‘Het roer gaat ook om in de ggz’

Meer zeggenschap voor de patiënt, een ander bekostigingssysteem, het tegengaan van onder- en overbehandeling en de ontwikkeling van nieuwe kwaliteitsstandaarden. Het zijn de vier speerpunten uit de donderdagavond gepresenteerde ‘Toekomstagenda ggz’.

Gaat na de huisartsenzorg het roer ook om in de geestelijke gezondheidszorg?
‘Ook in de ggz moet en gaat op een aantal punten het roer om’, zegt Aartjan Beekman, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP). De belangenbehartiger voor psychiaters is, samen met onder meer de LHV, LPGGz, InEen en de LVVP, één van de auteurs van deze toekomstvisie op de ggz. Gezondheidsminister Schippers (VVD) kreeg het document gisteren overhandigd in het Haagse perscentrum Nieuwspoort.

De ‘Toekomstagenda ggz’ markeert een nieuw begin in de eind 2014 getroebleerde verhoudingen tussen de ggz-branche en minister Schippers.  De VVD-bewindsvrouw zegde eind januari van dit jaar het bestuurlijk akkoord 2013-2017 op, nadat de akkoordpartijen zich in december vorig jaar zich openlijk verzetten tegen de inperking van de vrije artsenkeuze. Hierdoor dreigde een bezuiniging van 330 miljoen euro op de geestelijke gezondheidszorg (ggz) alsnog door de minister geëffectueerd te worden.

Maar na de presentatie van de nieuwe toekomstvisie op de ggz, meldt Schippers vandaag, vrijdag 27 november, in een brief aan de Tweede Kamer dat de ‘budgettaire afspraken die in het kader van het bestuurlijk akkoord in 2013 zijn gemaakt door mij worden gehandhaafd’. ‘De Toekomstagenda ggz kun je zien als de vervanger van het bestuurlijk akkoord’, zegt Beekman ‘Maar dan ambitieuzer.’
Net als in andere zorgsectoren is ook in de ggz een steeds grotere rol weggelegd voor de patiënt. “Eigen regie, tenzij…”, is te lezen in het rapport ‘Toekomst van de ggz’. Beekman: ‘In vergelijking met veel andere takken van sport in de geneeskunde, is de patiënt in de ggz al vaak de regievoerder. Maar ook wij kunnen op dit vlak nog een aantal stappen zetten.’

Zo moet in de geestelijke gezondheidszorg het principe van gezamenlijke besluitvorming leidend zijn. In de spreekkamer bepalen patiënt en zorgverlener straks in gezamenlijkheid welke zorg nodig is en wat de daarbij horende behandelopties zijn om de patiënt zo goed mogelijk te helpen. ‘Een patiënt is geen passieve ontvanger van zorg, hij wil zelf regie voeren over zijn behandeling’, stelt NVvP-voorzitter Beekman. ‘Het is de patiënt heel wat waard, zo blijkt uit diverse onderzoeken, als hij weet waarom gebeurt wat er gebeurt. In die informatievoorziening schieten wij nog tekort.’

Door een patiënt meer invloed te geven op zijn behandelproces hoopt de ggz-branche tegelijkertijd dat de zorg goedkoper wordt. ‘Gezamenlijke besluitvorming zal zowel de patiënt als de zorgprofessional bewuster maken van de mogelijkheid en de wenselijkheid van lichtere en goedkopere zorg’, staat in het rapport. Door als arts tijdens het behandeltraject regelmatig met de patiënt te evalueren of de geleverde zorg leidt tot de gewenste resultaten, moet ‘gepast gebruik’ van de zorg mogelijk zijn en onder- en overbehandeling worden tegengegaan. ‘Hoe maak je juiste, maar tegelijkertijd ook zuinige keuzes’, vraagt Beekman zich af. ‘Als arts moet je op een verantwoorde manier omgaan met publieke middelen.’

In de ‘Toekomstagenda ggz’ kondigt de geestelijke gezondheidsbranche ook een aanpassing aan in de bekostiging van de gespecialiseerde ggz. Nu vormt louter de tijdsduur van de behandeling de basis voor de financiering. Dat gaat veranderen. ‘Een verzekeraar krijgt nu een rekening met daarop het aantal minuten dat een behandeling heeft geduurd en de daaraan gekoppelde prijs’, legt Beekman uit. ‘Dat is best vreemd. De verzekeraars willen graag meer informatie over de diagnose, de aangeboden zorg en de uiteindelijke behandeling. De rekening wordt medisch herkenbaarder. Je maakt de zorg zo transparanter en je haalt mogelijk wantrouwen weg tussen verzekeraar en zorgaanbieder.’

Een speerpunt moet nog nader worden uitgewerkt, het opstellen van een zogenaamd kwaliteitsstatuut. ‘Hierin wordt een bodem gelegd in de kwaliteit van de zorg die een aanbieder moet leveren om gecontracteerd te kunnen worden door een verzekeraar’, zegt Beekman. ‘Er komen toetsbare criteria die de kwaliteit en de doelmatigheid van de ggz-zorg moeten garanderen. Ook de regelmatige visitatie en intervisie worden in het kwaliteitsstatuut opgenomen. Over de inhoud zijn we nog in gesprek met de patiëntenfederatie en de zorgverzekeraars. Want hoe gedetailleerd wordt zo’n kwaliteitsstatuut? De verzekeraars willen graag zoveel mogelijk afvinklijstjes, de zorgaanbieders willen zo min mogelijk regeldruk.’
Bas Knoop
@bknoop