Hoe China de WHO misbruikt voor zijn eigen agenda

Op 18 juni 2018 publiceerde de WHO een concept van de elfde versie: ICD-11. Nieuw hierin zijn gameverslaving als ziektebeeld, herclassificatie van genderdysforie en – een primeur – de mogelijkheid om ziektebeelden uit de zogenaamde traditionele geneeskunde (TM: traditional medicine) te registreren. De ICD-11 wordt in mei voorgelegd aan de World Health Assembly, de jaarlijkse algemene vergadering van de WHO. Ingebruikname is voorzien vanaf 2022.

Mythologisch karakter

De WHO heeft in de concept-ICD-11 een heel hoofdstuk gewijd aan TCM-diagnostiek (traditional Chinese medicine, een onderdeel van TM, dat veel breder is en bijvoorbeeld ook ayurveda en Afrikaanse geneeswijzen omvat). Dit betekent dat het vanaf 2022 officieel mogelijk is te coderen voor bijvoorbeeld een blaasmeridiaansyndroom, dat wordt gekenmerkt door hevige hoofdpijn, nek- en lagerugpijn, overmatige tranenvloed, verstopte neus en een verdoofde kleine teen. Een ander voorbeeld: triple energizer meridiaandisfunctie, een syndroom dat gekarakteriseerd wordt door doofheid, tinnitus, zwelling en obstructie van de keel en verminderd gebruik van de ringvinger.¹

Gezien het mythologische karakter van de TCM en de onmogelijkheid om deze Chinese taxonomie en haar begrippenapparaat te integreren in de moderne geneeskunde hadden wij verwacht dat hierover aanzienlijke beroering zou ontstaan. Die is echter tot nu toe praktisch uitgebleven.

Ressentiment

Hoe kon het zover komen? Een terugblik op de voorgeschiedenis illustreert hoe TM en in het bijzonder TCM steeds meer voet aan de grond kreeg binnen de WHO. Al in 1978 stelde de Alma Ata-conferentie over basisgezondheidszorg dat TM thuishoorde in de eerstelijnsgeneeskunde. En in de periode daarna deed de WHO meerdere pogingen om de nomenclatuur van de TCM, zoals gepraktiseerd in China, Japan en Korea, te uniformeren, met als doel de acceptatie ervan te bevorderen. De laatste officiële WHO-standaard hierover, uit 2007, omvatte de beschrijving van 14 meridianen, 361 klassieke acupunctuurpunten, 8 extra meridianen, 48 extra punten en 14 acupunctuurlijnen op de schedel.^2-4

Een voormalige blotevoetendokter was verantwoordelijk voor dit rapport

In mei 2002 verscheen het beleidsplan ‘WHO Traditional Medicine Strategy 2002-2005’. Verantwoordelijke voor dit rapport was dr. Xiaorui Zhang, een voormalige blotevoetendokter. Het document prijst landen als China, Noord- en Zuid-Korea omdat zij de TM geheel hebben geïntegreerd in hun gezondheidssysteem. De inheemse flora wordt erin voorgesteld als een nog onontgonnen bron van nieuwe geneesmiddelen, waarvan de baten als intellectueel eigendom moeten worden beschermd. Het ressentiment tegen de ‘westerse’ geneeskunde is op elke pagina voelbaar. Desgevraagd liet toenmalig minister Hoogervorst weten dat elk land vrij is de aanbevelingen van de WHO, die geen supranationale bevoegdheden heeft, naast zich neer te leggen. Een reden om zich ervan te distantiëren zag hij niet.

Nog in 2003 verscheen onder WHO-auspiciën het overzicht ‘Acupuncture: review and analysis of reports on controlled clinical trials’. Klakkeloos werd daarin beweerd dat de werkzaamheid van acupunctuur bij onder meer acute dysenterie, hooikoorts en reumatoïde artritis bewezen is. De totstandkoming van dit overzicht onttrok zich volledig aan beoordeling door de buitenwereld. In 2014 werd het scandaleuze rapport stilzwijgend van de WHO-website verwijderd, maar tot een formele intrekking ervan kwam het niet. In datzelfde jaar verscheen het ‘WHO Traditional Medicine Strategy 2014-2023’, met een vergelijkbare inhoud als zijn voorganger: geen streven naar bewijs, maar alle nadruk op reallife studies, vergoeding door zorgverzekeraars en commercialisering van TCM.

Pseudowetenschappelijke artikelen

Al in 2010 had de WHO haar plan om TCM-diagnosen te gaan onderbrengen in de ICD aangekondigd.⁵ Die integratie ‘in de familie van andere WHO-classificaties’ zou op den duur ‘unificatie van conventionele en traditionele geneeskunde mogelijk maken’. (…) ‘Het zal ook acceptatie van TM faciliteren’.

Het jaar daarop publiceerde de WHO de lijst van experts die de internationale classificatie van TM (ICTM) verder zouden gaan vormgeven. Daarin figureert te midden van een overgrote meerderheid van Aziatische TCM-liefhebbers onze landgenoot en etnofarmacoloog Peter de Smet.

Buiten het WHO-domein streefde China eenzelfde agenda – TCM als exportproduct – na. Het probeerde kruiden en sterilisatieprocedures van acupunctuurnaalden te laten voorzien van een ISO-keurmerk en betaalde commerciële bijlagen van Nature in 2011 en Science in 2014. In het voorwoord gaf toenmalig WHO-directeur Chan deze pseudowetenschappelijke artikelen haar zegen. De Chinese regering stimuleerde Chan al die jaren tot pogingen om de TCM salonfähig en geschikt voor de export te maken. In 2017 bedroeg de waarde van de groeiende Chinese export van geneeskrachtige kruiden inmiddels 295 miljoen dollar.

Levensgevaar

Over WHO-beleidsplannen zoals de ICD-11 wordt geen publiek debat gevoerd in de assemblee; ze worden voorbereid in de burelen van de WHO en zijn het resultaat van consensus. De discussie vindt plaats tijdens de ambtelijke voorbereiding, waarbij de Nederlandse inbreng instructies ontvangt van VWS. De inbreng van westerse landen op dit dossier is minimaal en in de Assemblee wordt het definitieve voorstel vrijwel nooit meer weggestemd. China en de ontwikkelingslanden hebben een numerieke meerderheid en de westerse vertegenwoordigers steken weinig energie in verzet tegen die overmacht.

Onze afgevaardigden schromen niet om erop te wijzen dat de WHO-adviezen niet bindend zijn voor de lidstaten en de TM-modules in de ICD-11 zullen in ons land dan ook ongebruikt blijven. Toch verbinden deze ambtenaren de naam van ons land aan de diverse hierboven besproken documenten. Dit moet hen toch wel in een intellectuele gewetensnood brengen. De WHO verleent zodoende immers status aan kwakzalvers en brengt ook vergoeding door zorgverzekeraars dichterbij. Minder weerbare populaties, waarbij het bijvoorbeeld ontbreekt aan goede toezichthouders op de zorg, zullen op basis van al deze expliciete goedkeuring van de WHO vertrouwen stellen in TCM, die zich inmiddels breed over Afrika verspreidt. Als patiënten met aids, tuberculose of malaria zich wenden tot de nu verrijzende TCM-kliniekjes, dan verkeren zij in levensgevaar. De WHO moet dat voorkomen en in plaats daarvan werken aan het beschikbaar komen van effectieve medische zorg overal ter wereld. Een situatie die bereikt kan worden met mondiale verdeling van welvaart en economische groei. Vanuit die opvatting zouden ook onze vertegenwoordigers in de WHO moeten opereren en op zijn minst de opdracht moeten krijgen om zich – bijvoorbeeld met minderheidsrapporten – te distantiëren van al te abjecte WHO-initiatieven.

auteurs

dr. Cees Renckens

vrouwenarts niet-praktiserend, bestuurslid Vereniging tegen de Kwakzalverij

dr. Thomas Dorlo

senior wetenschapper Nederlands Kanker Instituut en bestuurslid Vereniging tegen de Kwakzalverij

contact

renckens@xs4all.nl

cc: redactie@medischcontact.nl

Voetnoten

1. Hong-Zhou, Zhao-Qin Fang, Pan-Ji Cheng. Introduction to Diagnosis in Traditional Chinese Medicine World Scientific, 2013. World Century Publishing Corporation. 2013. Hackensack NJ 07601 USA.

2. Standard Acupuncture Nomenclature (1984), WHO, Genève.

3. Standard Acupuncture Nomenclature Second Edition (1993), WHO, Manilla.

4. WHO International Standard Terminologies on Traditional Medicine in the Western Pacific (2007), WHO, Genève.

5. WHO/HSI/CTS 2010/03. Background Document on ICTM. Traditional Medicine in Health Information Systems: Integrating Traditional Medicine into the WHO Family of International Classifications. https://sites.google.com/site/whoictm/home/ICTMProjectPlan.pdf