Kennisagenda zelfgekozen levenseinde

Vandaag verschijnt de kennisagenda Ouderen en het zelfgekozen levenseinde van ZonMw en NWO/Geesteswetenschappen. De agenda is volgens beide organisaties nodig om de bestaande kennis over dit thema te verspreiden en hiaten in de kennis aan te pakken.

‘Meer kennis moet helderheid brengen in discussies over de problematiek van ouderen en het zelfgekozen levenseinde. Zo zijn cijfers en begrippen vaak niet eenduidig en liggen er nog veel maatschappelijke, ethische en juridische vragen. Ook hulpverleners weten nog onvoldoende hoe zij ouderen met een doodswens kunnen helpen’, zo schrijven ZonMw en NWO/Geesteswetenschappen in de gezamenlijke kennisagenda Ouderen en het zelfgekozen levenseinde . In de agenda gaan beide kennisorganisaties in op de problematiek van ouderen met een aanhoudende doodswens, zonder dat hier lijden als gevolg van een dodelijke ziekte aan ten grondslag ligt.

In opdracht van minister Schippers van Volksgezondheid en minister Opstelten van Veiligheid en Justitie start binnenkort een commissie van wijzen die zich over de problematiek van deze ouderen buigt. ZonMw en NWO hebben een kennisagenda opgesteld die deze commissie bij haar werk kan gebruiken.

Volgens ZonMw en NWO is er al veel kennis rond dit onderwerp, maar die is bij velen niet of onvoldoende bekend. Ook worden belangrijke begrippen niet eenduidig gebruikt en worden beschikbare getallen verschillend geïnterpreteerd. Veelgebruikte begrippen zijn ‘voltooid leven’, ‘klaar met leven’, ‘lijden aan het leven’, ‘levensmoe’ en ‘het zelfgekozen levenseinde’.

ZonMw en NWO dringen erop aan om alle beschikbare informatie op korte termijn bij elkaar te brengen, zodat onderzoekers op basis hiervan kunnen nagaan welke cijfers bekend zijn over ouderen die weloverwogen hun leven willen beëindigen, welk ‘profiel’ deze ouderen hebben, welke weg zij hierbij volgen en wat er over deze wegen – op basis van onderzoek en praktijk – bekend is.

Ook signaleren ZonMw en NWO dat er op veel belangrijke vragen nog onvoldoende antwoord is. Bijvoorbeeld wat het voor familieleden betekent als een oudere zegt het leven te willen beëindigen. Daar is onderzoek naar nodig, net als naar de ethische en juridische aspecten die bij dit onderwerp spelen, en naar de bredere culturele en maatschappelijke context waarin de discussie over ouderen en het zelfgekozen levenseinde plaatsheeft.

Hieronder valt ook de vraag of de Nederlandse samenleving en de Nederlandse gezondheidszorg er voldoende in slagen om oudere mensen met een aanhoudende doodswens te ondersteunen. ‘In onderzoek kan verkend worden of de manier waarop wij omgaan met en zorgen voor (zeer) oude mensen die een opeenstapeling van ouderdomskwalen hebben, ertoe bijdraagt dat sommigen van hen voor levensbeëindiging (willen) kiezen. Daarbij is ook inzicht nodig in de vraag of deze groep groter wordt’, aldus ZonMW en NWO in hun gezamenlijke persbericht.

Evert Pronk

Lees ook:

• Moeten leven of mogen sterven
• De relatie tussen lijden en ziekte
• Legitimatie van euthanasie
• Sutorius na verwerping hoger beroep: 'Ik ben opgelucht'
• De ondraaglijkheid van het bestaan
• Ook ongeneeslijk oud kan ondraaglijk zijn
• Levenseindekliniek in Nederland
• Dossier Klaar met leven