Goedkope zwangerschapsecho voor ontwikkelingslanden

Zwangere vrouwen in ontwikkelingslanden krijgen vaak geen echo, waardoor zwangerschapsrisico’s onopgemerkt blijven. De apparatuur is domweg te duur.

Thomas van den Heuvel van het Radboudumc heeft een oplossing: hij ontwikkelde een ingenieus en bovenal goedkoop echosysteem. Hij promoveerde er onlangs op. Het apparaat  kan worden aangesloten op een laptop en kost een paar duizend euro: een fractie van de prijs van echoapparaten die in Nederland gebruikt worden, die tussen de 20.000 en 200.000 euro kosten. Met zijn systeem kunnen zwangere vrouwen ook in gebieden zonder stroomvoorziening geholpen worden. 

Van den Heuvel combineert de goedkope echoapparatuur met een verloskundig opnameprotocol (VOP) en geautomatiseerde beeldanalyse. Dat protocol kan iedere vroedvrouw – ook als zij geen kennis heeft van ‘ultrageluid’ – binnen één dag leren. Het is dus niet nodig om een echografist op te leiden voor het maken en het interpreteren van de echobeelden. De verloskundige moet drie verticale en drie horizontale veegbewegingen met de echotransducer over de buik van de zwangere vrouw maken. Elke beweging levert ongeveer honderd beelden op. Het systeem neemt vervolgens de interpretatie van de echobeelden voor zijn rekening. Aan deze geautomatiseerde beeldanalyse gaat vooraf dat Van den Heuvel het systeem vele voorbeelden van echoplaatjes van verschillende doorsnedes van de foetus heeft laten zien. Aldus heeft het systeem ‘geleerd’ zelf deze doorsnedes te herkennen (‘deep learning’). Het resultaat is dat het aan de hand van de hoofdomtrek van de foetus op de echobeelden de zwangerschapsduur kan vaststellen. Ook kan het systeem een tweeling of stuitligging herkennen. Van den Heuvel evalueerde deze aanpak met behulp van simulaties, en opnames van fantomen en zwangere vrouwen.  

In maart gaat hij naar Ethiopië om het eerste prototype van zijn systeem in het veld te testen.  

Thomas van den Heuvel: Automated low-cost ultrasound: improving antenatal care in resource-limited settings, proefschrift Radboudumc