Minder ziekenhuisopnames bij hartfalen door sensor in hart

Cardiologen hebben subsidie gekregen om de komende jaren een sensor te testen bij patiënten met ernstig hartfalen. Als blijkt dat het apparaatje voor minder opnames en betere kwaliteit van leven zorgt, komt het in het basispakket.

Het klinkt zo logisch, dat je je bijna afvraagt waarom het niet eerder is verzonnen: een sensor die de druk in de arteria pulmonalis meet, zodat op elk gewenst moment informatie beschikbaar is over de vullingsdruk van het hart. En dat is nu net waar het om draait bij hartfalen, een toestand waar steeds meer (oudere) Nederlanders mee kampen. Naar schatting zijn er bijna een kwart miljoen mensen met de aandoening, van wie ongeveer 20 procent klachten heeft bij geringe inspanning (NYHA klasse III).

Die sensor bevat een drukgevoelig membraan met een resonantiefrequentie. Cardioloog Jasper Brugts (Erasmus MC) is een van de artsen die de zogeheten CardioMEMS al bij meerdere patiënten implanteerde en hij leidt het landelijk onderzoek naar de effectiviteit ervan. Brugts: ‘Via de lies brengen we een katheter naar de arteria pulmonalis, waar we het apparaatje, dat kleiner is dan een paperclip, laten ontvouwen. We ijken het door de sensor via een drukkatheter te vertellen wat de druk is bij een bepaalde resonantiefrequentie. Het komt vast te liggen langs de wand van het bloedvat waar het geleidelijk overgroeit met een dun laagje endotheel. Een antenne verwerkt in een kussen kan het signaal van de sensor buiten het lichaam opvangen. In de thuissituatie moet de patiënt daarvoor 10 seconden op een kussen gaan liggen. Die sensor meet of de resonantiefrequentie is veranderd en via een beveiligde verbinding gaat deze gecodeerde informatie naar een website die toegankelijk is voor de behandelaar.’ En zo kan Brugts zien of bij zijn patiënten de vullingsdruk oploopt: ‘In dat geval bel ik dat de dosering plaspillen omhoog moet. En de volgende dag kan ik het effect daarvan al beoordelen. Je kunt dus ingrijpen voordat iemand last krijgt, of in gewicht toeneemt. In de normale situatie zie ik iemand op de poli, stel een medicatieaanpassing voor en zie die persoon pas drie maanden later terug. Of een week later als het niet goed is gegaan en er toch een opname nodig is.’

Een Amerikaanse studie liet al zien dat het apparaatje duurzaam en veilig is. Het aantal ziekenhuisopnames bij patiënten met ernstig hartfalen (NYHA III) nam met 37 procent af. Veelbelovend dus, maar zegt Brugts: ‘De zorg is in Nederland heel anders georganiseerd, dus de vraag is of het effect hier vergelijkbaar is. Daarom zijn we zo blij met de voorwaardelijke toelating van CardioMEMS in het basispakket. De komende drie jaar mogen we in onderzoeksverband bij 340 patiënten met hartfalen (NYHA III) die het afgelopen jaar minimaal één keer zijn opgenomen de behandeling uitvoeren. De uitkomstmaten zijn kwaliteit van leven en aantal ziekenhuisopnames.’ Brugts: ‘Het is geen wonderingreep: je voorkomt hier geen hartaanvallen of ritmestoornissen mee, maar opnames vanwege alleen vocht vasthouden zien we bijna niet meer. En patiënten krijgen veel meer vertrouwen in de behandeling en durven daarom meer.’

Inmiddels wordt het nut van deze monitoring op afstand ook getest bij andere aandoeningen, zoals pulmonale hypertensie en na klepinterventies of het plaatsen van een mechanisch steunhart. Brugts zelf is vooral geïnteresseerd in het perspectief dat het apparaatje biedt aan patiënten met diastolisch hartfalen. ‘We hebben goede richtlijnen over hoe we moeten behandelen bij systolisch hartfalen, oftewel HFrEF [reduced ejectiefractie]. Bij HFpEF [preserved] is geen enkel medicijn bewezen effectief, maar ook daar gaat de druk omhoog bij een exacerbatie van hartfalen. Als we kunnen aantonen dat we deze patiënten met CardioMEMS uit het ziekenhuis kunnen houden, is dat echt groot nieuws.’

Artsen die willen overleggen over een mogelijke kandidaat-deelnemer kunnen terecht bij een van de twintig deelnemende centra.