Homoseksualiteit in een heterorelatie

Lichamelijke klachten kunnen symptoom zijn van verborgen leed

Met de invoering van het homohuwelijk leek het emancipatieproces van homoseksuelen voltooid. Toch worstelen nog veel mannen en vrouwen die een heterohuwelijk zijn aangegaan met hun seksuele geaardheid.

Op een dag wordt Theo (56) op kantoor ‘niet goed’. Hij valt flauw. Zijn collega’s bellen voor de zekerheid een ambulance die hem naar het ziekenhuis brengt voor onderzoek. Gezien zijn leeftijd wordt er gekeken naar mogelijke oorzaken als suikerziekte en een hartkwaal. Maar in het ziekenhuis ‘kunnen ze niets vinden’.

Zelf weet Theo heel goed wat er aan de hand is, maar hij durft er niet over te praten met de arts die hem onderzoekt. Hij merkt dat de arts zelf ook niet op het idee komt om door te vragen.

Theo worstelt al heel lang met zijn homoseksuele gevoelens, maar hij is al jaren met een vrouw getrouwd. Kortgeleden is hij bovendien ook nog verliefd geworden op een mannelijke collega op zijn afdeling. Hij vindt het lastig om met iemand samen te werken voor wie hij zulke sterke gevoelens heeft. Elke dag voelt hij de spanning in zijn lijf. En op die ene dag wordt het hem te veel.

Zomaar een voorbeeld van een man die in het dagelijks leven niet opvalt. Hij is ‘gewoon’ getrouwd, heeft ‘gewoon’ een baan, heeft kinderen en woont in een ‘gewoon’ rijtjeshuis. Hij maakt deel uit van een groep mannen (en vrouwen) met een heteroseksuele relatie, maar ook sterke homoseksuele gevoelens.

Om hoeveel mensen het precies gaat, weten we niet. In de jaren zestig schatte men het aantal heteroparen in Nederland waarvan één van de partners sterke homoseksuele gevoelens heeft op ongeveer 100 duizend.1

Een verborgen leven
kan grote spanningen met zich meebrengen

Inmiddels is er veel veranderd. In 2001 stelde Nederland als eerste land ter wereld het huwelijk open voor homo’s. Daarmee leek het emancipatieproces van homo’s te zijn voltooid. Maar uit het onderzoeksrapport ‘Gewoon anders’ van het Sociaal en Cultureel Planbureau (juli 2010) komt onder andere naar voren dat 50 procent van de homoseksuele jongeren weleens rondloopt met zelfmoordplannen. Diezelfde jongeren hebben ook bijna vier keer zo vaak daadwerkelijk een zelfmoordpoging gedaan als heteroseksuele jongeren.

‘Gewoon’ homoseksueel zijn blijkt dus ook nu nog uitermate lastig te zijn. Het is zeer aannemelijk dat deze cijfers ook gelden voor homoseksuele mannen en vrouwen die een heteroseksuele relatie hebben.

Harde cijfers zijn er eigenlijk niet. Het onderwerp is taboe en velen houden hun homoseksuele leven verborgen voor de buitenwereld, ook voor hun vrouw of vriendin. De buitenwereld herkent de problemen niet en hulpverleners staan er zelden bij stil dat homoseksualiteit ook bij heterostellen een rol kan spelen.2 3

Sommige mannen en vrouwen in deze situatie ontwikkelen lichamelijke klachten door de grote spanningen die een verborgen leven met zich mee kan brengen: somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK).4 Daarmee stappen zij vervolgens naar hun huisarts. Het is daarom zaak alert te zijn op dergelijke problematiek.

Tips voor de huisarts

• Neem bij het maken van de differentiaaldiagnose mee dat stressklachten, burn-outklachten, depressieve klachten en vormen van verslaving kunnen duiden op homoseksualiteit binnen een heterorelatie.
• Als een patiënt binnen kortere tijd vaker met een soa-klacht komt, vraag dan door. Een vertrouwensband met de patiënt maakt dit natuurlijk makkelijker. U kunt dan vragen naar de omstandigheden waaronder de soa is opgelopen.
• Bedenk dat een patiënt die met klachten (verwondingen, kneuzingen etc.) komt, ook te maken kan hebben gehad met fysiek geweld van zogenaamde potenrammers. Deze patiënten zullen niet gauw vertellen dat ze in elkaar geslagen zijn toen zij bijvoorbeeld een homo-ontmoetingsplaats bezochten.5 6
• Benut de schaarse tijd die u als huisarts heeft voor een patiënt volledig. Luister goed, wek vertrouwen, wees empathisch. Een patiënt die ook maar het geringste vermoeden heeft dat zijn huisarts homoseksualiteit ‘vreemd’ vindt, houdt absoluut zijn mond.
• Behandel indien mogelijk de klachten,
  maar verwijs zo nodig naar gespecialiseerde hulp.

Wilfred Ploeg, gecertificeerd coach man-vrouwrelaties en homo-/biseksualiteit

Correspondentieadres: w.f.ploeg@planet.nl; c.c.: redactie@medischcontact.nl.
Geen belangenverstrengeling gemeld.

Samenvatting

• Heterostellen hebben soms relatieproblemen omdat één van beide partners sterke homoseksuele gevoelens koestert.
• Deze gevoelens kunnen lichamelijke klachten veroorzaken waarvan de oorzaak ook voor de huisarts wordt verzwegen.
• De huisarts dient hierop alert te zijn en moet ‘homoseksualiteit binnen een heterorelatie’ opnemen in de differentiaaldiagnose.

Referenties

1. Sex in Nederland. Onderzoek in opdracht van het weekblad Margriet, Utrecht 1968.

2. Ploeg W. Naar verten die niemand weet - over homoseksualiteit in het huwelijk. Delft: Uitgeverij Meinema, 1985.

3. Ploeg W. Geen mens is van een ander - homo-heterorelaties doorgelicht. Lulu, 2007.

4. Keuter EJW. SOLK in de praktijk - Erkenning voor onbegrepen lichamelijke klachten. Medisch Contact 2010; 65 (13): 636.

5. Homonetwerk politie Amsterdam, Roze in Blauw: in 2009 zijn alleen al in Amsterdam 371 meldingen binnengekomen (dus dagelijks) van homogerelateerde incidenten, waarvan 82 keer incidenten met fysiek geweld. In 2008 ging het om 54 meldingen.

6. Uit het in december 2009 uitgekomen rapport van Movisie, genaamd ‘Geweld tegen homoseksuele mannen en lesbische vrouwen’ (in opdracht van de toenmalige ministers Hirsch-Ballin, Plasterk en Ter Horst) blijkt dat homo’s zelden aangifte doen van discriminatie of geweld.