Goede resultaten voor MammaPrint

Het lijkt zinvol om de gentest MammaPrint te gebruiken om te bepalen welke vrouwen met okselkliernegatieve borstkanker wel of niet chemotherapie moeten krijgen. Onderzoekster Caroline Drukker presenteerde veelbelovende resultaten op het European Cancer Congress. Nederlandse artsen passen de test al regelmatig toe, terwijl het CVZ wacht op meer onderzoeksresultaten.

Voor welke vrouwen met borstkanker is het zinvol om na de operatie aanvullende behandeling in te zetten? Naast klinische en pathologische gegevens, kunnen genetische kenmerken van de tumor bijdragen aan een inschatting van het risico op recidivering, zodat zo min mogelijk vrouwen onnodig behandeld worden. Op het European Cancer Congress presenteerde promovenda Caroline Drukker van het Antoni van Leeuwenhoek veelbelovende resultaten van de bekendste genexpressietest, de Mammaprint. Uit haar resultaten bleek dat de test kan leiden tot minder chemo, zonder dat de vijfjaarsoverleving daardoor afneemt.

Met de MammaPrint wordt bepaald of in tumorweefsel de zeventig meest met borstkanker geassocieerde genen tot expressie komen. De test wordt inmiddels door de meeste verzekeraars vergoed, ondanks het feit dat het CVZ nog onvoldoende bewijs ziet dat de test bijdraagt aan gezondheidswinst. Nederlandse artsen en hun patiënten lijken al overtuigd van het nut. Een woordvoerder van fabrikant Agendia zegt dat de test door bijna 90 procent van de Nederlandse ziekenhuizen al minimaal één keer is besteld. ‘Meer dan honderd keer per maand’ wordt hij buiten studieverband gebruikt. Het zou vooral gaan om vrouwen bij wie twijfel is of aanvullende chemotherapie nuttig is. Daarmee houden de dokters zich netjes aan de meest recente Nabon-richtlijn, waarin staat dat ‘in individuele gevallen’ waarbij twijfel bestaat over de indicatie van adjuvante chemotherapie, ‘gevalideerde genexpressieprofielen’ kunnen worden gebruikt. Maar voor de meeste patiënten wordt inschatting van het recidiefrisico op basis van klinische en pathologische factoren geadviseerd.

 
Drukker liet zien dat de MammaPrint kan leiden tot minder onnodige chemotherapie. Ze ging na hoe het de 427 patiënten (jonger dan 61 jaar, lymfekliernegatieve borstkanker) was vergaan die meededen aan een studie, waarin het recidiefrisico werd ingeschat aan de hand van de MammaPrint en vervolgens vergeleken met de richtlijn. Volgens de huidige Nabon-richtlijn zou 71 procent van de vrouwen ingeschat zijn als ‘hoog risico op uitzaaiingen’, waarmee ze in aanmerking komen voor chemotherapie. Met de MammaPrint was dat 49 procent van de vrouwen, dus ruim een vijfde deel minder. In Nederland zou dat om ongeveer vierhonderd vrouwen per jaar gaan.

Chemo achterwege laten bij deze vrouwen lijkt ook veilig, zegt Drukker. Van de vrouwen die volgens zowel de richtlijn als de MammaPrint geen verhoogd risico op uitzaaiingen liepen, en ook geen chemo hadden gekregen, was na vijf jaar 98,8 procent nog in leven. Bij de vrouwen die volgens de MammaPrint een laag risico hadden, maar volgens de richtlijn een verhoogd risico, en ook geen chemo hadden gekregen, was dat 95,5 procent. Het verschil was niet significant. ‘Een uitstekend resultaat’, noemde onderzoekster Drukker het tijdens de persbijeenkomst op het European Cancer Congress. Het wachten is echter op de resultaten van de zogenaamde Mindact-studie, een grotere en gerandomiseerde studie, waaraan vrouwen meedoen tussen 18 en 70 jaar, met maximaal drie positieve okselklieren. De randomisatie vindt plaats bij de zogenaamde ‘discordante’ groep, de vrouwen bij wie de twee risico-inschattingen niet overeenkomen. Bij de helft wordt de uitslag van de MammaPrint gevolgd, bij de anderen die van een internationaal veel gebruikte risico-inschatting: Adjuvant Online. Als ook dan blijkt dat in geval van een laagrisico-MammaPrint chemotherapie veilig achterwege kan worden gelaten, zullen genexpressietesten mogelijk een prominentere plek in de richtlijnen krijgen. Waarna ongetwijfeld de concurrentiestrijd met vergelijkbare testen zal uitbarsten.

Sophie Broersen

Lees ook:

• In 2008 was er kritiek op de MammaPrint: Het feilen van een borstkankertest
• Reactie daarop van de ontwikkelaars van de MammaPrint: Mammaprint wankelt niet