor artsen.

Lees ook
Nieuws orgaandonatie Pia Dijkstra
  • Ilse Kleijne

    Ilse Kleijne-Thoonsen is journalist bij Medisch Contact, met een focus op opleiding, loopbaan en arbeidsmarkt.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • W.J. Duits

    bedrijfsarts, Houten

    Het is jammer dat in al deze discussies voorbij is gegaan aan die ene essentiële vraag: Hoe verhoudt zich deze donorwet tot de integriteit van het lichaam en vrije wil beschikking van het individu? Is dit eigenlijk wel in overeenstemming met de Grond...wet? Het is toch wel een hele basale omslag in denken, dat het lichaam na de dood niet meer onder de wilsbeschikking valt van de overledene of diens familie, maar eigenlijk een gemeenschapsbezit is geworden.
    Hoe nobel ook het streven om mensen die een orgaan nodig hebben te willen helpen, vind ik dat er veel te oppervlakkig over deze kwestie is gediscussieerd. Het is kennelijk modern om allerlei emoties in te brengen en patiënten te laten zien die er belang bij hebben, maar het ontslaat ons niet om fundamenteel na te denken over wat we aan het doen zijn.
    Want hoe verhoudt zich dat nu tot voltooid leven? Kan ik mijn organen beschikbaar stellen en vervolgens sterven aan de gevolgen van deze donatie? Mooie dood zou je denken?

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.