Help een Wajong-ere aan een baan

Enkele weken geleden organiseerde het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een ontmoeting tussen jongeren met een Wajong-uitkering en professionals die te maken hebben met jongeren en re-integratie. Denk daarbij aan jeugdartsen, arbeidsdeskundigen, re-integratieconsulenten, artsen arbeid en gezondheid et cetera. Het is zonneklaar dat Wajong-eren graag willen participeren in de maatschappij, en dat wij dat met zijn allen mogelijk moeten maken. Immers, deze jongeren hebben ándere mogelijkheden dan de gemiddelde (aspirant-)werkende – maar wat is gemiddeld? – en hebben dus op bepaalde aspecten extra begeleiding of extra voorzieningen nodig. De één heeft begeleiding nodig voor zijn ADHD, de ander moet extra vervoersvoorzieningen hebben. Allemaal te verwezenlijken.

Het kan zo zijn dat de Wajong-ere minder productief is dan een ‘gewone’ jongere. Om dan toch aantrekkelijk op de arbeidsmarkt te zijn, moet het zo zijn dat de werkgever minder betaalt en dat de Wajong-ere aanvulling krijgt van zijn of haar inkomen. Op dit moment is het te vaak zo dat wel een tijdelijke arbeidsplaats wordt gesubsidieerd, maar dat men na een tijdje weer zijn baan kwijt is. Dit moet anders. De jongere met andere mogelijkheden moet in een volwassen baan kunnen meedoen, en wel blijvend.

We moeten daarom nadenken of het wel zo slim is om de polisvoorwaarden zó te stellen dat men al vrij gauw in de Wajong komt. Er ontstaat dan namelijk een inkomensgarantie die in de praktijk eerder leidt tot een zekere angst te verliezen wat men heeft, in plaats van dat men de kansen grijpt die er zijn.

Wellicht is het slimmer om de polisvoorwaarden strenger te maken en om die jongeren die wél een arbeidshandicap hebben, maar die niet leidt tot duurzame en volledige arbeidsongeschiktheid, optimale kansen te bieden. Dan zou je de uitvoering kunnen doen via de gemeente. Het label van de Wajong verdwijnt dan, en de gemeente kan de jongere niet meer over de heg ‘kieperen’ naar het UWV, waar de Wajong (nu nog) wacht.

Het is dan echter absoluut noodzakelijk dat er optimale re-integratiebudgetten zijn – voor plaatsing op de juiste plek en begeleiding ‘on the spot’ door de bedrijfsarts – en dat werken loont! Met andere woorden, áls de jongere een baan vindt, dan moet hij of zij daarin ook duurzaam kunnen functioneren, en er moet loon naar werken zijn. Immers, de dove programmeur kan waarschijnlijk op eigen kracht een marktconform salaris verdienen, maar iemand die wegens een stofwisselingsziekte na enkele uren erg moe is, moet toch een redelijk normaal inkomen hebben, en heeft dus over de uren dat hij of zij niets kan verdienen, op zijn minst recht op bijstand.

Wat kunt u doen om een Wajong-ere aan het werk te helpen? Mijn voorstel is dat iedere professional die met de Wajong te maken heeft via het UWV, de gemeente of via het internet – www.sterkmagazine.nl – een Wajong-ere zoekt en die vervolgens aan een baan probeert te helpen bij één van de organisaties waar hij of zij actief is. Ik ga het doen, u ook?

Pieter Rodenburg, voorzitter NVAB