Europese longspecialisten pleiten voor longkankerscreening
2 reactiesScreening op longkanker kan levens redden en moet daarom zo snel mogelijk worden ingevoerd. Dit stellen 21 longspecialisten, die hun ‘EU-position statement on Lung Cancer Screening’ (EUPS) vandaag publiceerden in The Lancet Oncology.
De aanbevelingen zijn gebaseerd op twaalf Europese onderzoeken, waaronder de Nelson-studie van Matthijs Oudkerk (UMCG). Deze, nog lopende RCT onderzoekt de mortaliteit bij CT-screening in vergelijking met een controlegroep. Ook bekijken de onderzoekers de kosteneffectiviteit. In de eerste twee screeningsrondes, in jaar één en jaar twee, was het mogelijk 73 procent respectievelijk 77 procent van de gevonden longkanker operatief te verwijderen. Het uiteindelijke effect hiervan op de mortaliteit is nog niet bekend. De groep specialisten vindt de voorlopige resultaten in combinatie met eerdere onderzoeken zo overtuigend dat zij pleiten voor invoering van een screeningsprogramma in Europa binnen twee jaar. Hierbij moeten de risicogroepen, zware rokers of ex-rokers boven de 50 jaar en patiënten met longaandoeningen zoals COPD, middels spiraal-CT worden gescreend op longafwijkingen.
Voor invoering van het screeningsprogramma moet er wel nog heel wat gebeuren. Semigeautomatiseerde beeldvorming is noodzakelijk, omdat er bij manuele interpretatie te veel foutpositieven voorkomen en in 10 tot 25 procent van de gevallen worden er nog benigne laesies verwijderd; de onderzoekers willen dit percentage nog omlaag hebben. Het programma moet de gescreende rokers ook helpen met stoppen en een nationaal bestuur moet alle data bijhouden en de kwaliteit van de technische standaarden garanderen. Ook zijn multidisciplinaire teams in de behandelcentra nodig, om het beste beleid voor alle gevonden patiënten te bewerkstelligen.
Paul van den Berg
longarts, Rotterdam
Ik zie dat colega Van Engelenburg mij al voor is met de reactie op het stuk van Stephanie Thierens. Ook ik vroeg me af waar de uitspraken van radioloog Van Oudkerk ten aanzien van centra met expertise op berusten. Ten eerste zijn we nog altijd in afw...achting van de resultaten van de Nelson studie dus lijkt alles nogal voorbarig. Maar anticiperen op een positief resultaat is goed dus moeten we inderdaad bedenken waar de meeste expertise zit; namelijk in de ziekenhuizen waar veel patiënten gezien worden en waar vooral veel CT's van het hart gemaakt worden die nogal eens vlekjes opleveren. Dat zijn dus de wat grotere perifere klinieken en zeker niet de 8 UMC's. Die zouden qua logistiek de grote aantallen te screenen patiënten ook niet aan kunnen.
Ik pleit dus voor screening in de grotere klinieken in de periferie. Gedacht zou kunnen worden aan de STZ klinieken. In Nederland zijn we van alles en nog wat aan het centraliseren, vaak tegen de belangen van de patiënt in. Die is er bij gebaat dat vakkundig onderzoek en behandeling dicht bij huis kan plaatsvinden. En dichtbij kan in dit geval goed gezien de spreiding van de grotere perifere klinieken over het land.
K.C.A. van Engelenburg
Chirurg-oncoloog, Doetinchem
Radioloog Matthijs Oudkerk bepleit screening op longkanker bij patiënten met een verhoogd risico (MC 49/2017:25). Hij baseert zich mede op de Nelson-studie, die laat zien dat CT-screening bij geselecteerde patiëntengroepen (kosten)effectief kan zijn ...ten aanzien van de sterftereductie van longkanker. Centra met voldoende expertise op het gebied van CT-screening, thoracale oncologie en minimaal invasieve chirurgie zouden volgens hem deze screening moeten uitvoeren.
Merkwaardigerwijs komt hij dan tot de conclusie dat daarmee de 8 academische centra overblijven om deze taak op zich te nemen.
Afgezien van het feit dat in de Nelson-studie gebruik is gemaakt van semigeautomatiseerde CT-scans (waarvan ik vermoed dat deze ook heel goed inzetbaar zijn in de perifere, niet-academische centra), vraag ik mij af waarop deze exclusiviteit voor longkankerscreening ten faveure van de umc’s is gebaseerd? Collega Oudkerk realiseert zich blijkbaar niet dat het leeuwendeel van de thoracale oncologie wordt behandeld in de perifere ziekenhuizen. Ditzelfde geldt voor de longchirurgische (meestal minimaal-invasieve) operaties. Zoals de behandeling van longkanker derhalve niet is voorbehouden aan de academische ziekenhuizen, zou dit ook niet het geval moeten zijn voor de screening op longkanker. Collega Oudkerk hoeft zich voor wat betreft de benodigde capaciteit voor de longkankerscreening dus geen zorgen te maken: de perifere longkankercentra zijn beschikbaar én bekwaam om het screeningsprogramma samen met de umc’s uit te voeren.