Laatste nieuws
Wetenschap

Meer aandacht voor ketenzorg COPD niet zinvol

5 reacties

Huisartsen zijn al een paar jaar bezig met het opzetten van ketenzorg, bijvoorbeeld voor patiënten met COPD. Meer aandacht hiervoor levert niet veel op, blijkt uit onderzoek van Annemarije Kruis e.a.

Extra inzetten op COPD-ketenzorg lijkt in Nederland niet veel op te leveren. Dit blijkt uit onderzoek van aios huisartsgeneeskunde en promovenda Annemarije Kruis e.a. dat in The BMJ is verschenen. Zij vonden veertig huisartsenpraktijken in West-Nederland bereid om mee te doen aan een studie waarbij onderzocht werd of extra aandacht voor geïntegreerde zorg effect heeft op de gezondheid en het welbevinden van patiënten met COPD. In de helft van de praktijken kregen de huisartsen, praktijkverpleegkundigen en fysiotherapeuten een tweedaagse training over hoe geïntegreerde zorg bij COPD’ers in praktijk kan worden gebracht. Het ging bijvoorbeeld om het verbeteren van zelfmanagement, stoppen met roken en bewegingstherapie. Vervolgens was het aan de hulpverleners zelf hoe ze hiermee aan de slag zouden gaan. Daarbij werden ze wel ondersteund door de onderzoekers. Annemarije Kruis: ‘Het was onze bedoeling om zo pragmatisch mogelijk te zijn, zodat deelnemende praktijken na afloop van de studie ook door konden op dezelfde weg. Dat werkt het beste als we aan hen zouden overlaten hoe zij geïntegreerde zorg vorm wilden geven. Wij stuurden zo nodig bij. De kans dat het beklijft is daarmee groter.’

Na een jaar maakten de onderzoekers de balans op. Op dat moment was er tussen de patiënten uit beide groepen geen significant verschil in hun gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven. Het maakte niet uit wat de ernst van de COPD was. Er was ook geen verschil in aantallen exacerbaties of dagen die patiënten in het ziekenhuis lagen. Wel waren er iets meer patiënten uit de interventiepraktijken aan het bewegen en was de coördinatie van zorg beter geregeld. Dat laatste was ook na twee jaar nog het geval.

Kortom: de opbrengst was mager. Dat had Kruis niet verwacht: ‘Uit de Cochrane-review die we eerder deden naar geïntegreerde COPD-zorg, kwam naar voren dat de effecten op kwaliteit van leven en inspanningsvermogen aanzienlijk waren.’ Een deel van de verklaring voor dit verschil ligt in de onderzoeksopzet, zegt Kruis: ‘De uitkomsten van pragmatisch onderzoek zijn relevant, maar vaak wel minder klinkend. Wanneer je als onderzoeker patiënten drie keer per week naar het ziekenhuis laat komen voor therapie, heb je meer in de hand wat er gebeurt dan als je hulpverleners instrueert. De verschillende praktijken liepen ook uiteen: de een was al ver met ketenzorg, de ander nog niet. De ene praktijk wilde inzetten op het stoppen met roken, de andere juist op het verbeteren van contact met de fysiotherapeut.’ En dan zijn er nog de verschillen tussen de onderzochte populaties. ‘In veel studies hebben de meeste patiënten ernstige COPD, GOLD-classificering III of IV. Bij ons had meer dan de helft GOLD II en nog eens een kwart GOLD I.’ Dat maakt de studie van Kruis overigens wel relevant: ‘Juist patiënten met GOLD II zien we veel in de praktijk. Een groep waarbij veel te bereiken valt, maar ook een die zelf niet altijd de noodzaak ziet van bijvoorbeeld bewegingstherapie.’

Misschien is de belangrijkste reden voor het gebrek aan klinkende resultaten wel het feit dat de COPD-zorg in Nederland al goed op orde is. Kruis: ‘Zeker, ook het tarief dat in 2010 is gekomen voor ketenzorg heeft veel huisartsenpraktijken aangezet tot actie. Er gebeurde dus al veel op dit gebied, waardoor het contrast kleiner was.’

De uitkomsten van het onderzoek hebben veel reacties opgeroepen, zegt Kruis: ‘Mensen die erg geloven in het nut van ketenzorg zeiden bijvoorbeeld “waarom zou je tegen beter samenwerken in de eerste lijn zijn?”, maar dat zijn we natuurlijk niet. We zeggen alleen dat we op harde uitkomstmaten geen verschil zien. Misschien kan geld beter in andere maatregelen worden gestopt, zoals de vergoeding voor stoppen-met-roken- en bewegingsprogramma’s. Of moeten we ons vooral richten op patiënten met ernstige COPD, die gemotiveerd zijn om deel te nemen aan uitgebreide zorgprogramma’s.’ De reacties waren niet allemaal negatief overigens: ‘Mensen vinden het ook wel eens prettig, zo’n tegengeluid.’

Sophie Broersen


The BMJ 2014. Doi:10.1136/bmj.g5392

Lees ook:

© iStock
© iStock
Wetenschap copd ketenzorg
  • Sophie Broersen

    Sophie Broersen was journalist bij Medisch Contact van 2008 tot 2021. Na haar studie geneeskunde en huisartsopleiding ging zij als journalist aan de slag. Bij Medisch Contact schreef zij over geneeskunde en zorg in de volle breedte: van wetenschap tot werkvloer, van arts-patiëntrelatie tot zorg over de grens. Samen met de juristen van de KNMG becommentarieerde zij tuchtzaken. Na haar journalistieke carrière is zij in 2021 weer als arts gaan werken.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • N.D. Mels

    Huisarts, Elst Ut Nederland

    Als huisartsen zouden wij ons moeten richten op zinvolle interventies. Wellicht kunnen we het geld wat verdient wordt in deze ketenzorg ter beschikking stellen aan de patiënt voor het gebruiken bij het stoppen met roken.

  • N.D. Mels

    Huisarts, Elst Ut Nederland

    Als huisartsen zouden wij ons moeten richten op zinvolle interventies. Wellicht kunnen we het geld wat verdient wordt in deze ketenzorg ter beschikking stellen aan de patiënt voor het gebruiken bij het stoppen met roken.

  • G.A.J.M. Theeuwen

    huisarts, BEUNINGEN GLD Nederland

    Bij COPD is de enige interventie die duidelijk verschil maakt: stoppen met roken. Dit geeft ook nog op heel veel andere terreinen (CVRM en oncologie) grote winst. Laat dat nou net dé interventie zijn die niet standaard vergoed wordt, maar gelardeerd ...is met bureaucratie voor de praktijken en met kosten voor de patiënt. Kunnen we niet een beetje afknabbelen van dit ketenzorgbutget en dit geld uitgeven aan onvoorwaardelijke en volledig vergoede stop met roken begeleiding? Lijkt me een strak plan. Zorgverzekeraars, doe hier iets mee!

  • Bart Bruijn

    Huisarts, STREEFKERK Nederland

    Nuttig onderzoek en een mooi 'negatief' resultaat. Bevestigt wat mijn indruk na 3 jaar ketenzorg voor COPD al was. Tamelijk nutteloos, zoals het nu is opgezet. Veel voorgekookte plannemakerij en heel veel voorgekookte registratiedrift en zogenaamde p...atientparticipatie en andere door verziekeraarsbureaujongens opgelegde uniforme ongein, waarbij de individuele patiënt in al zijn of haar complexiteit wordt genegeerd en ondergesneeuwd.

    We worden aangesproken op conformiteit en geregistreerde zaken, niet op wat we horen te doen. Voor onze mensen zorgen.

  • G K Mitrasing

    Vogelvrije Huisarts, Heerhugowaard Nederland

    Enige wat ketenzorg doet is de introductie van een nieuw, geldverspillende, organisatielaag. Wat de zorg verbeterd is de aanwezigheid van een praktijkondersteuner, de hele administratieve boekhouding voor de ldl-fetisjisten kan de huisartsenzorg miss...en als kiespijn.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.