‘Hoogleraar pathologie berispt om integriteit’

Emeritus hoogleraar klinische pathologie Chris Meijer van VUmc is door het Landelijk Orgaan Wetenschappelijke Integriteit (LOWI) berispt vanwege het schenden van de wetenschappelijke integriteit. Dat schrijft NRC op basis van een nog niet openbaar adviesrapport van het LOWI. Volgens het VUmc is er alleen sprake van ‘lichte schending’ van de integriteit.

Meijer raakte in 2015 in opspraak toen NRC schreef over financiële belangen die Meijer had bij bedrijven die betrokken waren bij een nieuw in te voeren bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker. Meijer bezat aandelen in Delphi Bioscience, dat producten maakte voor een zelftest voor baarmoederhalskanker, en was mede-eigenaar van Diassay, dat een virustest produceerde die bij het bevolkingsonderzoek werd benut. Ook was hij lid van de Gezondheidsraad die in 2011 had geadviseerd om het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker te veranderen vanaf 2016.

Volgens NRC blijkt nu uit LOWI-onderzoek naar Meijers wetenschappelijke integriteit dat hij DNA-materiaal van vrouwen gebruikte voor commerciële doeleinden zonder daarvoor toestemmingsformulieren van die vrouwen te hebben. Ook zou hij bij zes wetenschappelijke publicaties, bij het indienen van een onderzoeksvoorstel en bij adviezen over het landelijk bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker zijn zakelijke belangen niet hebben gemeld, waardoor er volgens het LOWI sprake zou zijn van ‘schending van de wetenschappelijke integriteit’. Volgens NRC schrijft LOWI in het advies dat Meijer gezien zijn grote aantal publicaties niet stelselmatig eventuele belangen verzweeg, maar dat er ook niet te spreken valt van ‘een enkele slordigheid of vergissing’.

Meijer is sinds zijn pensioen nog aan het VUmc verbonden voor de begeleiding van promovendi. Het VUmc bevestigt dat er een LOWI-onderzoek is afgerond. Het college van bestuur van de VU en de raad van bestuur van VUmc noemen het ‘niet vermelden van een mogelijke belangentegenstelling’ bij zes wetenschappelijke artikelen ‘een lichte schending van de wetenschappelijke integriteit’. Dit komt volgens hen overeen met een eerdere conclusie die de eigen Commissie Wetenschappelijke Integriteit (CWI) in 2016 trok. Volgens het VUmc zijn destijds al ‘passende maatregelen’ getroffen. ‘Daar waar een mogelijk conflict of interest speelde, heeft de heer Meijer dit alsnog moeten melden’, licht VUmc-woordvoerder Jan Hol toe.

Volgens het VUmc meldt het LOWI-rapport dat Meijer samples lichaamsmateriaal heeft afgegeven aan pathologisch laboratorium LabPON zonder toestemmingsformulieren van de mensen van wie het materiaal afkomstig was. Volgens woordvoerder Hol ‘is het niet zo dat er geen toestemming was gevraagd, maar waren de toestemmingsformulieren niet meer beschikbaar ten tijde van het onderzoek van Meijer’. Volgens de bestuursraden van VUmc en VU kan dat Meijer ‘niet worden aangerekend’, en behelst dit ‘een vraagstuk over de bewaartermijn’ van dergelijke formulieren dat ‘bredere bespreking vergt binnen de NFU en andere landelijk betrokken gremia’.

Meijer stapte destijds na de ophef op als lid van de Gezondheidsraad. Meijer kan wat VUmc betrokken blijven bij de begeleiding van zijn promovendi. Volgens woordvoerder Hol plaatst LOWI de kritische noten ‘in het perspectief van een hoogleraar met enorme verdiensten in het voorkomen van baarmoederhalskanker bij veel vrouwen’.

Het LOWI wil geen toelichting geven. Onderzoeken worden na verloop van tijd wel geanonimiseerd gepubliceerd op de LOWI-website; het VUmc verwacht dat dit woensdag gebeurt bij dit rapport.