Levensverwachting neemt toe

In Nederland is de levensverwachting tussen 2003 en 2008 met meer dan twee jaar gestegen tot 78,3 jaar voor mannen en 82,3 jaar voor vrouwen. 

De oorzaken zijn nog niet helemaal duidelijk. In elk geval heeft de daling van de sterfte aan hart- en vaatziekten een grote rol gespeeld.

Dat blijkt uit de Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2010 (VTV) van het RIVM die vanmiddag is gepresenteerd. ‘De levensverwachting zal in de komende decennia verder stijgen, en die toename is meer dan het CBS heeft berekend,’zegt Johan Polder van het RIVM en als hoogleraar gezondheidseconomie verbonden aan de Universiteit Tilburg. Hij is een van de opstellers van de VTV.

‘Tot 2050 komt er voor vrouwen en mannen nog zo’n zes jaar bij. De levensverwachting blijft overigens nog steeds achter bij die van landen als IJsland, Zwitserland, Zweden, Frankrijk, Spanje en Italië.’ Hardnekkig en ‘onrustbarend groot’ blijkt ook het verschil tussen laag- en hoogopgeleide Nederlanders. Mensen uit de eerste groep blijven veertien jaar in ‘levensverwachting zonder lichamelijke beperkingen’ achter.

Steeds meer mensen hebben één of meer ziektes. 4,5 miljoen Nederlanders hebben nu een chronische ziekte; 1,3 miljoen hebben er meerdere en van alle 75-plussers heeft een op de drie mensen meer dan één ziekte. Polder: ‘De vergrijzing veroorzaakt een sterke stijging van de prevalenties.’ Toch vindt een kwart van alle mensen met drie of meer chronische ziekten zichzelf gezond. Bijna de helft ervaart geen beperkingen.

De volksgezondheid laat daardoor een paradoxale trend zien, aldus Polder: ‘Meer ziekte en tegelijkertijd niet minder gezondheid.’ Dat komt ook doordat de begrippen gezondheid en ziekte steeds verder oprekken. ‘Aan de ene kant gaan we steeds meer zaken als ziekte of afwijking labelen en zijn we minder geneigd om ongemak te accepteren. Aan de andere kant betekent gezondheid in toenemende mate dat je lekker in je vel zit en de dingen kunt doen die je wilt doen.’

We moeten op zoek naar meer mogelijkheden om zieke mensen zonder beperkingen actief te houden, vindt Polder. ‘Preventiebeleid moet zich meer daarop richten en minder op leefstijl.’ Want de voorlichting over leefstijl heeft gefaald. Het aantal probleemdrinkers en drugsmisbruikers neemt niet af, en dat geldt ook voor het aantal Nederlanders met overgewicht. Nog steeds is 40 tot 50 procent van de Nederlanders te zwaar. Eén op de negen Nederlanders kampt zelfs met ernstig overgewicht. Meer dan de helft van de Nederlanders voldoet niet aan de richtlijnen voor gezonde voeding, en bijna de helft krijgt minder lichaamsbeweging dan de norm van een half uur matig intensieve lichamelijke activiteit per dag. Alleen het aantal rokers nam de afgelopen jaren weer wat af. Toch kent Nederland met 27 procent nog steeds een hoger percentage rokers dan omringende landen.

Polder vindt dat preventie landelijke regie verdient en realistisch geformuleerde doelen. ‘Geef om te beginnen alle GGD’s een standaardtakenpakket. Waarom bestaat dat nu wel voor de medische milieukunde, maar niet voor de gezondheidsbevordering?’ Hij verwacht ook veel van ‘zorggerelateerde preventie’ – bijvoorbeeld om in de eerste lijn cardiovasculaire ziektes te voorkomen. ‘Huisartsen willen hun patiënten wel verwijzen, maar er is te weinig aanbod. En de verzekeraars moeten nog over de brug komen. Bovendien moeten ook die mensen worden benaderd die nog niet bekend zijn bij de huisarts of de GGD, maar die wel tot een hoogrisicogroep behoren. Ik denk aan mensen die in bepaalde wijken wonen bijvoorbeeld. Ze mankeren nog niks, maar het kan zomaar fout gaan.’

Henk Maassen

Het rapport:
Van gezond naar beter - Kernrapport van de Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2010
Gezondheid en determinanten - Deelrapport van de VTV 2010 Van gezond naar beter

Lees ook:
Meer nieuws