Kabinet wil stervenshulp mogelijk maken

Mensen die weloverwogen menen dat hun leven voltooid is, moeten in staat worden gesteld dit leven op een ‘voor hen waardige wijze’ af te sluiten. Hulp bij zelfdoding moet niet langer strafbaar zijn. Een speciaal daartoe opgeleide stervenshulpbegeleider zal hierbij onder meer een rol spelen. Om de stervenshulp op niet-medische grond mogelijk te maken, is een aanvulling op de bestaande euthanasiewet nodig.

Ministers Schipper (VWS) en Van der Steur (Veiligheid en Justitie) hebben gisteravond een brief naar de Tweede Kamer gestuurd over de kwestie-Voltooid Leven, in reactie op het rapport-Schnabel van begin dit jaar. Om de ontwikkeling van een nieuw wettelijk kader uit te werken, wil het kabinet de komende tijd in overleg met verschillende partijen.

De commissie-Schnabel wees in haar adviesrapport van afgelopen februari nieuwe juridische mogelijkheden voor hulp bij zelfdoding aan mensen die hun leven voltooid achten, juist af. In dit rapport betoogden de commissieleden dat de huidige wet voldoet – de Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding (Wtl).

De ministers zijn de commissie-Schnabel ‘dankbaar’ voor het rapport en het ‘inzicht’ dat zij heeft gegeven in de problematiek van voltooid leven, en ondersteunt de conclusie dat voor mensen die aan de ‘criteria van de wet’ voldoen, het systeem geen aanpassing behoeft.

Maar volgens Schippers en Van der Steur voldoet ‘het systeem’ toch niet helemaal voor iedereen. Ze doelen op de mensen die hun leven als voltooid beschouwen en een stervenwens hebben ontwikkeld, maar die niet passen ‘binnen de kaders van de Wtl’. Ofwel: mensen die géén opeenstapeling van ouderdomsklachten hebben, of bij wie geen sprake is van lijden met een medische grondslag. Daarom zal ‘een antwoord’ gevonden moeten worden op de vraag hoe invulling gegeven kan worden aan de ‘groeiende wens onder Nederlanders om meer autonomie bij het eigen levenseinde’, zo staat in de brief.

‘Autonomie’ staat centraal in de kabinetsreactie. In hoeverre kan tegemoet worden gekomen aan de autonomie van degene die een stervenswens heeft, dat is de ‘leidende gedachte’ bij het zoeken naar de oplossing, schrijven de VVD-ministers, die in herinnering brengen dat autonomie een van de leidende beginselen van het regeerakkoord is. ‘Autonomie dreigt een hol begrip te worden als een individu met een voltooid leven dit niet kan beëindigen zonder de hulp van anderen en als tegelijk verhinderd wordt dat anderen in staat worden gesteld om hulp te bieden.’

Deze laatste rol kan worden vervuld door een speciaal daartoe opgeleide stervenshulpverlener. Dit moet een nieuwe beroepsgroep worden, waarbij ‘te denken’ valt aan verpleegkundigen, psychologen of artsen die ervaring hebben met de problematiek. De stervenshulpbegeleiders zullen een speciale medische kopstudie moeten volgen. Daarmee moet worden uitgesloten dat de stervenswens een gevolg is van een medische aandoening, zoals een depressie.

In de Tweede Kamer is een meerderheid positief over het plan van het kabinet om euthanasie bij een voltooid leven mogelijk te maken. Naast de coalitiepartijen VVD en PvdA steunen ook D66 en GroenLinks het.

D66’er Pia Dijkstra is ‘blij verrast’ door het voorstel van het kabinet. Ze komt binnenkort zelf met een initiatiefwet over dit onderwerp en wil met het kabinet gaan samenwerken. Het CDA vindt het daarentegen ‘zeer onzorgvuldig’ dat het kabinet het ‘breed gedragen’ advies van de commissie-Schnabel om de huidige wetgeving in stand te laten naast zich neerlegt, zo laat Sybrand Buma weten.

Volgens Gert-Jan Segers van de ChristenUnie ‘staat de zorg voor en veiligheid van ouderen onder druk’. Kees van der Staaij (SGP) vindt dat ‘de negatieve beeldvorming rond ouderdom’ ermee wordt versterkt’. De SP steunt het voorstel evenmin. Emile Roemer: ‘De wens van een kleine groep kan tot druk leiden bij anderen die zich wellicht te veel voelen voor onze samenleving.’

De KNMG is ‘verrast’ over de wending die het kabinet heeft genomen ten opzichte van de uitkomsten van de commissie-Schabel, zegt een woordvoerder. Dat rapport was in lijn met het KNMG-standpunt: De rol van de arts bij het zelfgekozen levenseinde. De artsenorganisatie wil graag samen met federatiepartners komen tot een goeddoordacht standpunt.

Kabinetsreactie en visie Voltooid leven