Hoogmoedsyndroom

De opleiding tot arts is een brede. Je kunt er zelfs directeur van Schiphol, uitgever/eigenaar van Elsevier, parlementariër of minister mee worden. Ook al verlies je – al dan niet vrijwillig – de artsentitel, met de opgedane ervaringen uit je artsencarrière kun je je voordeel blijven doen. De Britse ex-minister van buitenlandse zaken en neuroloog David Owen heeft de uiteenlopende rollen in zijn loopbaan op prachtige wijze in een ontluisterend boek samengevoegd. MC’s Robert Crommentuyn sprak vorige week met hem (

blz. 1712

).

De manier waarop Owen naar falende en ontsporende wereldleiders kijkt, stemt niet vrolijk maar maakt – kijkend door de artsenbril – wel veel duidelijk. Heel misschien kan die medische blik helpen toekomstig onheil te voorkomen. Waar politici wereldwijd in hun strijd om de macht of gunst van de kiezers hun minder fraaie kanten proberen te verdoezelen, is een duidelijke diagnose eigenlijk onontbeerlijk. Je kunt dan rekening houden met hun gebreken, al zullen ze die onvolkomenheden nooit openlijk durven toegeven. Een soort gebruiksaanwijzing.

Op de meest cruciale plaatsen in de wereld zitten nu figuren die een persoonlijkheidsstoornis hebben of hebben gekregen. Ze voldoen eigenlijk niet meer aan het profiel van een goed leider. Intussen sturen ze, zoals in Irak, wel duizenden mensen de dood in of zijn ze – zie de huidige financiële crisis – medeverantwoordelijk voor het omvertrekken van de economie. Owen stelt zijn diagnose en de internationale gevolgen daarvan.

In de Nederlandse politiek hebben we onze eigen voorbeelden van narcistische persoonlijkheidsstoornissen met een soms infauste prognose. Zowel uit het verleden als in het nu. Keurig aangeklede patiënten die meer met zichzelf bezig zijn dan met het belang van u en mij. De ernst van de aandoening varieert gelukkig. Zijn artsen immuun voor dit syndroom? Welnee. De valkuil ligt hemelsbreed voor u open en het begint al heel vroeg in de opleiding. U heeft vanaf de eerste witte jas een positie met veel macht en dat is prognostisch slecht voor het syndroom.

Zeker in leidinggevende posities is de neiging groot om niet meer te luisteren, eigengereid te worden en zonder goede feedback beslissingen (voor anderen) te nemen. Het zoeken van een persoonlijke en neutrale coach hoeft daarom niet beperkt te blijven tot de aios, zoals in Alkmaar (

blz. 1735

). Eerlijke vrienden en familieleden voldoen echter ook. Goed voor uzelf en voor anderen.

Ben V.M. Crul