Laatste nieuws
Wetenschap

Miljarden voor een kaart van het brein

Plaats een reactie

De Amerikaanse president gaf vorige week het startsein voor een megaproject dat de werking van het menselijk brein nauwkeurig in kaart moet brengen. Niet iedereen vindt dat een goed idee.

In de wandeling heet het BAM: Brain Activity Map-project, maar officieel: Brain Research Through Advancing Innovative Neurotechnologies: BRAIN. President Obama kondigde deze week aan in eerste instantie 100 miljoen dollar te investeren in het initiatief dat de complete neurale activiteit van het menselijk brein in kaart moet brengen. Het project zal 15 jaar gaan duren en uiteindelijk naar schatting enkele miljarden dollars kosten. Onmiddellijk zijn vergelijkingen gemaakt met het Human Genoom Project. Naast Amerikaanse gezondheidsinstituten zal ook de private sector bij het project worden betrokken.

Het project moet een brug slaan tussen de twee niveaus waarop de neurowetenschap momenteel opereert. Op macroscopische schaal worden beeldvormende technieken zoals fMRI ingezet om te bepalen welke delen van het brein (in)actief zijn bij bepaalde taken, waardoor we meer te weten komen over de neurobiologie van (dis)functies van onder meer het geheugen, de waarneming, de motoriek en het taalvermogen. Op microscopische schaal is veel bekend over hoe individuele neuronen werken en interacteren. Maar het tussenliggende gebied is grotendeels terra incognita: hoe werken netwerken van zenuwcellen samen en hoe verwerken ze informatie? Daarop een antwoord vinden is geen sinecure, want het betekent dat miljarden interacties in kaart moeten worden gebracht, en wel in vivo. Dat is het doel van BAM. De hoop is dat de aldus verzamelde kennis zal leiden tot een betere diagnose en behandeling van neurodegeneratieve en psychiatrische ziekten, en van traumatisch hersenletsel en de gevolgen van beroerten.

De Amerikaanse beroepsorganisatie van neurologen heeft zich achter het initiatief geschaard, maar niet alle artsen en medisch biologen staan te juichen. Een criticaster opperde onlangs in Nature dat zijn collega’s projecten als BAM vooral ondersteunen omdat ze zo makkelijk aan onderzoeksgeld kunnen komen. Het geloof dat ze op den duur medische problemen kunnen oplossen, zou veel minder een drijfveer zijn.

De bezwaren van de meeste critici concentreren zich op twee hoofdpunten. Ten eerste is nieuwe technologie een absolute voorwaarde om het project van de grond te krijgen. Zonder verregaande vooruitgang op het gebied van nanotechnologie en geavanceerde computertechnieken kan de enorme massa data domweg niet gemeten en verwerkt worden. Zulke technieken zijn echter nog toekomstmuziek.

Het tweede bezwaar is fundamenteler: anders dan bij het genoomproject zouden onderzoekers eigenlijk niet beseffen waar ze aan begonnen zijn. ‘Breinen bestaan niet in isolatie’, waarschuwt neurowetenschapper Partha Mitra in Scientific American. Zelfs als je alle activiteit van neuronen over het gehele leven van een organisme zou vastleggen, stelt hij, dan kun je met de data nog niets beginnen, als je niet ook alle externe prikkels waarop die neuronen reageerden simultaan hebt vastgelegd. En dan nog zal er individuele variatie bestaan tussen mensen, want iedereen is opgegroeid in een andere omgeving. Kortom: ‘We willen de wetten van de dynamica van het brein leren kennen, niet de details van die dynamica.’ Volgens Mitra zitten de initiatiefnemers van BAM op een duur dwaalspoor.

Henk Maassen


Bronnen:

beeld: iStockphoto
beeld: iStockphoto
Wetenschap hersenen Obama
  • Henk Maassen

    Henk Maassen is journalist bij Medisch Contact, met speciale belangstelling voor psychiatrie en neurowetenschappen, sociale geneeskunde en economie van de gezondheidszorg.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.