Legemaate: Tulleken schond beroepsgeheim niet
16 reactiesNeurochirurg Kees Tulleken heeft het medisch beroepsgeheim afgelopen weekend niet geschonden. Doordat de journalist de details over de medische situatie van de prins rechtstreeks van de behandelend arts heeft gekregen, speelt het beroepsgeheim van Tulleken geen rol, stelt Johan Legemaate, hoogleraar gezondheidsrecht aan de Universiteit van Amsterdam.
In zijn uitlatingen over de toestand van prins Friso heeft neurochirurg Kees Tulleken het medisch beroepsgeheim afgelopen weekend niet geschonden. Doordat de journalist de details over de medische situatie van de prins rechtstreeks van de behandelend arts heeft gekregen, speelt het beroepsgeheim van Tulleken geen rol, stelt Johan Legemaate, hoogleraar gezondheidsrecht aan de Universiteit van Amsterdam.
Afgelopen weekend ontstond commotie over berichtgeving in de NRC waarin werd ingegaan op de specifieke gezondheidstoestand van de prins na zijn ski-ongeluk. De krant had deze informatie in handen gekregen doordat journalist Jannetje Koelewijn aanwezig was bij een gesprek tussen de behandelend arts van de prins en haar man, neurochirurg Kees Tulleken die in Oostenrijk was om een cursus te geven in het ziekenhuis waar Johan Friso is opgenomen.
Oud-hoofdredacteur van Medisch Contact Ben Crul liet afgelopen weekend in de media weten dat hij meent dat neurochirurg Kees Tulleken het medisch beroepsgeheim heeft geschonden. Crul stelt dat Tulleken de informatie die hij hoorde, nooit aan journaliste Koelewijn had mogen doorspelen. Koelewijn ontkent overigens dat ze de informatie via haar man kreeg en meldt dat zij er zelf bij stond toen de behandelend arts van prins Friso met haar man sprak. Zij heeft zich daarbij naar eigen zeggen op dat moment kenbaar gemaakt als journaliste die over de zaak zou publiceren.
Volgens Legemaate valt Tulleken daarom niets te verwijten. ‘Als het klopt dat de journalist de informatie rechtstreeks heeft gekregen, is er geen sprake van een beroepsgeheim dat Tulleken geschonden zou hebben. Wel is duidelijk dat de Oostenrijkse dokter tegenover het echtpaar zijn mond had moeten houden. Hij schond zijn beroepsgeheim wel.’
Zelfs als Tulleken de informatie wel had doorgespeeld aan zijn echtgenote was het nog maar de vraag of hij in dat geval het beroepsgeheim had geschonden, stelt Legemaate. ‘Het uitgangspunt is dat je als arts een beroepsgeheim hebt in relatie tot je patiënt. En daar was in dit geval geen sprake van. Verder kan erover worden gediscussieerd of indien een arts iets hoort als toerist of cursusleider, hij gebonden is aan het beroepsgeheim. Of je als dokter onder alle omstandigheden gebonden bent aan het beroepsgeheim, is niet helemaal duidelijk.’
De KNMG noemt de handelswijze van Tulleken onzorgvuldig. Van een arts mag verwacht worden dat hij zorgvuldig omgaat met patiëntengegevens, ook al is deze arts niet de behandelaar van een patiënt, stelt de federatie. De KNMG vindt het bovendien onjuist als een arts gebruikmaakt van zijn titel om patiënteninformatie te bespreken met een collega, terwijl hij geen onderdeel uitmaakt van het behandelend team. Maar omdat Tulleken geen deel uitmaakt van het behandelend team, stelt ook de KNMG dat hij niet het beroepsgeheim heeft geschonden.
De Inspectie voor de Gezondheidszorg liet maandagmiddag weten dat zij in gesprek willen met Tulleken. Volgens een woordvoerder is dit met name bedoeld om te achterhalen wat er precies is gebeurd.
Twan van Venrooij
- MC-dossier arts en recht
- Schending beroepsgeheim vereist grote zorgvuldigheid, Medisch Contact 27 januari 2012
- Opstelten: medisch beroepsgeheim geen beton, Medisch Contact 16 februari 2012
- Medisch beroepsgeheim onder druk, Medisch Contact 4 november 2011
- KNMG: ‘Versoepel beroepsgeheim niet’, Medisch Contact 7 oktober 2011
,
Alsof ik me plots gedwongen voelde in een conflict van plichten, dat was de impact van het nieuws van deze week en de wijze waarop het tot ons kwam. Moet ik de NRC opzeggen of afstand doen van het vertrouwen op het medisch beroepsgeheim. Het klopt n...iet dat medische informatie over een in coma verkerende patiënt op een IC in Innsbruck zo naar buiten wordt gebracht. De al of niet geruststellende inhoud van die gegevens doet niet ter zake.
De journaliste is de wijze van haar nieuwsgaring en verslaglegging te verwijten, waarbij ze zich toegang heeft verschaft tot het ziekenhuis via haar echtgenoot, tevens arts, en daarmee ethisch gezien onrechtmatig informatie heeft verkregen. Deze informatie zou ook nooit gegeven mogen zijn.
Onbegrijpelijker is dat een medicus, met nota bene een eerdere functie bij het medisch tuchtcollege, collegae bevraagt over een patiënt en deze privacy gevoelige informatie naar buiten brengt. Echt stuitend wordt het pas als collega Tulleken zijn drijfveren daarvoor toelicht bij de zichtbaar verbaasde journalisten Pauw en Witteman, en daarbij bij herhaling een volstrekt gebrek ten toon spreidt aan inzicht in de regels en de gedachte waarop het beroepsgeheim gestoeld is. Daarmee zet juist hij een bijl aan de wortels van de geloofwaardigheid van het tuchtcollege. Moet ik ooit nog een uitspraak serieus nemen of ook alleen maar op eigen interpretatie en oordeel afgaan?
Voorlopig lijkt mij een waarschuwing voor alle collegae en alle patiënten op zijn plaats: uw informatie is bij Tulleken niet in veilige handen. Deel deze dus niet! Nooit. Nooit meer.
Maar ja, zo'n uitspraak is misschien voorbehouden aan het tuchtcollege...
H.G.C.Graafland
huisarts, Nijkerk
M.A. Westerouen Van Meeteren
arts, VUGHT
Mijn bezwaar gold de gretigheid waarmee Ben Crul collega Tulleken veroordeelde (cumulerend in DWDD), daar waar op z'n minst arbitrair is of Tulleken daadwerkelijk zijn beroepsgeheim geschonden heeft (in het licht van het betoog van Legemate dat beken...d was). Het optreden van Crul staat zelfs op gespannen voet met Art III lid 1 van de gedragsregels voor artsen.
Geen arts zal beweren - ik ook niet -dat onze geheimhoudingsplicht niet 'heilig' is. Ik meen evenwel dat in deze (trieste) zaak te makkelijk op Tulleken is ingehakt. Ter relativering: tegelijkertijd met het ongeval van Prins Friso heeft een bekende Duitse toneelspeler Gerhart Lippert een ernstig ongeval in de bergen gehad en hij is in hetzelfde hospitaal in Insbruck opgenomen. Daarover verscheen het volgende bericht op de Oostenrijkse televisie:
tirol.orf.at/news/stories/2521872/.
Dit strekt verder dan 'geen schedelbasisfractuur'. Wordt hier het beroepsgeheim geschonden?
Ad Bruggers
huisarts, Groningen
Beroepsgeheim, maar niet voor iedereen.
Onze artseneed brengt een aantal verplichtingen met zich mee, waaronder een beroepsgeheim, hoe graag sommigen bij politie, justitie of de roddelpers dat ook graag anders zouden zien. Nu blijkt een Nederlands ne...urochirurg met zijn Oostenrijkse collega te babbelen, waardoor zijn echtgenote medische details in de nrc kan optekenen. Het is beschamend en beneden alle peil.
Deze collega beschaamt het vertrouwen in de medische stand van binnenuit en dat is onaanvaardbaar.
P.D.F. Frijns
specialist ouderengeneeskunde, GELEEN
Wat een theoretisch, juridisch, gewauwel over wel of niet schenden geheimhoudingsplicht. Waarom dringt iemand die ergens aanwezig is als docent zich op als beroepsgenoot van de behandelende specialist alleen om zijn eigen nieuwsgierigheid te bevredig...en en die van zijn journalistieke vrouw die "toevallig" staat mee te luisteren. Wat een ongehoorde miskleun van de Oostenrijkse arts die onprofessioneel informatie deelt met een niet medebehandelaar die even komt buurten in het bijzijn van een nieuwsgierge journalist die op reguliere wijze deze informatie nooit gekregen zou hebben. NRC moet zich schamen om deze Telegraaf cultuur. En Tullekens moet zich ook gaan beraden met zijn flauwekul redenatie dat iedereen recht heeft op medische informatie omdat het slachtoffer zogenaamd een publieke figuur is. Worden daar uitzonderingen voor gemaakt?
P.D.F. Frijns
specialist ouderengeneeskunde, GELEEN
waarschijnlijk hoeft mevrouw Jungheim zich geen zorgen te maken over collega Tulleken, hij is 72 en met pensioen als neurochirurg. Dat maakt het nog opmerkelijker dat hij zich met de zaak bemoeit.
Willemieke Jungheim
communicatieadviseur en soms patiënt, Veenendaal
Met grote verbazing vernam ik van het weekend dat arts Tulleken zijn vrouw meeneemt voor werkaangelegenheid A om vervolgens met haar erbij over te gaan op werkaangelegenheid B, informatie over een patiënt.
Tulleken had zijn vrouw tussen A en B de ...koffiecorner in moeten sturen en er verder niets over moeten zeggen.
Sterker nog, Tulleken had zich weer met werkaangelegenheid A bezig moeten houden zodra hij vernam dat de persoon in kwestie al hulp kreeg.
En als zijn vrouw dan toch op een of andere manier de info had gekregen had hij haar kunnen vragen om het niet te publiceren.
Misschien heeft juridisch gezien Tulleken dan misschien niets verkeerds gedaan. Maar etisch ... Ik wil nooit door Tulleken behandeld worden! En gelukkig had ik mijn abonnement op de NRC al opgezegd!
En de redenatie van de KNMG 'Maar omdat Tulleken geen deel uitmaakt van het behandelend team, stelt ook de KNMG dat hij niet het beroepsgeheim heeft geschonden.' klopt ook niet. Stel, mevrouw Borsato of later Amalia of je eigen vrouw, liggen een kind te baren in het ziekenhuis en een andere gynaecoloog komt binnen om even wat instrumentarium te pakken, iets in de computer te doen. Dan hoort die binnenlopende gynaecoloog ook niet tot het behandelend team. 10 tegen 1 dat de dames het ook niet fijn zouden vinden om de details van hun baring in de krant of op twitter te lezen.
Willen jullie dit doorsturen aan de heer Crul en de heer Tulleken?
Alvast hartelijk dank en met vriendelijke groeten
M.P. Hommes-Volker
Specialist Ouderengeneeskunde, ZEVENHUIZEN ZH
Ik ben het eens met collega Westerouen van Meeteren. En voorts:naar deze kwestie kan op meerdere manieren gekeken worden. De bureaucratische wijze van kijken wint het tegenwoorig vaak van de menselijke of de maatschappelijk wenselijke.
Hans Harbers
anesthesioloog, TILBURG
Volledig eens met Rob Houtepen "Als het beroepsgeheim beperkt zou blijven tot de directe behandelaar(s) van de patiënt, zou iedere arts die in een ziekenhuis iets opvangt over andere patiënten dan de eigen een vrijbrief hebben om uit de school te kla...ppen. Dat kan niet de bedoeling zijn van het gezondheidsrecht in dezen."
K.A. Hoekman
Huisarts, STAPHORST
Het recht op het geheim behoort toe aan de patient. De arts heeft zwijgplicht. Deze is door de Oostenrijkse arts doorbroken. Iemand die willens en wetens meewerkt aan het ontfutselen en daarna publiceren van onderdelen van dat geheim schend daarmee v...olgens mij wel degelijk het beroepsgeheim.
Rob Houtepen
Medisch Ethicus, Amsterdam / Maastricht (UM)
De stelling van Legemaate gaat alleen op als je het gezondheidsrecht naar de allersmalste letter interpreteert en niet naar de geest. Het behoeden van de vertrouwelijkheid van informatie over patiënten hoort een tweede natuur van artsen te zijn. Alle...en een 'conflict van plichten', waarbij een arts zwaar onheil meent te kunnen afwenden, kan onder omstandigheden tot een nadere afweging leiden. Als het beroepsgeheim beperkt zou blijven tot de directe behandelaar(s) van de patiënt, zou iedere arts die in een ziekenhuis iets opvangt over andere patiënten dan de eigen een vrijbrief hebben om uit de school te klappen. Dat kan niet de bedoeling zijn van het geozndheidsrecht in dezen.
C.J. Ruissen
huisarts, OOSTERHOUT NB
Ik onderschrijf de reactie van Rob Houtepen. Alles wat je uit hoofde van je beroep van of over een patient te weten komt, valt onder beroepsgeheim, medebehandelaar of niet. Juist omdat Tulleken wist dat zijn vrouw journalist is, had hij tot zijn col...lega moeten zeggen: "zullen we even om de hoek gaan staan" of tegen haar: "Schat, ga jij even koffie drinken in de hal". Door dit na te laten heeft hij zich niet ingespannen om het beroepsgeheim te bewaren. Hij behoort een waarschuwing te krijgen.
H.M.T. Christiaans
Anesthesioloog, MAARSSEN
Wel of geen schending van het beroepsgeheim is aan juristen. Mijn vraag bij deze hele gang van zaken is: waarom gaat iemand,die toevallig in de buurt is, met echtgenote, die toevallig journalist is op zoek naar een collega,die waarschijnlijk mede-beh...andelaar is? Dit alles alleen maar om ons Nederlanders op de hoogte te brengen van de feiten,die de RVD niet geeft.
En dan ook niet zelf iets insturen, maar de echtgenote zorgt ervoor.
Misschien heeft de jurist gelijk, maar ik deel de mening van Crul.
Joanneke Smalbraak
Internist np
Het medisch beroepsgeheim is er niet alleen voor de privacybescherming van een individuele, al dan niet bekende, patiënt. Het dient een breder medisch doel: gezondheidszorg voor iedereen die dat nodig heeft, onbelemmerd door de angst dat er informati...e met naam en toenaam wordt gedeeld met wie dan ook, behalve met de medebehandelaars. De toegankelijkheid en het recht op zorg zijn in het geding, dat maakt het fundamenteel anders dan het lekken en publiceren van niet-medische informatie. De eed van Hippocrates is al sinds de Griekse oudheid nodig om artsen in individuele gevallen te beschermen tegen zichzelf; tegen hun eigen (te grote of misplaatste) betrokkenheid en emotie van het moment.
Dit noodzakelijke algemene vertrouwen in geheimhouding binnen de zorg is ernstig geschaad, in de eerste plaats door de Oostenrijkse neurochirurg, maar ook door collega Tulleken. In de eerste plaats door actief bij zijn collega te gaan informeren zonder verzoek daartoe van de familie, en ten tweede door zijn vrouw bij dat medisch gesprek tussen collega’s aanwezig te laten zijn. De redenering van Legemaate gaat alleen op als Jannetje Koelewijn de informatie geheel onafhankelijk van haar man van een Oostenrijkse arts had gekregen. Dat verder geen enkele andere journalist nadere informatie heeft losgekregen, geeft wel aan dat Tulleken als neurochirurg en uitgenodigde docent een cruciale rol heeft gespeeld in dit informatielek. Het maakt voor het noodzakelijke algemene vertrouwen in geheimhouding binnen de zorg bovendien niet uit of het over gunstig, ongunstig, klein of groot nieuws gaat. Want wie bepaalt dat? Dat Tulleken, zijn vrouw, en de hoofdredacteur van de NRC de reikwijdte van de geheimhoudingsplicht niet begrijpen, getuige hun optreden in DWDD en P&W, is ronduit zorgwekkend.
H.A. van der Most
Arts, BEST
Jammer om te zien hoe een voorzitter van een district van de KNMG zich zo uitlaat op een website en nog wel nav een zo intens trieste gebeurtenis.Het spijt mij om te zien dat er zo op de perso(o)n(en) wordt gespeeld.Dit is geen voorbeeld voor de volg...ende generatie artsen en een voorzitter onwaardig.
dr. J. Vecht
MDL-arts, ZWOLLE
Er zullen heel wat lezers vervangende schaamte hebben bij een discussie als deze over en door ijdele artsen die vertrouwelijke infornatie (laten?) lekken, de pers opzoeken. En nu zien we dat zelfs in het gezondheidrecht er meer aandacht en oog is voo...r de dader dan voor het slachtoffer. Niets om trots op te zijn. En trots word je ook niet van het gescheld van collega Westerouen van Meeteren (21:30), die kennelijk niet door zijn bestuur tegen zichzelf wordt beschermd.
M.A. Westerouen Van Meeteren
arts, VUGHT
Het was genant hoe moraalridder Crul vanavond optrad in DWDD. Niet gehinderd door enige kennis en met beroepsgalspuiter Mulder aan zijn zijde meende hij collega Tulleken (en Janneke Koelewijn) te moeten neersabelen. Als voormalig hoofdredacteur van M...C - zo presenteerde hij zich in de uitzending - had een genuanceerder oordeel hem gesierd. Dat was bovendien voorhanden, immers Johan Legemate had zijn gedegen stuk 'geen schending van het beroepsgeheim' al gepubliceerd op artsennet.
Ik zal de argumenten van Legemate hier niet herhalen, maar wat ook nog aan de orde was, is dat Koelewijn/Tulleken slechts weerspraken wat ten onrechte in media beweerd werd als zou er sprake zijn van een schedelbasis-fractuur.
Absurd ook dat de IGZ zich ermee gaat bemoeien, wat in Oostenrijk plaatsvindt valt toch echt buiten hun jurisdictie.
Maarja, als het nieuws hot wordt, dan zijn hijgers als Crul en de IGZ er als de kippen bij om te kunnen scoren. Niet dus.
M.A. Westerouen van Meeteren, arts
Voorzitter district X KNMG